Soyuqlardan necə qorunmalıyıq? - ARAŞDIRMA

Fəsillər Yer oxunun əyilməsi və onun il boyu Günəş ətrafında hərəkəti səbəbindən baş verir. Ağır qış şəraitinin qapımızı döydüyü bu günlərdə sağlamlığımızı qorumaq üçün daha çox diqqətli olmaq lazımdır.

Xüsusilə yaşlılar, ürək və ağciyər xəstələri, xərçəng müalicəsi alanlar, qaraciyər çatışmazlığı, böyrək çatışmazlığı olanlar, azyaşlı uşaqlar immun sistemi zəif olduğu üçün soyuq, qarlı, küləkli və sərt havalarda daha asan xəstələnirlər. Mütəxəssislər soyuq havaya necə hazırlaşmaq lazım olduğunu belə izah ediblər:

1 - Çöldə keçirəcəyiniz vaxta diqqət edin

Əvvəla, soyuq havaya nə qədər hazırlıqlı çıxsaq da, çöldə olacağımız vaxtı mümkün qədər qısa tutmağı planlaşdırmalıyıq. Əslində soyuq hava immun hüceyrələrinin sayını artıraraq mikroblara qarşı müdafiə sistemimizi gücləndirir. Ancaq soyuqda nə qədər çox qalsaq, bədənimizin davamlılıq qabiliyyəti bir o qədər tükənir və xəstələnməyə meyilli oluruq.

2 - Kələm kimi qat-qat geyinmək bədən istiliyimizi saxlamağı asanlaşdırır

Gün ərzində girdiyimiz isti mühitlərdə tərləmənin qarşısını almaq və ətraf mühitə uyğunlaşmaq üçün bir və ya iki qalın sviter yerinə qat-qat geyinilən paltarlar lazım olduqda nazikləşdirilə bilər. Əks halda üzərimizə yığılan tər çölə çıxarkən soyuqluq və əzələ sərtliyinə səbəb ola bilər. Neylon əsaslı hava keçirməyən parçalar yerinə tərləmənin qarşısını alan və islanmaqdan qoruyan paltarlar geyinilməlidir.

3 - Bədəninizin həssas hissələrinə diqqət yetirin

Burnumuzu, qulaqlarımızı, başımızı, əllərimizi, ayaqlarımızı və barmaqlarımızı, yəni soyuqdan ən çox həssas olan yerləri iki qat əlcək, corab və başlıqla daha yaxşı qorumalıyıq. Başın qorunmaması donma nəticəsində sinüzit, orta qulaq və tonzillitə səbəb olur.

4 - Ağciyər və ürək xəstələri soyuq havalarda sağlamlığınıza daha çox diqqət yetirirlər

Xüsusilə ağciyər və ürək xəstəlikləri olanlar mümkünsə soyuq havada çölə çıxmamalı, çölə çıxarkən bu ehtiyat tədbirlərinə daha çox diqqət etməlidirlər. Ağciyər problemi olanların burnundan və ağzından soyuq hava udmaq soyuqdəymə, qrip, qrip və daha da əhəmiyyətlisi pnevmoniya riskini artırır. Bu səbəbdən qalın şərflər, xizək maskası kimi paltarlar və qalın başlıqlardan istifadə edilməlidir. Ürək-damar xəstələri bilməlidirlər ki, bədəndə soyuqdəymə nəticəsində yaranan stress hormonunun artması, ani damar daralması nəticəsində infarkt və insult riski yarana bilər. Bir neçə qat corab geyinərkən, ayaqqabı vurma problemini yaşamamaq üçün diabet xəstələrinə dar ayaqqabı geyinməmələri tövsiyə olunur.

5 - Yüksək qan təzyiqi xəstələri təcili dərmanlarınızı sizinlə aparırlar

Qan təzyiqi yüksək olanların burun, qulaq, baş, əl, ayaq və barmaqlardakı kapilyarların daralması nəticəsində təzyiqlərinin arta biləcəyini bilərək həkimə müraciət etmələri və təcili dərmanlarını yanlarında götürmələri tövsiyə olunur.

6 - Gözlərimizi unutmayaq

Bundan əlavə, sizinlə olmalı olan materiallardan biri qar gözlükləridir. Bu göz quruluğunun və qızartıların qarşısını alır.

7 - Maye qəbulu çox əhəmiyyətlidir

Soyuqda uzun müddət kifayət qədər maye qəbul edilmədən qalmaq orqanizmin ekstremal nöqtələrində susuzluqdan kapilyarların daralmasına səbəb olur ki, bu da həm soyuqdəymələrə, həm də mikrobların çıxarılması üçün lazım olan burun axıntısının və bəlğəmin qalınlaşmasına səbəb olur. Qəhvə və çay kimi sidikqovucu xüsusiyyəti olan içkilər əslində burun və boğaz ifrazatını qurutduğu üçün əvəzinə cökə, qızılgül, nanə-limon çayının qəbulu məsləhət görülür.

8 - Alkoqol qəbuluna diqqət edin

Alkoqol isə kapilyarlarda burun və yanaqlarda istilik hissi yaradır, bədən hərarətinin yüksəlməsi hissinə səbəb olur. Soyuqdəymə və donma riskini artırır. Həm də sidiklə susuzluğa səbəb olur.

9 - Siqaret çəkməyin

Burun, boğaz və ağciyərlərin tənəffüs yollarında çoxlu toz və mikrobların daxil olmasına mane olan incə tüklər var. Küləkli və soyuq havada ən çox ehtiyac duyduğumuz zaman siqaret çəkməyə davam etmək tənəffüs yolları xəstəliklərini çağırır.

10 - İdmanı laqeyd qoymayın

Daimi idmanın bir çox faydası ilə yanaşı, soyuq hava səbəbi ilə soyuqdəymə və qrip xəstəliklərinə qarşı müqaviməti artırdığı bilinir. Müntəzəm olaraq idman edənlərin hər ikisi bu xəstəliklərdən yüzdə 50 daha az əziyyət çəkir və yaxalananda yorğunluq hiss etmirlərsə, idmana davam etməklə yüzdə 30 daha tez sağalırlar. Soyuqda idman etmək bu baxımdan daha faydalı görünür. Ancaq buna öyrəşməyənlərin idman zallarında məşğul olması tövsiyə olunur.

11 - Maşınla yola düşəcəklər üçün xəbərdarlıq

Avtomobildə ən az 2 gün kifayət qədər su və yemək, qalın ədyal, təcili yardım dəsti olması, soyuqda donmamaq üçün hərəkətsiz qalmamaq, xüsusilə də əl və ayaq barmaqlarını işlətmək faydalı hesab edilir.

12 - Sürüşmək və yıxılmamaq üçün diqqətli olun

Qar, buz, yağış, xüsusilə yaşlılar üçün düşmə səbəbiylə asanlıqla qırıqlara səbəb ola bilər. Çölə çıxmalı olanların sürüşməyən ayaqqabı geyinmələri, əllərində əsa gəzdirmələri, kiçik addımlarla getmələri, mümkünsə yanında birinin olması tövsiyə olunur. Düşərkən özünüzü qorumaq üçün əlləriniz cibinizdə olmamalıdır.

13 - Hər şeyin başlanğıcı: Qidalanma

Portağal qreypfrut, qırmızı bibər, qızılgül, boza, kefir, qatıq, sirkə, C vitamini ilə zəngin turşu kimi fermentləşdirilmiş faydalı bakteriyalarla zəngin qidalar və heyvan zülalları üçün xammal olan balıq, ət və süd məhsullarının istehlakı immunitet sistemi, mikroblara və soyuqlara qarşı müqaviməti artırır. Şəkərli qidalar immunitet sisteminin mikroblarla mübarizəsini çətinləşdirir, düyü, kartof, xəmir, şirniyyat, şərbət və sərinləşdirici içkilər bu baxımdan zərərli olaraq görülür.

14 - D vitamininin əhəmiyyəti

Ən əsası günəşi görmədiyimiz üçün qışda ən çox tükənən və xəstəliklərdən qoruyan D vitaminimizi qan səviyyənizi ölçüb həkimimizə müraciət edərək əlavə etməlisiniz.

15 - Nizamlı yuxu immunitet sistemi üçün vacibdir

7-8 saat keyfiyyətli yuxu immun sistemimizi gücləndirir və xəstəliklərə qarşı müqavimətimizi artırır. Gecə yuxusu gündüz yuxusu ilə əvəz olunmur.

Avropanın hər tərəfi bütün fəsillərdə gözəldir, bu bir faktdır. Bununla belə, Milad qeyd etmələri, xizək sürmə, dağ zirvələrinə dırmaşma kimi gözəl fəaliyyətlər təklif edən bir neçə Avropa ölkəsi var. Gəlin bu ölkələrə nəzər salaq.

1. Çexiya

Şübhəsiz ki, siz Praqada ən xüsusi "Milad bazarı" ənənəsini yaşayacaqsınız. İlin bütün fəsillərində, xüsusilə qışda, Miladda gözəlliyi ilə doymayan bu unikal ölkədən həzz alın.

2. Hollandiya

Hollandiya dedikdə ağlımıza ilk növbədə Amsterdam və onun bütün fəsillərdə gözəl havası və atmosferi gəlir. Amsterdam qeyd etmələri, Milad bazarı və Milad zamanı xüsusilə vacib olan bir çox küçə bəzəkləri ilə qışda seçilən bir şəhərdir. Bundan əlavə, qış vaxtı Amsterdama çox yaxın olan Utrext şəhərini ziyarət etməlisiniz. Eyni zamanda, Dordrecht öz adət-ənənələri ilə bayram edən bir şəhərdir.

3. İslandiya

İslandiya fotoqrafiya həvəskarları üçün cənnətdir. İslandiyanın hər tərəfi sənət və təbiət möcüzəsidir. Həmişə soyuq olan ölkə olmaqla yanaşı, qışın gəlişi ilə soyuqdan da payınızı almağınız qaçınılmazdır. Ancaq qarda donmuş şəlalələr, tutqun hava, bəlkə də rastlaşacağınız şimal işıqları ilə gözəl bir bayram keçirəcəksiniz.

4. Fransa

Fransa turistləri qışda məşhur şəhərlərindən çox xizək kurortlarında qarşılayan ölkədir. Xüsusilə Balkan ölkələrindən qış turizmini daha sərfəli qiymətə təqdim etməsi üstünlük üçün əlavə səbəbdir. Fransanın çox soyuq olmayan havası da cazibədar olmalıdır.

5. Norveç

Norveçin həmişə sevilməsinin bir səbəbi var. Ancaq qışın ayrı-ayrılıqda sevilməsinin daha tutarlı bir səbəbi var. Dağ yamaclarında yığılan qarlar arasında tək mərtəbəli və dam örtüyü olan evləri ilə Norveçin mənzərələri tam rahatlıq verir. Ailəniz və ya dostlarınızla gözəl bir həftə sonu keçirmək üçün vaxt planlaşdırmağa belə ehtiyac yoxdur. Hava çox təmiz olduğu üçün yağan qarı çox aydın izləyə biləcəksiniz, həm də qışın bəzi aylarında yerli əhalinin dərman kimi istifadə etdiyi köpük şəklində qar yağır. Siz də onların qışa özəl yeməklərini dadmalısınız.

6. Kosovo

Kosovo, Serbiya və Makedoniya kimi Balkan ölkələri qışda çox şirin ola bilər. Bundan əlavə, Türkiyəyə ucuz uçuşlar bu ölkələri görməyi sizin üçün cəlbedici edir. Balkan ölkələrində xizək sürmə və bəzi digər qış idman növləri eyni vaxtda edilə bilər.

7. Belçika

Milad vaxtı Belçikada fərqli bir atmosfer var. Böyük meydanları ilə məşhur olan Brüssel, Bruges, Gent kimi şəhərlərdə qurulan marketlər və insanların həyəcanı Belçikanı cazibədar edir. Onların pivələri xüsusi seriyaya girdiyi bu dövrdə süfrənizi fərqli dad və ətlərlə bəzəyər. Bundan əlavə, ən gözəl şəhər olan Bruges qışda görülməli və hər an ziyarət edilməli bir şəhərdir. Belçikada qar çox yağmır, yağarsa insanlar özlərini çölə atırlar. Bu, Aralıq dənizi insanı üçün qar görmək kimi böyük bir sevincdir.

8. İngiltərə

Mançester və Birmingemdə qışda turistlər üçün bir çox fəaliyyət var. Çox soyuq havalar sarayların bəzədilməsinə səbəb olur. Belə ki, qış mövsümündə gələn turistlərin daha çox içəri baxmasına şərait yaradırlar. Bu arada, İngiltərədə Milad vaxtı bayramlar bir az daha uzanır, ona görə də əlavə əyləncələr, yerli rəqslər, geyimlər daha əlçatan olur.

9. Avstriya

Avstriya qış aylarında kəskin soyuqlar nəticəsində turistləri itirdiyi üçün qış aylarında aviabiletlərə endirimlər edirdi. Siz də bundan yararlanıb Avropa daxilində səyahət edən və bu gözəl mənzərələri tutanlardan biri ola bilərsiniz.

10. Şotlandiya

Şotlandiya sizin üçün bahalı bir səyahət ola bilər, lakin bu fürsəti mütləq izləməyə dəyər! Qışda Şotlandiya çaylarının donması dağlardan xizək sürməyi çaylara gətirir.

11. İsveç
Qışda İsveçin şimal işıqlarını görmək hər kəsin arzulayacağı gözəllik növüdür. Bir tərəfdən, Stokholmun məşhur əyləncə parkları Milad vaxtı şəhərin ən əhəmiyyətli mərkəzində qurulur. Süni qarın yağdığı 24 saatlıq festivallarla İsveç xüsusilə Milad vaxtı görülməlidir.

12. Macarıstan
Xüsusilə Budapeştin termal turizmi belə qarlı ölkədə yaxşı gedir. Macarıstanın ən gözəl hamamlarını isti bulaqların və hamamların məşhur olduğu Budapeştdə tapa bilərsiniz. Təbii ki, hamam, termal su və ya termal hamam deyil. Bu həzzi mütləq yaşamağa dəyər.

Dünyanın ən soyuq ölkələri

Dünyada soyuqluğu ilə məşhur olan ölkələri araşdırdıq. Bu bölgələrdə sağ qalmaq cəsarət tələb edir. O qədər ki, havanın temperaturu - 50 və ya daha çox düşə bilər.

1. Rusiya-Oymyakon-Yakutsk

Artıq soyuq iqlimi olan Rusiyanın iki çox soyuq bölgəsi Oymyakon və Yakutskdur. Bu iki sahədə bir az diqqətsizlik bəlkə də sonunuzu hazırlaya bilər. Bu ayda hava - 40 dərəcəni görür. Ən soyuq ay yanvardır. Bu hava şəraitinə baxmayaraq şəhərin 200 min əhalisi var. Havanın temperaturu çox aşağı olduğundan rayonda balıq və dondurulmuş heyvanların istehlakı çox yüksəkdir. Qəsəbələrdə nəqliyyat vasitəsi olan sakinlər üçün qızdırılan dayanacaqlar mövcuddur. Qış fəsli uzun olan şəhərdə ən isti günləri iyul ayında yaşanır. İyulda dərəcələr 19 dərəcəni göstərir. - 40 və - 50 isə orta temperaturdur.

Oymyakon: Dünyanın ən soyuq məskunlaşdığı yer kimi ad çıxarıb. 800 nəfərin yaşadığı kənddə havanın temperaturu - 72 dərəcə ilə ölçülür.

2. Qrenlandiya

Yayda rəqəmlər ən çox “- 7" göstərirdi. Qışda isə "- 40" göstərir. Şəhər mərkəzi adanın qərb sahilində qurulmuşdur. Xarici siyasətdə Danimarkadan asılı olan Qrenlandiyada 57 min insan yaşayır. Adətən yayda ziyarət edilən Qrenlandiyada Skandinaviya mənşəli insanlar yaşayır. Yayı soyuq olan ölkələr sırasındadır. Dörd fəsildə qışı yaşayır. Dünyanın ən böyük adasıdır.

3. İslandiya

Şimal qütbünə yaxın olmasına baxmayaraq, Gulf Stream cərəyanı səbəbindən ölkədə qış digər şərq ölkələri ilə müqayisədə mülayim keçir. Yayda 29 dərəcəyə qədər yüksələn havanın temperaturu "qışda - 49 dərəcə"yə düşüb. İyun ayında günəş 18 gün batmır.

4. Kanada

Şimal qütbünə yaxın olan Kanadada qış iqlimi kifayət qədər sərtdir. Qışda dərəcələr "- 40 ilə - 45" dərəcə arasında dəyişir. Təbii gözəllikləri ilə görənlərin diqqətini çəkən Kanadada yay fəsli 35 dərəcəyə qədər çata bilir.

5. Alyaska

Bu, Amerika qitəsinin ən böyük ərazisi və ən az əhalisi olan bölgəsidir. Alyaska 1867-ci ildə Amerika tərəfindən Rusiya İmperiyasından alınıb. Alyaskada yaylar çox sərt olmasa da, qışda dərəcələr - 30-a qədər qalxır. Ən soyuq ölkələrin siyahısı varsa, birinci yerdə olacağını deyə bilərik.

6. Qazaxıstan

Qazaxıstan həm qış, həm də yay fəsllərinin çox sərt keçdiyi ölkələrdən biridir. Xüsusilə dərə və düzənliklərdə yerüstü iqlim xüsusiyyətləri müşahidə edilir. Temperaturlar bölgədən bölgəyə dəyişir. Müvafiq olaraq, bəzi rayonlarda qışda "- 5" dərəcəni göstərir, bəzi rayonlarda isə "- 20" dərəcəyə enir. Eyni zamanda, qışda əsən qasırğaya bənzər küləklər şəraiti daha da çətinləşdirir.

7. Finlandiya

Qış mövsümündə bütün Finlandiya ağ yorğanla örtülür. Yayda Günəş çox qısa müddətə batır və demək olar ki, batmır, xüsusən də iyun ayında. İqlim onsuz da sərtdir, yayda temperatur orta hesabla "- 10"-a yaxındır. Arktika təbiəti və Şimal işıqları ilə Finlandiya hər kəsin həyatında bir dəfə getmək istədiyi yerlər sırasındadır. Dünyanın ən soyuq ölkələri sırasındadır.

8. Antarktida

Antarktida dünyanın ən quru və ən soyuq ərazisidir. Qitənin bəzi ştatlarında tədqiqat stansiyaları var. Bu faizə təxminən 1000 nəfər daxildir. Qitənin bəzi hissələrinə əsrlərdir yağış yağmadığı müəyyən edilib. İqlim şəraitinə görə heyvanlar qitənin sahillərində yaşayır. Temperaturlara baxdığımızda -60 ilə -80 arasında ən aşağı temperaturu yaşayır. Ən yüksək temperatur - 12 dərəcə hesablanıb. Yayı olmayan, əbədi qışı olmayan bir fəsli var. 12 ay qış var. Yalnız qış fəslinin yaşandığı yerlərdən biridir.

Azərbaycanda qış fəsli

Azərbaycanda qış coğrafi mövqeyinə görə ümumiyyətlə mülayim iqlimə malikdir. Dünyada müəyyən edilmiş 11 iqlim tipindən doqquzunu bizdə görmək mümkündür. Ölkənin şərq və mərkəzi hissələrində yay kifayət qədər isti və quraq, qışlar isə mülayim keçir.

Yayda həddindən artıq istilər səbəbindən Xəzər dənizi mühiti intensiv rütubətə məruz qalır. Bu vəziyyət yay fəslinin boğucu keçməsinə səbəb olsa da, isti qışlarda böyük amil yaradır.

Azərbaycanın ən soyuq bölgələri ölkənin demək olar ki, əlli faizini təşkil edən dağlıq ərazilərdir. Tundra iqliminə 3000 metrdən yüksək bölgələrdə rast gəlinir. Bunlar ölkənin ən çox yağıntı alan hissələridir. Azərbaycana turistik məqsədlə getməyi planlaşdıranlara ümumiyyətlə yaz və payız fəsillərinə üstünlük vermələri tövsiyə olunur. Dağ rayonları ilin 4-5 ayı qışda qarla örtülsə də, Azərbaycanda qış turizmi o qədər də inkişaf etməyib. Lakin son illər Azərbaycanda Şahdağ Yay-Qış Tətili Layihəsi Azərbaycan üçün bu sahədə böyük addım oldu. Azərbaycanın şimalında, Şahdağ yaxınlığında, Qusar şəhərində yaradılması planlaşdırılan kompleks çox əhatəli layihəni özündə ehtiva edir. Tikintisinə 2009-cu ildə başlanılmış istirahət kompleksinin tamamlanmış hissəsinin açılışı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən olmuşdur.

SİA məsələ ilə bağlı araşdırma apararaq, psixoloq, sosioloq və ekspertlərin fikirlərini öyrənib.

Yazıçı-kulturoloq, analitik ekspert Aydın Xan Əbilov: "Bəli, çilə daxil oldu. Azərbaycanın hər bir bölgəsinə, başda paytaxt Bakı olmaqla azad etdiyimiz Qarabağa, cənuba, şimala, Naxçıvana, Gəncəyə qış mövsümü daxil oldu. Qış girən kimi də bizim təbiət üçün son 15-20 ildə spesifik olmayan bir soyuqluq hər bir insanı titrətdi.

Artıq bu gün biz ilk qarı, quşbaşı qar yağdığını görürük. Təbiətin gözəlliyi və təbiətin məntiqi qışda soyuq və qar, şaxta olmalıdır, payızda yağış, yayda günəş, isti, yazda isə mülayim bir hava olmalıdır. Bu dünyanın və həyatın gedişatıdır, təbiət hadisəsidir və yerin, günəşin, ulduzların, kainatın fırlanmasından asılı olaraq müxtəlif illərdə, hətta onilliklərdə, əsrlərdə bir balaca fərqlə bu fəsillər, bu hava temperaturu bir-birini əvəzləyir. Amma son 50 ildə dünyada karbon qazının artması, istiliyin get-gedə yüksəlməsi, buzlaqların əriməsi mövsümlərin özlərini belə dəyişib və biz yayla qışı ancaq yaşaya bilirik. Yəni, nə yaz, nə də payız demək olar ki, görmürük. Azərbaycan qışı müxtəlif bölgələrdə özünəməxsusluğu ilə seçilir. Məsələn, şimalda daha çox qar, şaxtalı havalar olur, nisbətən mülayim hava cənubda olur. Azərbaycan insanı da qışda bütün digər fəsillərdə olduğu kimi özünəməxsus sevinc içində təbiətin bu nemətindən, bu gözəlliyindən zövq almağa, onu yaşamağa çalışır. Qış fəsli sözsüz ki, dünyanın müxtəlif ölkələrində bəzilərində sərt, bəzilərində mülayim keçir. Mən özüm tutalım qış fəsli olaraq Türkiyədə, Gürcüstanda, Rusiyada, Belarusiyada, Ukraynada və Moldovada olmuşam və ordakı insanların qış fəslinin soyuqluğuna, ümumiyyətlə, yaşayış zonasına uyğun olaraq spesifik xüsusiyyətlərinə öyrəşdiyini, adaptasiya etdiyini görmüşəm. Yəni, qış gələn kimi istilik sistemi sazlanır və evlərdə temperatur yuxarı qalxır, insanlar qalın paltarlar geyinirlər. Burada təbii və süni xəzdən, dəri paltarlardan ibarət çöl paltarı olur. İnsanlar qışda həyət-bacanı qardan, buzdan, şaxtadan təmizləməyə çalışırlar. Amma Azərbaycanda bir qədər fərqlidir. Azərbaycanda qış elə də sərt olmur, küçələrimizdə qar həftələrlə qalmır, eyni zamanda yağan qar tez əriyir. Bu uşaqların qartopu oynamağına bəzən heç çatmır, həmin o zaman ərzində tezliklə əriyir, eyni zamanda Azərbaycanın mülayim qışında həmişəyaşıl ağacların çoxluğu qışın çox da havasızlığını bizə hiss etdirmir. Amma Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində qeyd etdiyimiz kimi təbiət hadisələrinin sərtliyini biz nümayiş etdiririk, nəyə görəsə indiyə qədər yalnız şimal, Qusar zonasında qış turizmi bizdə inkişaf etdirilir, orda da indi son vaxtlar qar az olur, süni qar maşınları qar səpələyirlər. Bir də Naxçıvanda çox güclü qış keçir, sərt qış keçir. Biz Naxçıvanda sərt qış turizmini inkişaf etdirə bilərik, həm daxili turizmi, həm də xarici beynəlxalq turistlər üçün oranı səfalı bir məkana çevirə bilərik. Naxçıvanın buna bütün imkanları var, ətrafında olan tutalım, Türkiyə və İrandan olan turistlər elə bəs edir ki, Naxçıvanın öz iqtisadiyyatı yüksəlsin, yeni iş yerləri yaransın.

Bakıda qış elə də hiss olunmur. Çünki, son vaxtlar həm koronavirusa görə həm də insanlar daha çox internet sosial şəbəkələrə daxil olduqlarına görə evdən bayıra çıxmırlar. Biz əvvəlki dövr deyil ki, dayanacaqlarda avtobusları uzun müddət gözləyək, indi çox adamın özünün fərdi avtomobili var, ictimai nəqliyyat saz işləyir, biz evdən çıxırıq liftə, liftdən maşına ya ictimai nəqliyyata, ordan sonra da gəlirik yenə də lift və iş yerimizə.

Əvvəlki dövrlərdə əvvəllər insanlar daha çox çöldə, təmiz havada özlərinə vaxt ayırırdılar, hətta qış olanda belə onların yanaqları qızarırdı, qartopu oynayanlar kim, oğlanlar, qızlar bir-birinə sataşırdılar, qartopu atırdılar, qarda, şaxtada sürüşənlərə tez-tez rastlaşırdıq. Amma, indi bir balaca yağış olan kimi və yaxud külək əsməyə, qar yağmağa başlayanda bir çox dövlət qurumları əhaliyə xəbərdarlıq edir və əhali zatən koronavirusun yaratdığı fəsadlara görə onsuz da evlərdə həbs olunub.

Bir çox iqtisadi sahələrdə işsizlik var, iş yerləri bağlanıb və yaxud ixtisara salınıb, müəssisələrdə, xüsusi yerlərdə, restoranda, iaşə müəssisələrində insanların sıxlığına icazə verilmir və martın 1-ə qədər bu qadağalar uzadılıb. Ona görə də insanlar əvvəlki kimi çölə çıxmırlar, yalnız mənim kimi iş yerində ya evdə pəncərədən, isti otaqdan qara baxaraq qışdan zövq almağa çalışırlar. Amma, qışın da öz gözəlliyi var. Qışda həm soyuq hava, həm şaxtalı, qarlı havanın xəstəlik və mikrobları öldürməsindən tutmuş digər yəni, gözəlliklərinə görə insanlar ondan zövq almalıdırlar. Təəsüflər olsun ki, buna da biz rast gəlmirik.

Psixoloq Mahuxanım Teymurova: "Mövsüm dəyişmələri sadəcə bizə fiziki olaraq deyil, həmçinin psixoloji olaraq da təsir edir. Günəş işığının azalması insanda melotonin hormonunu artırır, “xoşbəxtlik hormonu” sayılan serotonin isə azalır. Melotonin hormonu ilə yuxunun tənzimləndiyi məlumdur. Bu hormon yalnız qaranlıqda ifraz olunur, işıqda isə azalır. Yayda gecələr qısa olduğu üçün melotonin ifrazı azaldığı halda, uzun payız və qış gecələrində daha çox ifraz olunur. Beləliklə bu fəsillərdə insan daha depressiv, kədərli, tək hiss edir. Lakin son araşdırmalara görə "Yeni il ruhu", yəni qarın yağması insanlara xoş,pozitiv təsirlər bağışlayır. Belə ki, bu zaman insanlar "Yeni il" əhval ruhiyyəsində olurlar. Daha şən, güvəndə, bir-birilərinə bağlı hiss edirlər. Əsas da qar yağanda istər böyüklər, istər kiçiklər olsun bu vəziyyətdən xoşbəxt olurlar. Bu zaman onların əhval-ruhiyyəsi yüksəlir".

Həkim-infeksionist Namiq Nəbiyev: "Qış fəslinin daxil olması ilə əlaqədar olaraq əsasən isti geyinmək, soyuqdan qorunmaq, nəfəs aldıqda ağzımızı şərflə bağlamaq lazımdır. Həmçinin, yuxu norması da önəmlidir.

Bildiyimiz kimi, koronavirusun bu günə qədər davam etməsi və bu bəla ilə əlaqədar olaraq ara məsafənin gözlənilməsi, daimi olaraq maskadan istifadə edilməsi mütləqdir. O cümlədən, nəinki qapalı şəraitdə hətta açıq havada da maskadan istifadə etsələr pis olmaz. Çünki maska digər virusların da qarşısını alır".

Hidrometeoroloji Proqnozlar Bürosunun direktoru Gülşad Məmmədova: "Ölkə ərazisində yağıntılı hava şəraiti davam edir. Soyuq hava kütlələrinin şərqdən daxil olduğuna görə intensiv və güclü yağıntılar əsasən Quba, Qusar bölgəsində qeydə alınıb.

Belə ki, düşən yağıntının miqdarı Qusarda 31mm olub ki, bu da aylıq normanın 86 faizidir. Bakıda və Abşeron yarımadasında sulu qar, qar yağması müşahidə olunur.

Düşən qar nəticəsində bəzi bölgələrdə qarın hündürlüyü 20sm-ə çatıb. Müşahidə olunan anomal soyuq hava şəraiti dekabrın 25-dək davam edəcək.

Havanın arabir yağıntılı olacağı, bəzi yerdə sulu qar, qar yağacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə isə yağıntıların intensivləşəcəyi ehtimal olunur. Şaxtalı hava şəraiti ilə əlaqədar əsasən dağlıq və dağətəyi rayonlarda yolların buz bağlayacağı ehtimalı var".

Ayşən Vəli