...“Həqiqət Nazirliyi” xəbərləri yenidən yazır, “fikir polisi” hər sözü izləyir və Böyük qardaş sizin harada olduğunuzu və nəyi bəyəndiyinizi bilir.
SİA-nın məlumatına görə, bu, Corc Oruellin “1984” əsərinin təkrarı deyil, Qazaxıstanda baş verən bir reallıqdır.
“Çinin Böyük Firewall” layihəsinin podratçısı olan Çin şirkətinin Geedge Networks şirkətindən 600 GB məlumat sızması göstərib ki, 2019-cu ildən Qazaxıstan hakimiyyəti interneti nəzarət alətinə çevirən texnologiyaları satın alır.
Sistem sadəcə veb-saytları bloklamır – o, yerinizi hesablayır, VPN-inizi sındırır və sizə “sosial reytinq” təyin edir.
600 baldan aşağı düşmə rəqəmsal sürgündə olduğunuz deməkdir.
2018-ci ildə “Çin təhlükəsizlik duvarının atası” Fan Binxing tərəfindən qurulan Geedge Networks təkcə İT nəhəngi deyil, Çin, Myanma, Pakistan və Efiopiya üçün rəqəmsal divarların memarıdır.
Wired və InterSecLab tərəfindən sentyabrın 8-də bildirilən sızma, flaqman Tiangou Secure Gateway (TSG) quraşdırmaq üçün 500 GB RPM paketləri də daxil olmaqla 600 GB kod, müqavilələr və qeydlərdir.
Bu, provayderlərin infrastrukturuna inteqrasiya edən və hər bir trafiki skan edən "səmavi itdir".
...TSG 2019-cu ildən Qazaxıstanda fəaliyyət göstərir: Astanadan Aktauya qədər 17 məlumat mərkəzi artıq təchiz olunub. “K18” və “K24” etiketli sənədlər sistemin “həssas məzmunu” bloklamaq üçün sınaqdan keçirildiyini təsdiqləyir: 2022-ci il etirazları ilə bağlı xəbərlərdən tutmuş uyğur ictimaiyyətinə qədər.
Hər istifadəçiyə 550 xal verilir. İnternetlə əlaqəni kəsməmək üçün biometrik göstəricilər (üz, barmaq izləri) və "düzgün" davranış vasitəsilə 600 bal toplamaq lazımdır.
Tətillər haqqında postu bəyənirsiniz? Mənfi 20 xal. Tor və ya VPN? Minus 50. SİM kartın tez-tez dəyişdirilməsi? Başqa bir minus. Myanmada TSG artıq aylar ərzində 281 VPN-i bloklayaraq 81 milyon əlaqəni izləyir.
Qazaxıstanda hələ də pilotdur, lakin miqyası eynidir: əhalinin 90 faizi (18 milyon) onlayndır və hamı nəzarət altındadır. Maşın öyrənmə alqoritmləri koordinatları (10 metrə qədər dəqiqlik) və hər bir istifadəçinin “riskini” hesablayaraq real vaxt rejimində trafiki təhlil edir.
Bu fantaziya deyil - Sincanda (Çin) sistem artıq uyğurları, Pakistanda jurnalistləri, Efiopiyada etirazçıları izləyir. Qazaxıstan, islahatlar vəd edən Tokayevin “dinləyən dövlətinin” rəqəmsal qəfəs qurduğu yeni sınaq meydançasıdır.
...Qazaxıstan Çinin öz standartlarını təbliğ etdiyi BRICS “rəqəmsal İpək Yolu” üçün tranzit mərkəzidir. Bu o deməkdir ki, Geedge texnologiyaları Rusiyaya gələ bilər, burada RKN artıq Telegram-ı bloklamaq üçün DPI ilə təcrübə aparır. Növbəti namizəd Rusiyadır.
Provayderlərimiz artıq oxşar filtrləri sınaqdan keçirir.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB