Mayın 19-da İran Prezidenti İbrahim Rəisinin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini aparan helikopter Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə iki ölkə sərhədində keçirilən bəndin açılış mərasimindən qayıdarkən qəzaya uğrayıb. Qəza nəticəsində İbrahim Rəisi, xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahiyan və helikopterin göyərtəsində olan digər rəsmi şəxslər həlak olub. Helikopterin qəzaya uğramasından sonra İran xilasetmə qrupları uzun müddət helikopterin qalıqlarını tapa bilməyib və Türkiyədən kömək istəyib. Türkiyə bu çağırışa çox tez cavab verərək ''Akıncı’’ pilotsuz uçuş aparatını hadisənin baş verdiyi əraziyə göndərib. Milyonlarla adam ''Akıncı’’ pilotsuz uçuş aparatının həyata keçirdiyi əməliyyatı Anadolu Agentliyi və FlightRadar24 platformaları vasitəsilə canlı izləyib.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və İran prezidenti İbrahim Rəisi iki ölkə sərhədində yerləşən ''Qız qalası'' və ''Xudafərin'' bəndlərinin açılışını ediblər. Bənd açıldıqdan sonra İran prezidentinin rəhbərliyindəki nümayəndə heyətini Təbrizə aparmaq üçün havaya qalxan helikopterlə əlaqənin kəsilməsi birdən-birə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqət mərkəzinə düşüb. İranın verdiyi ziddiyyətli bəyanatlar və Rəisinin taleyi ilə bağlı qeyri-müəyyənlik vəziyyətin ciddiliyini ortaya qoyub. Sonda prezident İbrahim Rəisi, xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahiyan və digər rəsmiləri aparan helikopterin qəzaya uğradığı məlum olub. İranın dövlət aparatı və xilasetmə qrupları uzun müddət qəzanın baş verdiyi ərazini tapa bilməyib və Türkiyədən kömək istəyib.
Türkiyə Müdafiə Nazirliyindən verilən məlumata görə, İranın xahişindən dәrhal sonra bölgəyə gecəgörmə cihazlı helikopter və ''Akıncı'' pilotsuz uçuş aparatı göndərilib.
''Akıncı'' pilotsuz uçuş aparatı sürətli şəkildə bölgəyə gedərək axtarış-xilasetmə işlərində iştirak edib. ''Akıncı'' pilotsuz uçuş aparatının yayımladığı videolarda bölgədəki hava şəraitinin әlverişsiz olduğu, fırtına və dumanın axtarış işlərini çətinləşdirdiyi görünürdü. SAT com və TürkSAT peyklərinin dəstəyi nəticəsində ''Akıncı'' qəzanın baş verdiyi bölgəni müəyyən edib. Beləliklə gəzanın baş verdiyi ərazinin koordinatları İran tərəfinə təqdim edilib.
Türkiyənin bu addımı böyük əks-səda doğurub. Milyonlarla adam ''Akıncı’’ pilotsuz uçuş aparatının həyata keçirdiyi əməliyyatı Anadolu Agentliyi və FlightRadar24 platformaları vasitəsilə canlı izləyib. Səhər saatlarında isə Rəisi də daxil olmaqla helikopterdəki hər kəsin həlak olduğu məlum olub.
Bəs yaşananlar qəzadırmı, yoxsa sabotajdırmı?
İbrahim Rəisini aparan helikopter əlverişsiz hava şəraitinə görə qəzaya uğrayıb, yoxsa sabotajmı edilib? Hələlik dəqiq məlumat yoxdur. İranın müvafiq qurumları həqiqəti üzə çıxaracaqlar. Təbii ki, yaşananlar sabotajdırsa ilk növbədə İsrail yada düşür. Bildiyiniz kimi, Qəzzanın işğalından sonra İran və İsrail arasında hərbi münaqişələr olub. Lakin İsrail İranın nisbətən güclü hücumlarına tam cavab verə bilməyib. İsrail rəsmiləri isə vaxtı gələndə İrana lazımi cavabın veriləcəyini açıqlayıblar. Lakin onu da vurğulamalıyıq ki, İbrahim Rəisini aparan helikopter azı 30 yaşında idi və əlverişsiz hava şəraitində uçmaq üçün kifayət qədər texniki avadanlığa malik deyildi. Bölgədəki güclü fırtına və dumanı nəzərə alsaq, helikopterin əlverişsiz hava şəraiti səbəbindən qəzaya düşmüş olma ehtimalı daha yüksək görünür.
Qeyd edək ki, aparılan texniki araşdırmalar qəzaya nəyin səbəb olduğunu ortaya çıxaracaq. Lakin istənilən halda İran dövlətinin səlahiyyətləri ilə bağlı ciddi tənqidlər olacaq. Həm helikopterin texniki cəhətdən nasaz olması, həm axtarış işlərinin zəifliyi, həm də Türkiyədən kömək istəməli olmaları ilə bağlı ciddi tənqidlər olacaq.
Məsələyə Türkiyə nöqteyi-nəzərindən baxdığımızda qonşuluq borcunu yerinə yetirmiş bir ölkə görürük. İranın yardım xahişi dərhal yerinə yetirilib və bütün texniki vasitələr səfərbər edilib. Bundan əlavə, ''Akıncı'' silahlı pilotsuz uçuş aparatı və TürkSat peyklərinin uğuru dünya miqyasında böyük diqqət çəkib və Türkiyə müdafiə sənayesi öz gücünü bir daha göstərib. Onu da vurğulamaq lazımdır ki, dünyada ABŞ kimi yalnız bir-iki ölkə Türkiyənin sahib olduğu imkanlara malikdir.
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB