Foreign Affairs: “Çinin köhnə qvardiyasının sonu” ..?

Partiya ağsaqqalları niyə artıq Si Cinpinə mane olmurlar?

...Son illərdə Pekində Çin prezidenti Si Cinpinin gücünün zəiflədiyi barədə şayiələr gəzir. Bəziləri onun qərar qəbuletmə prosesindən kənarlaşdırıldığını iddia edir, digərləri səhhətindəki problemlərə işarə edir, digərləri isə partiya veteranlarını lideri cilovlaya bilən bir qüvvə kimi görürlər. Lakin, Çindəki faktiki siyasi proseslər bunun əksini göstərir: ağsaqqallar institutu təsirini faktiki olaraq itirib.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə Foreign Affairs yazır.

Tarixən partiya veteranları ölkənin idarə olunmasında mühüm rol oynayıblar.

Mao Zedonqun ölümündən sonra islahatların gedişatını formalaşdıran, ordunu idarə edən və mövcud rəhbərliyin siyasətini açıq şəkildə tənzimləyə bilən Denq Syaopinq kimi liderlər olub.

Onların səlahiyyətləri inqilabi keçmişlərinə, geniş əlaqələrinə və ordunun dəstəyinə əsaslanırdı.

1980-ci illərdə onlar hətta rəsmi təsir platforması - Mərkəzi Məsləhət Komissiyası qazandılar. Lakin zaman keçdikcə "ağsaqqallar siyasəti" mexanizmi zəiflədi.

Yeni nəsil partiya liderlərində ya xarizma, ya da inqilabi kapital yox idi və 1992-ci ildə komissiya ləğv edildi.

Hərbi islahatlar və sərt kadr rotasiyası qaydaları veteranların qərarlara təsir etmək qabiliyyətini azaldıb. Si Cinpin son zərbəni vurdu. Onun korrupsiyaya qarşı mübarizə kampaniyası və təhlükəsizlik qüvvələrində islahatlar köhnə elitanın şəxsi təsir şəbəkələrini məhv edib.

Keçmiş liderlərin ictimai çıxışlarına və hətta qeyri-rəsmi görüşlərinə məhdudiyyətlər qoyulub.

Bu gün ağsaqqallar yalnız mərasim funksiyalarını yerinə yetirirlər. Nüfuzlu "tarazlayıcıların" olmaması sistemi daha həssas edir.

Bürokratiya Si Cinpinin təşəbbüslərini ləngidə bilər, lakin onları dayandıra bilməz. İqtisadi çətinliklər və xarici təzyiq, əsasən ABŞ-dan gələn təzyiq, onun hakimiyyətinə yeganə real məhdudiyyətlər olaraq qalır.

Müasir Çin ali liderin demək olar ki, heç bir daxili yoxlamasının olmadığı bir dövrə qədəm qoyur və bu, əvvəlki dövrlərdə qarşısı alına bilən səhvlərin riskini artırır.

Əli Babayev

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə