İnsanların ən nadir bacarıqlarından biri olan dili niyə əcdadlarımız inkişaf etdirib? Çoxlu araşdırmalara baxmayaraq, bu suala hələ dəqiq cavab yoxdur. Və təəccüblüdür ki, mümkün səbəblərdən biri ümumiyyətlə ünsiyyətlə əlaqəli olmaya bilər.
SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə NewsScientist yazır.
Digər heyvanlar öz istəklərini səslər vasitəsilə ifadə edə bilirlər, lakin yalnız insanlar son dərəcə dəqiqliklə ünsiyyət qurmağa imkan verən mürəkkəb qrammatika və lüğət sistemini inkişaf etdiriblər. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bizi bir növ kimi fərqləndirən dildir.
Kornell Universitetinin psixoloqu Şimon Edelman, dilin mürəkkəb daş alətlərin meydana çıxması ilə birlikdə təxminən 1,7 milyon il əvvəl meydana gəldiyini ehtimal edir.
Onun nəzəriyyəsinə görə, sənətə yeni gələnlər mütəxəssislərin rəhbərliyinə ehtiyac duydular və alət hazırlama sahəsi bir növ sinif otağına çevrildi. Dil öyrətmə vasitəsi kimi meydana çıxa bilər, çünki həm dil, həm də alət hazırlamaq düşüncələrin ciddi ardıcıllıqla düzülməsini tələb edir.
Bununla belə, 2014-cü il təcrübəsi göstərdi ki, mürəkkəb alətlər yaratmaq üçün şifahi öyrənmə lazım deyil.
Tədqiqatçı Shelby Patt qeyd edir ki, vacib olan ünsiyyətin özü deyil, düşüncələri qurmaq və saxlamaq bacarığı, yaddaşın inkişafı ilə əlaqəli bir bacarıqdır.
Digər alimlər, o cümlədən Noam Çomski hesab edir ki, dil başqaları ilə ünsiyyət məqsədi ilə deyil, insanlara öz-özü ilə “danışmaq” və düşüncələrini daha yaxşı təşkil etmək üçün təkamül edib.
Bu versiyaya görə, dil təxminən 70 min il əvvəl beynin fəaliyyətini dəyişdirən təsadüfi bir genetik mutasiya nəticəsində yaranıb.
Dilin mənşəyi məsələsi açıq qalır.
Bəlkə də onun yaranması təkcə təkamül proseslərinin deyil, həm də şansın nəticəsidir.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB