“Müxtəlif ölkələrlə bağlanan təhsil müqavilələrinin təsiri göstərir ki, müasir dövrdə milli təhsil sistemlərinin inkişafı artıq təkcə daxili resurslarla deyil, beynəlxalq əməkdaşlıqla da formalaşır. Təhsil dünyada qloballaşan sahələrdən biridir və hər bir ölkə bu qlobal prosesin bir parçası olmağa məcburdur. Təhlil göstərir ki, Azərbaycanın müxtəlif dövlətlərlə imzaladığı müqavilələr son illərdə həm ali təhsil müəssisələrinin imkanlarını genişləndirib, həm də orta təhsil sahəsində yeni əməkdaşlıq modellərinin tətbiqinə şərait yaradıb. Bu müqavilələr sayəsində yerli təhsil sistemi xarici təcrübə ilə zənginləşir, müasir standartlara uyğunlaşır və yeni nəslin bilik, bacarıq və dünyagörüşü daha da genişlənir”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov deyib.
O bildirib ki, statistik göstəricilərə əsasən, 2007-ci ildən bəri xaricdə təhsil proqramı çərçivəsində 5 mindən çox Azərbaycan vətəndaşı dünyanın 30-dan artıq ölkəsində təhsil alıb: “Hazırda isə “2022–2026-cı illərdə xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramı” çərçivəsində hər il yüzlərlə gənc əsasən dünyanın TOP 500 universitetlərində oxumaq üçün göndərilir. Bununla yanaşı, Azərbaycana da hər il minlərlə əcnəbi tələbə gəlir. Elm və Təhsil Nazirliyinin məlumatına görə, hazırda ölkədə 15 mindən çox əcnəbi tələbə təhsil alır və bu rəqəm ildən-ilə artır. Bu, həm iqtisadi, həm də elmi baxımdan ölkəyə əlavə dəyər gətirir.
Qanunvericilik də bu əməkdaşlıqları dəstəkləyir. “Təhsil haqqında” Qanunun 5-ci maddəsində açıq şəkildə qeyd olunur ki, Azərbaycan Respublikası beynəlxalq əməkdaşlığı genişləndirir, qabaqcıl təcrübələrin öyrənilməsini və tətbiqini təmin edir. Bu, o deməkdir ki, müqavilələr yalnız ikitərəfli anlaşmalar deyil, həm də dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Əlavə olaraq, “Azərbaycan Respublikasında ali təhsilin beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin artırılması üzrə Dövlət Strategiyası” da universitetlərin beynəlxalq əlaqələrinin gücləndirilməsini prioritet sahə kimi müəyyənləşdirib.
Müsbət tərəflər ondan ibarətdir ki, belə müqavilələr tələbələrə ikili diplom imkanları yaradır, müəllim və alimlərin beynəlxalq elmi şəbəkələrə qoşulmasına şərait yaradır, universitetlərin dünya reytinqlərində mövqeyini gücləndirir. Erasmus+, Mevlana, DAAD kimi beynəlxalq proqramlarla müqayisə aparsaq, Azərbaycan universitetlərinin də oxşar proseslərdə iştirak etməsi tələbələrin və müəllimlərin dünyagörüşünü genişləndirir. Məsələn, Avropa ölkələrində tələbələrin 20-25 faizi mübadilə proqramlarında iştirak edirsə, Azərbaycanda bu rəqəm hələ ki 2-3 faiz səviyyəsindədir. Bu müqayisə göstərir ki, əldə edilən nailiyyətlər mühümdür, amma inkişaf üçün hələ geniş imkanlar var.
Mənfi tərəflər də mövcuddur. Xaricdə təhsil alan gənclərin bir hissəsinin geri dönməməsi “beyin axını” problemini gücləndirir. Digər tərəfdən, xarici təcrübənin kor-koranə tətbiqi yerli şəraitə uyğunlaşmada problemlər yarada bilir. Məsələn, Qərb ölkələrində tətbiq olunan bəzi modul əsaslı təhsil proqramları Azərbaycanda eyni effektivliyi göstərmir, çünki burada infrastruktur və təhsil ənənələri fərqlidir. Buna görə də müqavilələrdən doğan imkanlar yalnız düzgün adaptasiya olunduqda real nəticə verir.
Bu müqavilələr nəticəsində yaxın illərdə ölkənin ali təhsil müəssisələrinin beynəlxalq nüfuzu daha da artacaq. Xarici universitetlərlə birgə proqramlar çoxalacaq, ikili diplom layihələrinin sayı genişlənəcək və bu, əmək bazarında Azərbaycan məzunlarının rəqabət qabiliyyətini gücləndirəcək. Lakin dəyişməli olan əsas məqam ondan ibarətdir ki, xaricdə təhsil alan gənclərin ölkəyə dönüşünü stimullaşdırmaq üçün daha cazibədar iş şəraiti, əməkhaqqı və karyera imkanları yaradılmalıdır. Əks halda, investisiya edilən insan kapitalının bir hissəsi ölkədən kənarda qalmaqda davam edəcək.
Dünya təcrübəsi göstərir ki, beynəlxalq təhsil müqavilələri yalnız bilik transferi deyil, həm də ölkələrin diplomatik və iqtisadi münasibətlərini gücləndirən vacib vasitədir. Finlandiya və Sinqapur nümunəsində aydın görünür ki, beynəlxalq əməkdaşlıq həm tədris metodlarının yenilənməsinə, həm də ölkənin ümumi inkişaf strategiyasına inteqrasiya olunmasına xidmət edir. Azərbaycan da bu istiqamətdə addımlar ataraq, həm regional, həm də qlobal təhsil məkanında öz mövqeyini möhkəmləndirir.
Bütün bu təhlillər bir daha göstərir ki, Elm və Təhsil Nazirliyinin müxtəlif ölkələrlə bağladığı müqavilələr çox müsbət və strateji əhəmiyyətə malikdir. Nazirliyin təşəbbüsləri sayəsində Azərbaycan təhsili dünya ilə ayaqlaşır, yeni imkanlar qazanır və gələcək üçün daha dayanıqlı kadr potensialı formalaşdırır. Bu, ölkənin həm təhsil, həm də sosial-iqtisadi inkişafında uzunmüddətli müsbət nəticələr verəcək”.
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
.jpg "ŞOK! İsgəndərlərlə dolu baza məhv edildi!")
USD
EUR
GBP
RUB