Qərb vacib minerallar uğrunda yarışda qalib gələ bilər…

Biz istehsal edən ölkələrdə qanuni hökumətlərə etibar etməliyik…

...Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, hətta çoxlu sayda vacib mineral ehtiyatları olsa belə, Qərb uzunmüddətli siyasi ardıcıllıq və istehsalçı ölkələrdə qanuni idarəetmə olmadan onlara sabit çıxış təmin edə bilməyəcək.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə The National Interest yazır.

Bu, xüsusilə böyük, lakin istifadə olunmamış mineral potensialına malik Liviyada özünü göstərir.

Geoloqlar Vadi əl-Şati bölgəsində dəmir filizi yataqlarının 1,6 milyard tona, Sahara qurşağında isə 3,5 milyard tona çatdığını təxmin edirlər.

Fosfatlar, manqan, kalium və digər strateji ehtiyatlar da yeraltında gizlənir. Lakin, tammiqyaslı mədənçilik heç vaxt başlamayıb - geologiyaya görə deyil, zəif dövlət qurumlarına görə.

Onilliklərdir ki, ölkə rəqib hökumətlər, paralel mərkəzi banklar, müxtəlif təhlükəsizlik qüvvələri və ərazisini sövdələşmə vasitəsi kimi istifadə edən xarici oyunçular tərəfindən parçalanıb.

Bu şərtlər altında mədən layihələri üçün uzunmüddətli investisiya cəlb etmək mümkün deyil. Eyni zamanda, Liviya artıq sabitlik dövründən zövq almışdı.

1951-ci ildən, Konstitusiyanın qəbulundan sonra ölkədə Kral İdris Senussinin rəhbərliyi altında parlament konstitusiyalı monarxiya mövcud idi.

Bu monarxiya regionda demokratik təmsilçilik və institusional davamlılığın nadir birləşməsi təmin etdi.

Bu sistem 1969-cu il çevrilişinə qədər davam etdi və diktator Müəmmər Qəddafinin onu pan-ərəb millətçiliyi dalğası ilə devirməsi ilə nəticələndi.

Bu gün, uzun sürən qeyri-sabitlik şəraitində, Vəliəhd Şahzadə Məhəmməd əl-Senussi ölkəni tarixi legitimliyə əsaslanan siyasi təmələ qaytarmağa çalışır.

Keçən il Ali Dövlət Şurasının 75 üzvü 1951-ci il konstitusiyasının bərpasını dəstəklədi - keçmişin jesti kimi deyil, vacib mineralların çıxarılması da daxil olmaqla, iqtisadi inkişaf üçün zəruri olan davamlı bir sistem yaratmaq cəhdi kimi…

Analitiklər vurğulayırlar ki, güclü dövlət institutları olmadan Qərb qlobal rəqabət dövründə sabit resurs təchizatına etibar edə bilməz.

Əli Babayev

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə