Ermənilər çətir axtarışında - RAKURS

Müxalifət İrəvanı “İttifaq Dövlətinə” üzv olmağa çağırır

Ermənistanda yenə də “İttifaq dövləti”nə inteqrasiyadan danışırlar. Mövzu ilk dəfə ikinci Qarabağ müharibəsindən sonra populyarlıq qazanmışdı, çünki bir çox ermənilər öz respublikalarına inamını itirərək başqa təhlükəsizlik mənbələri axtarmağa başlayıblar. Daha sonra iqtidar və müxalifət Ermənistanın Avropa İttifaqı və Türkiyə ilə yaxınlaşması, yoxsa Rusiya ilə münasibətləri gücləndirməsi ilə bağlı mübahisələrdə bundan istifadə etməyə başlayıblar. Ermənistanın ikinci prezidenti Robert Köçəryan bir neçə KİV-ə müsahibəsində bu debata daha bir töhfə vermək qərarına gəlib.

Onun sözlərinə görə, Rusiya və Belarus rəhbərləri ona heç vaxt Ermənistanın İttifaq dövlətinə qoşulmasını təklif etməyiblər. “Heç vaxt Rusiya Federasiyasının birinci prezidenti Yeltsinlə, nə Putinlə, nə də Lukaşenko ilə belə söhbətlər olmayıb. Daha bir böyük sual odur: biz bu məsələni qaldırsaydıq, bizim qarşımıza ilkin şərtlər qoyardılar, ya yox. Deyəsən, onlar Ermənistanın bir yerdə olmasını gözləyirlər... Nəyə görə, Ermənistan hakimiyyəti son iki ayda davamlı olaraq bu tezisdən və mənim haqqımda danışırlar, bu, zarafat kimi görünür – onlar digər qəhrəmanın adını bilmirlər”, – ikinci prezident qeyd edib.

Eyni zamanda, Köçəryan vurğulayıb ki, hakimiyyət Birlik dövləti mövzusundan öz məqsədləri üçün, o cümlədən Rusiya ilə tərəfdaşlığın cəlbediciliyini azaltmaq üçün istifadə edir. Onun nöqteyi-nəzərindən bu, yanlış yoldur; bunun əvəzinə, əksinə, Moskva ilə münasibətləri gücləndirmək lazımdır. "Avropanın Ermənistanda istənilən təhlükəsizlik məsələsini həll edə biləcəyini düşünmək sadəlövhlükdür... İndi bu regionda aktor ola biləcək üç dövlət var: Rusiya, Türkiyə və İran. Bu ölkələrdən hansı bizə daha yaxındır, hansı ölkə ilə iqtisadi əlaqələrimiz daha güclüdür, hansı ölkə ilə tarix bağlıyıq, hansı ölkə daha güclüdür, iqtisadi və hərbi potensialı daha yüksəkdir? Hansı ölkə bizə daha yaxındır? Mədəni kodeks baxımından kimlər cavab vermir? Kimin cavabı yoxdur?”, deyib.

Yada salaq ki, 2022-ci ilin fevralında Belarus rəhbəri Aleksandr Lukaşenko İttifaq dövlətinin genişlənməsindən danışarkən bildirmişdi ki, digər keçmiş sovet respublikaları, o cümlədən “gedəcək yeri olmayan” Ermənistan da Rusiya və Belarusa qoşula bilər. "Səncə, bunlar kiməsə lazımdır?" – vurğulayıb. Bunun ardınca Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın ailəsinə məxsus “Haykakan Jamanak” qəzeti məqalə dərc edib ki, Moskva İrəvandan Kiyevdən istədiyi kimi eyni şeyi – Rusiya və Belarusun İttifaq Dövlətinə qoşulmaq istəyir. Bunu yalnız Ukraynanı rus qoşunları məcbur edir, Ermənistanla isə Azərbaycan qoşunları məşğul olacaq.

2023-cü ilin yanvarında Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan İrəvana İttifaq dövlətinə qoşulmaq üçün rəsmi təklif almadığını bəyan edib, lakin vəziyyətin göründüyündən də mürəkkəb olduğunu qeyd edib. Onun sözləri ilə desək, “bəzən sualların mətninə deyil, sətiraltı mətninə dərindən baxmaq lazımdır”. Eyni zamanda, Paşinyan İrəvanı İttifaq dövlətinə inteqrasiya etmək məqsədi ilə ona təzyiqlərin edilə biləcəyi versiyasını da təkzib etməyib.

Bu arada Ermənistanın Rusiya və Belarusun ittifaq dövlətinə qoşulması ideyası Paşinyanın bəzi əleyhdarları arasında populyarlıq qazanıb. Xüsusilə, apreldə seçilən Gümrü meri Vardan Qukasyan jurnalistlərə bildirib ki, bu, respublikanın təhlükəsizliyini möhkəmləndirmək və onun çiçəklənməsini təmin etmək üçün əla fürsətdir. "Bu, maraqlı bir vəziyyət yaradır: kimsə Rusiya ilə İttifaq dövlətindən danışanda, onları respublikanın suverenliyinə qəsd etməkdə ittiham edirlər. Amma Aİ-yə daxil olmaqdan söhbət gedirsə, belə ittihamlar yaranmır. Bizim təşəbbüsümüzü tənqid edənlərin sadəcə olaraq məlumatı yoxdur. İttifaq dövlətinin Nizamnaməsində açıq-aydın göstərilir ki, hər bir iştirakçı Belarus bu ölkənin öz canlı nümunəsidir... Erməni xalqı həmişə Rusiya ilə sıx qardaşlıq əlaqələrində çiçəklənib, Sovet Ermənistanının qızıl dövrü buna ən parlaq sübutdur”, - deyə Qukasyan bildirib.

Politoloq Tiqran Köçəryan bildirib ki, Ermənistan cəmiyyətində İttifaq dövlətinə inteqrasiyaya müxtəlif baxışlar var. "Hakimiyyət bu prosesi Sovet İttifaqına qayıdış kimi təqdim edir. Bu baxımdan Ermənistanın müstəqilliyini itirəcəyini, erməni əsgərlərinin Donbasa gedəcəyini deyirlər. Eyni zamanda, bir çoxları İttifaq dövlətinə inteqrasiyanı Rusiya və Belarus tandeminə qoşulmaq kimi təsəvvür edirlər ki, bu da İrəvanın Avropa İttifaqı daxilində olduğundan daha çox suverenliyini qoruyub saxlayacaq", - ekspert qeyd edib.

Köçəryan onu da izah edib ki, İttifaq dövləti mövzusunu ilk olaraq müxalifət işləyib hazırlayıb. Xüsusilə Ermənistanın ikinci prezidenti bu prosesin əsas ideoloqlarından biri hesab olunur, baxmayaraq ki, özü bu roldan imtina edir. "Nə olursa olsun, erməni əhalisinin müəyyən hissəsinin SSRİ-yə böyük nostaljisi var. Üstəlik, Lukaşenko Azərbaycanla sıx əməkdaşlığa başlayana qədər ermənilər ona rəğbət bəsləyirdilər. Amma hazırda İttifaq dövlətinə qoşulmaq məsələsi gündəmdə deyil. Türkiyə ilə yaxınlaşma kursunun əleyhdarları hakimiyyətə gəlsələr, Rusiya ilə münasibətləri heç olmasa əvvəlki səviyyədə bərpa etməyə başlayarlar. 2018-ci ilin inqilabı. Bu mənada ikinci prezident düzgün şəkildə qeyd etdi ki, İrəvan ona kimin kömək edə biləcəyinə qərar verməlidir: “Yalnız Rusiya Ermənistanın təhlükəsizliyinə təminat verə bilər”, - deyə Köçəryan yekunlaşdırıb.

V.VƏLİYEV