Fransa Avropa İttifaqından qovulur TƏHLİL

Avropa İttifaqının təsisçiləri Fransadan müstəmləkə altında saxladığı ərazilərdə əhalinin müstəqil dövlətlərini qurmaq istəklərinə hörmətlə yanaşmağı tələb edirlər

Dünya tarixində elə toplumlar olub ki, onların insanlığa və bəşəriyyətə qarşı törətdikləri qətliamlarını, vandal əməllərini dünya durduqca yaddaşlardan, tarixin səhifəsindən silmək mümkün olmayacaq. 30 il erməni işğalı zamanı Azərbaycanın ərazilərində törədilən vandalizmi, insan qətliamlarını təbii ki, unutmaq, yaddaşlardan silmək mümkün deyil. Bəşəriyyət mövcud olduqca, ermənilərin işğal etdikləri Azərbaycan torpaqlarında törətdikləri vəhşiliklər, insanları kütləvi şəkildə qətlə yetirmələri, tarixi abidələri, mədəniyyət nümunələrini dağıtmalarını, şəhər və kəndləri yer üzündən silmələrini heç bir demokratik düşüncəli xalq, bəşər övladı yaddan çıxarmayacaq. Eləcə də ermənilərin bacısı qismində çıxış edən fransızların müstəmləkə altında saxladıqları dövlətlərdə xalqlara qarşı həyata keçirdikləri soyqırımları, vandalizm aktlarını yaddaşlardan silmək mümkün olmayacaq. Bugünkü və gələcək nəsillər müstəmləkə altında saxladığı xalqlara qarşı həyata keçirdiyi qətlimlara görə Fransa dövlətini və hakimiyyətlərini daim ittiham edəcəklər. Hələ 15-ci əsrin sonu 16-cı əsrin əvvəlindən Fransa Afrikanı işğal edib. Həmin ərazilərin şimalında və cənubunda 20-dən çox ölkədə hakimiyyət qurub. Fransa Afrikanın 300-dən artıq müddətdə az qala 40 faizini əsarət altında saxlayıb. İşğala etiraz edənlər, haqları uğrunda mübarizə aparanlar qəddarlıqla öldürülüblər, həbsxanalara atılaraq işgəncələr məruz qoyulublar. Fransa hakimiyyəti insanları qul olaraq Avropada, Asiyada satışını təşkil edib, bölgədə yerli xalqlara məxsus təbii sərvətləri mənimsəyib. Mədənlərindən çıxan təbii sərvətdən əldə olunan maliyyəni Parisə daşıyır. Hər il Afrika dövlətlərinin təbii sərvətlərinin satışından Fransanın dövlət büdcəsinə 500 milyard dollara yaxın vəsait daxil olur. Fransa hələ də 15 Afrika ölkəsini müstəmləkəsi altında saxlayır. Birmənalı mövqe ondan ibarətdir ki, Fransa Əlcəzairdə, Seneqalda, Madaqaskarda, Kamerunda, Ruanda, Çad, Mərakeş və digər ölkələri viran qoyub, sərvətlərini talan edib, əhalisini vəhşicəsinə qətlə yetirib.

Fransanı diz çökdürən Almaniya faşizmi

Almaniya faşizmi 1940-ci ilin iyunun 22-də bir neçə yüzillik müstəmləkə siyasəti aparmaqla özünü güclü, məğlubedilməz dövlət kimi təqdim etməyə çalışan Fransanı darmadağın edərək, Parisin dövlətçiliyinə son qoydu. Bundan sonra Fransa milli qüvvələri faşizminə qarşı mübarizəni Əlcəzairdə davam etdirməyə başladı. O zaman fransızlar əlcəzairlərə müstəqillik vədini vermişdilər. Lakin faşizmin süqutundan və Fransanın azadlığa qovuşmasından sonra fransız siyasətçiləri və hərbçiləri əlcəzairlərə verdikləri müstəqillik vədlərinə əməl etmədilər. Halbuki Əlcəzair xalqının dəstəyi və yardımı olmasa idi, Fransa bu gün də ABŞ-ın və ya Rusiyanın müstəmləkəsi altında idi. Əlcəzair xalqının böyük hörməti və yardımı qarşılığında Fransız cəlladları əlcəzairlərə nəinki müstəqillik verdilər, əksinə öz müstəmləkə siyasətlərini daha da dərinləşdirib, insanlara qarşı qətliam əməllərini genişləndirdilər. Faşizmin Avropadan sıxışıdırılıb məhv edilməsindən az sonra Fransa ordusu 1945-ci ilin avqustun 2-dən 14-ə qədər olan zaman ərzində azadlıq mübarizəsi aparan Əlcəzairin Setif şəhərində 45 min insanı qətlə yetirdilər. Ümumilikdə o dövrdə Fransa ordusu Əlcəzair ərazində 100 minə qədər küçələrə çıxıb, dövlətçiliklərini qurmaq istəyən insanları öldürdülər. İnsan qatilləri bu vəhşi cinayət əməllərini 1962-1967-ci illərdə daha amansız formada davam etdirmişlər. 1961-ci il oktyabrın 17-də Fransa işğalına qarşı etiraz edən əlcəzairlilərin Parisdə keçirdiyi aksiyaya polisin atəş açması nəticəsində mitinqçilər Sena çayına atılmışdılar. Fransa polisi çaya düşən əlcəzairliləri suda qətlə yetirib. Qətliam nəticəsində 10 000 mindən çox insan Fransa polisinin açdığı atəş nəticəsində həyatını itirmişdir. Törədilən qətliam tarixə "Sena qətliamı" kimi düşüb. Ümumilikdə 100 illik işğal dövründə Fransa Əlcəzairdə 1,8 milyon insanı qətlə yetirib, yüzlərlə şəhəri, kənd və qəsəbəni vəhşicəsinə dağıdıb. Fransanın Əlcəzairdə törədilən vəhşiliklərin izləri hələ də silinməyib. Sübuta yetirilən fakt ondan ibarətdir ki, Fransa Əlcəzairdən həm də kimyəvi silahların poliqonu olaraq istifadə edilib. Nəticədə on minlərlə insan sağlamlığını itirib, şikəst olub. 1960-cı ildə Əlcəzairin cənubundakı səhrada ilk fransız atom bombası partladılıb. Fransanın "Le Monde" qəzetinin yazdığına görə, yerli əhalinin sağlamlığına və ətraf mühitin çirklənməsinə nəzarət etmək öhdəliyi olmadan azı 16 yeraltı və atmosfer partlayışı baş verib. "Franceinfo"nun məlumatına görə, 1960-66-cı illər ərzində Əlcəzairdə ümumilikdə 57 nüvə təcrübəsi və sınaqları həyata keçirilib. Əlcəzair 1962-ci ildə müstəqillik qazandıqdan sonra belə Fransa bu ölkədə nüvə sınaqlarını davam etdirib. O dərəcə insanlıq hissini itirən dövlətdir ki, fəal əlcəzairlilərin sümüklərini Parisə gətirərək muzeylərdə sərgisini təşkil edir. Muzeydə 150 ildən artıqdır nümayiş etdirilən 24 kəllə arasında Zaatç mühasirəsi zamanı müqavimətə rəhbərlik edən Şeyx Buzian və Çerif Bubeqla kimi tanınan Məhəmməd Lamzad bin Abdelmalekin kəllələri də var. 2020-ci il martın 3-də Fransa Prezidenti Emmanuel Makron 24 kəllə sümüyünün Əlcəzairə qaytarılmasına razılıq verib. 2017-ci ildə seçki kampaniyası zamanı Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Əlcəzairə səfər edib və yerli "Echourouk News" telekanalına müsahibəsində Fransanın Əlcəzairə qarşı müstəmləkəçiliyinin həqiqətən insanlığa qarşı cinayət olduğunu etiraf edib.

Fransa Ruandada 1 milyona yaxın Tutsini öldürüb

Fransanın bir sıra müstəmləkə altında saxladığı ərazilərdə törətdiyi soyqırımları, qətliamları tarix heç zaman unutmayacaq. Eləcə də tarixin ən böyük qətliamlarından olan Ruanda soyqırımı bəşəriyyətin qara ləkəsi olaraq qalacaq. Fransa Ruandada 1 milyona yaxın Tutsinin öldürülməsində iştirak edib. Fransa prezidenti E.Makron fakt və sübutlardan sonra Ruanda da baş verən qətliama görə yerli xalqdan üzr istəmişdir. 2021-ci ildə Ruandanın paytaxtı Kiqalidə 250 mindən çox tutsinin dəfn olunduğu soyqırımı abidəsinin qarşısında çıxış edən Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Ruanda soyqırımına görə ölkəsinin məsuliyyət daşıdığını etiraf edib. Makronun Ruanda soyqırımı ilə bağlı etiraflarından sonra "Mediapart" saytında dərc olunmuş başqa bir xəbərdə qətliamın təşkilatçısı və "İnterpol"" tərəfindən axtarılan general Aloys Ntişiragabonun Fransada yaşaması və dəbdəbəli həyata tərzi sürməsi onu göstərir ki, Makron hakimiyyəti terrorçularla, insan qatilləri ilə hələ də əlaqəsini kəsmək fikrində deyil. Əgər belə olmasa idi, Fransa hüquq-mühafizə orqanları general Aloys Ntişiragabonu həbs edərək ədalət məhkəməsinə təhvil verdilər. Görünür E.Makron södə dediyi ədai əməli fəaliyyətində göstərmək istəmir. Lakin əminliklə demək olar ki, gec-tez Ruandada, Əlcəzairdə, Atlantik okeanında yerləşən Qvadelupada, Martinikada, Sen-Martində, Sen-Bartelemidə, Sent-Pyerdə, Mikelonda, Reunionda, Mayottedə, Fransız Polineziyasında, Yeni Kaledoniyada, Uollis və Futuna, Cənubi Amerikada isə Fransız Qvianasında törədilən insan qətliamlarına görə Fransanın hakim zümrəsi və onlara əlaltılıq edən general Aloys Ntişiragabo kimlər ədalət məhkəməsi qarşısına çıxarılaraq mühakimə olunacaq və layiq olduqları cəzaları alacaqlar. Hələlik isə görünən ondan ibarətdir ki, Fransa öz vəhşi, vandal siyasətini davam etdir. Hədəfi və məqsədi öz azadlıqları uğrunda mübarizə aparan insanları öldürmək, zindanlarda çürütməkdir. Yeni Kaledoniyada, Qvadelupa və Martinikada demək olar ki, hər gün azadlıqsevərlərlə Fransa polisi arasında qarşıdurmalar yaşanır. Fransız Polineziyası Fransanın 1966-1996-cı illər arasında keçirdiyi 200-ə yaxın nüvə sınağının təsirinə etiraz edir. Burada müstəqillik tərəfdarı Tavini Huiraatira Partiyası ötən il keçirilən seçkilərdə qalib gəlib. Polineziya administrasiyası adanın tam suverenliyə doğru irəliləməsi tərəfdarı olsa da, Fransa hökuməti müstəqillik danışıqlarında maraqlı deyil və hər cür zorakılıq metodlarından istifadə edərək, yerli əhalinin azadlıq mübarizəsini boğmağa çalışır. Korsika əhalisi də Fransanın işğalçılıq siyasətinə qarşı çıxırlar. Fransa prezidenti Makron Korsikaya muxtariyyət vəd edib və müxtəlif qruplara bununla bağlı ortaq mətn üzərində razılaşmaq üçün altı ay vaxt verib. Lakin 1 ilə yaxın vaxt keçməsinə baxmayaraq Makron hələ də vədinə əməl etmir. Yəni Makron yalan, populist və bu kimi əməllərinə sadiqlik nümayiş etdirir.

Fransa həm də ekoloji terror həyata keçirir

Fransa müstəmləkə altında saxladığı ərazilərdə insanlığa qarşı cinayətlər törətməklə kifayətlənmir, həm də nüvə sınaqları həyata keçir, eyni zamanda ekoloji terror təşkil edir. Korski, Uqanda, Kamerun, Ruanda və digər ərazilərdə Fransanın törətdiyi ekoloji terrora qarşı etirazlar sərt və qətiyyətli xarakter alır. Uqandada ekofəallar növbəti dəfə Fransanın Afrikada davam edən müstəmləkə siyasətinə qarşı çıxaraq ölkədən ekoloji faciəyə görə kompensasiya tələb edirlər. Bir sıra qeyri-hökumət təşkilatları, o cümlədən "Torpağın Dostları" təşkilatının Fransa şöbəsi və Uqandada yerləşən Afrika Enerji İdarəetmə İnstitutu (AFIEGO) Uqandadan Tanzaniyaya uzanan neft kəmərinin inşası ilə əlaqədar olaraq Fransanın "TotalEnergies" şirkətinə qarşı iddia ərizəsi ilə məhkəməyə müraciət ediblər. İddianın predmetini infrastrukturun inşa edildiyi ərazidə torpaq və ərzaq hüququnun pozulması təşkil edir. Şirkətdən artıq altı ildir davam edən hüquq pozuntuları nəticəsində dəymiş zərərin geri ödənilməsi tələb olunur. Görünən ondan ibarətdir ki, Makron hakimiyyəti ekofəalların etirazlarını polis dəyənəyi, su şırnaqları ilə aradan qaldırmağa çalışırlar. Hətta bəzi eko fəalları həbs etməkdən çəkinməyən Fransa polisi bununla qəddar əməllərindən çəkinmədiyini nümayiş etdirir. Bu məsələ ötən ayın 29-da Bakı Təşəbbüs Qrupunun təşkilatçılığı ilə keçirilən "Kolonializm: Milli-dini kimliyin silinməsi" adlı beynəlxalq konfransında da müzakirə edilib və iştirakçılar Fransa hakimiyyətinin müstəmləkə altında saxladığı ərazilərdə əhalinin işğala və ekoloji terrora qarşı etirazlarının polis dəyənəyi və ordunun zorakılıqları ilə aradan qaldırmağa çalışmasına sərt münasibət ı bildiriblər. Konfransdan öncə təşkil edilən mətbuat konfransında Fransa və Niderland müstəmləkələrindən olan müstəqillik hərəkatlarının nümayəndələri, dekolonizasiya üzrə ekspertlər, reparasiya məsələləri ilə məşğul olan mütəxəssislər və insan hüquqları müdafiəçiləri iştirak ediblər. Tədbirdə Qvadelup, Fransız Qvianası, Kanaki (Yeni Kaledoniya), Korsika, Martinik, Reyunyon, Boneyr, Fransız Polinezyası, Mayot, eləcə də Valis və Futunadan azadlıq hərəkatının tanınmış simaları bir araya gəlib. Fransa hökuməti tərəfindən qeyri-qanuni həbs edilmiş kanaklı siyasi məhbusların ailə üzvlərinin mətbuat konfransına qatılması xüsusi diqqət çəkib. Onlar ailə üzvlərinin həbsinin siyasi motivli olduğunu vurğulayaraq, bunun Kanak xalqının azadlıq və öz müqəddəratını təyin etmə hüququnun qarşısının alınmasına qarşı yönəldiyini və Fransa hökumətinin müstəmləkəçi siyasətinə qarşı çıxdıqları üçün hədəfə alındığını bildiriblər. Siyasi məhbusların ailələri Fransa hökumətinin onların hüquqlarını kobud şəkildə pozduğunu, saxlanılma şəraitinin qeyri-insani olduğunu və hüquqi müdafiə imkanlarının məhdudlaşdırıldığını bildiriblər. Onlar beynəlxalq təşkilatları təzyiq göstərməyə və məhbusların dərhal azad edilməsinə çağırıblar. Tədbir iştirakçıları siyasi məhbusların müstəqillik hərəkatları üçün rəmzi əhəmiyyətini vurğulayaraq, bu məsələnin ədalətli və təcili həllinin vacibliyini qeyd ediblər. Sadalanan faktlar Yeni Kaledoniyada müstəqillik mübarizəsində insan hüquqları pozuntularının real vəziyyətinə diqqəti çəkib və beynəlxalq ictimaiyyətin müdaxiləsinin zəruriliyini bir daha qabardıb. Tədbir iştirakçıları müstəmləkəçiliyin davam edən təsirləri, milli və dini kimliyin qorunması istiqamətində görülən işlər və müstəqillik hərəkatlarının üzləşdiyi təhdidlər barədə jurnalistlərin suallarını cavablandırıb, Azərbaycanın dekolonizasiya prosesində qlobal rolunu yüksək qiymətləndiriblər.

Fransanın qəsbkar və vandal siyasət aparması nəinki Afrikada, Asiyada, eləcə də Avropanın əsas güc mərkəzlərindən olan Avropa İttifaqında ciddi narazılıqlarla qarşılanıb. Avropa İttifaqının təsisçiləri olan Belçika, Almaniya, Lüksemburq və İtaliya hakim dairələri Fransanın demokratik dəyərlərə zidd siyasətinə etirazlarını bildirir və rəsmi Parisdən müstəmləkə altında saxladığı ərazilərdə əhalinin müstəqil dövlətlərini qurmaq istəklərinə hörmətlə yanaşmağı tələb edirlər. Hətta İtaliya tərəfi Avropaİttifaqının prinsiplərinə zidd siyasətini davam etdirəcəyi təqdirdə Fransanın bu mötəbər qurumun sıralarından uzaqlaşdırılacağını bəyan edib. Belçika parlamentinin üzvləri hesab edirlər ki. Fransa Avropa İttifaqının iqtisadi maraqlarını siyasi mənafeyi üçün istifadə etməyə çalışır. Avropa Sülh Fondunun açıqlamasına görə isə, Fransanın İsrail-HAMAS qarşıdurmasında ikinciyə gizli şəkildə hərbi yardımlar göstərməsi, Ermənistanı silahlandırması, Rusiya-Ukrayna müharibəsində birmənalı mövqe nümayiş etdirməməsi Avropa İttifaqının nüfuzuna zərbə vurub. Fransanın bu kimi ziddiyyətli oyunları Avropa İttifaqının təsisçilər arasında ciddi narazılıqlar yaradıb. Bu narazılıqlar nəticə etibarı ilə Fransanın qurumdan qovulması ilə nəticələnə bilər ki, bu proqnozun yaxın zamanlarda reallaşacağı ehtimal olunur.

İLHAM ƏLİYEV