Bir çox valideynlər uşaqlar üçün profilaktik peyvəndlərin əhəmiyyəti haqqında kifayət qədər məlumatlara malik deyillər. Son zamanlar peyvənd olunmalı, yoxsa yox sualı çox kəskinləşib. İmmunitet sistemi bədəni bütün yad, zərərli maddələrdən qoruyur. Yeni doğulmuş uşağın başqa bir "qoruyucusu" var - ana. O, övladına ana südü ilə birlikdə zərərli mikroblarla mübarizə aparmaq üçün hazır anticisimlər ötürür. Əsrlər boyu dəhşətli epidemiyalar milyonlarla insanın həyatına son qoyub. İlk dəfə olaraq profilaktik peyvəndlər 18-ci əsrin sonunda ingilis həkimi E.Cenner tərəfindən aparılmışdır. Zaman keçdikcə bir çox təhlükəli xəstəliklərə qarşı peyvəndlər meydana çıxdı, çünki insanlar peyvəndin onlardan qorunmağın yeganə yolu olduğunu başa düşdülər.
Peyvəndlər hansı xəstəliklərin qarşısını alır?
SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.
Peyvəndlər qızılca, vərəm, tetanus,difteriya, göy öskürək, poliomielit, hepatit B, parotit, məxmərək və s. kimi infeksiyalardan qorunmanın ən təsirli üsullarından biridir. Ötən illərin təcrübəsi göstərir ki, xəstələnənlərin əksəriyyəti məhz peyvənd olunmayan və vaxtında peyvənddən yayınanlardır.
80-ci illərin sonu və 90-cı illərin əvvəllərində difteriyaya qarşı peyvənddən imtina 120 min nəfərin xəstələndiyi və 6 minə yaxın insanın öldüyü ölkədə bu xəstəliyin epidemiyasına səbəb olmuşdur. Peyvəndin bəşəriyyət tarixində böyük, müsbət rol oynadığını, ciddi yoluxucu xəstəliklərin kortəbii yayılmasının qarşısını aldığını inkar etmək olmaz. Elə valideynlər var ki, öz qərarından arxayın olaraq övladı ilə peyvənd otağına gəlir. Amma elə valideynlər də var ki, bu və ya digər səbəbdən övladlarına peyvənd vurulmasını vacib hesab etmirlər.
Hər halda unutmaq olmaz ki, övladlarımızın sağlamlığı öz əlimizdədir. Uşaqlar üçün peyvəndlərin siyahısı Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən hazırlanır və təsdiqlənir və milli peyvənd təqvimi şəklində verilir.
Vərəm ciddi bir xəstəlikdir
Bütün orqan və sistemlərin təsirləndiyi xroniki yoluxucu xəstəlik, lakin 90% hallarda - ağciyərlərdə olur. Xəstəlik yalnız xəstənin özü üçün deyil, başqaları üçün də təhlükəlidir. Ona qarşı peyvənd uşağı xəstəliyin ağır, fulminant formalarından qoruya bilir.
Hepatit B qaraciyərə təsir edən təhlükəli bir xəstəlikdir. Körpəlikdə yoluxma xəstəliyin xroniki gedişinə gətirib çıxarır, siroz və qaraciyər çatışmazlığına səbəb olur. göy öskürək zəifləyən öskürək ilə xarakterizə olunur, buna qarşı tənəffüs çatışmazlığı, asfiksiya və serebrovaskulyar qəzanın inkişafı ilə 2 dəqiqəyə qədər nəfəs tutulması ola bilər.
Tetanus bütün əzələ qruplarının, o cümlədən tənəffüs əzələlərinin spazmları ilə xarakterizə olunan ölümcül bir xəstəlikdir.
Oğlanların 20%-də parotitdən əziyyət çəkdikdən sonra sonsuzluqla nəticələnə bilən orxit kimi bir komplikasiya yaranır. Hamiləlik zamanı parotit qadınların 25%-də aşağı düşür. Qızılca və məxmərək xəstəliyinin tipik ağırlaşmaları mərkəzi sinir sisteminin ensefalit və meningit, görmə və eşitmə sinirlərinin nevriti şəklində zədələnməsidir. Rubella döl üçün təhlükəlidir. Hamilə qadın xəstələnirsə, uşaq müxtəlif deformasiyalar və patologiyalarla doğula bilər.
Peyvənd olunmasının əsas məqsədi nədir?
Peyvəndin məqsədi insan orqanizminə antigen materialı daxil etməklə xəstəliklərin qarşısını almaqdır ki, bu da immunitetimizdə əvvəlcədən xəstəliyə qarşı anticisimlər inkişaf etdirməyə imkan verir. İstənilən peyvənd könüllüdür, yazılı razılıq əsasında həyata keçirilir. Valideynlər 15 yaşına çatmamış uşaq üçün razılıq verirlər.
Hansı peyvəndlər uyğundur
Süni qidalar ilə böyüyən uşaqlarda allergik xəstəliklər müşahidə olunur. Onlarda əsasən köklüyə meyillilik və mədə-bağırsaq sistemində narahatlıq yaranır. Bundan başqa süni qidalar düzgün hazırlanmadıqda fəsadları çox olur. Butulkada və ya yeməkdə infeksiyalar ola bilir.
Pediatrların fikrinə görə xüsusilə pandemiya dövründə peyvənd mütləq edilməlidir. Uşaqlar arasında koronavirusa yoluxma hallarının az olması onlara vurulan pnevmakok və BSJ peyvəndi ilə əlaqədardır. Bu peyvəndlər ağciyərlərdə və bronxlarda xəstəliyin yayılmasının qarşısını alır. Qızdırma halında ancaq qızdırma verən peyvəndlərin vurulması qadağandır. Digər bütün peyvəndlər vurula bilər.
Peyvəndin yan təsirlərindən necə qorunmalı?
Sağlam uşaqlarda peyvəndin yan təsiri olmur. Mində bir uşaqda narahatlıq yarada bilər ki, bu da bədəndən asılıdır. Peyvəndi hər uşağa vurmaq olmaz. Uşaq peyvənd vurulmadan öncə mütləq pediatr, nevropatoloq müayinəsindən keçirilir, ondan qan analizi götürülür.
Havar Şəfiyeva
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB
