...Vaqeninqen, Kembridj, Ekseter və Vaşinqton Universitetinin alimləri 324 qədim ştatı təhlil edərək, ölkənin potensial dağılmaya ən həssas olduğu təhlükəli dövrü müəyyən ediblər. SİA-nın xarici qaynaqlardan əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə xəbəri “New Time” yayıb.
Tədqiqatçılar belə nəticəyə gəliblər ki, insan orqanizmi kimi dövlətlər də “qocalma” mərhələlərindən keçir, bu müddət ərzində potensial yox olma riski artır. Dövlətlərin ölmə ehtimalı yarandıqdan sonra ilk iki əsrdə kəskin şəkildə artır, sonra isə azalır ki, bu da davamlı mövcudluğu təmin edə bilər.
Bu nümunə Avropa cəmiyyətləri, ilk Amerika sivilizasiyaları və qədim Çin sülalələri də daxil olmaqla 324 dövlətin timsalında aşkar edilmişdir. Alimlər qeyd edirlər ki, dövlətlərin ölüm səbəbləri çox vaxt təkcə xarici amillərlə, məsələn, təbii fəlakətlərlə deyil, həm də cəmiyyətin daxili dinamikası ilə əlaqələndirilir.
Qeyd edilir ki, sosial ədalətsizlik, qıtlıq, ekstremal iqlim problemləri, narazılıq zorakılığa səbəb eləcə də potensial çöküşə səbəb ola biləcək amillər olaraq qalır.
Tədqiqatçılar müasir cəmiyyətlərin də qədim dövlətlər kimi eyni mexanizmlərə tabe ola biləcəyini qeyd edərək, artım və tənəzzül proseslərinin öyrənilməsinin aktuallığını vurğulayırlar.
Tədqiqatda bir dövlətin ölümünü müəyyən etmək üçün sülalənin süqutu kimi meyarlardan istifadə olunub. Bu yanaşmanın mümkün məhdudiyyətlərinə baxmayaraq, alimlər onun cəmiyyətlərin və ölkələrin tarixində uzunmüddətli tendensiyaların təhlili üçün əhəmiyyətini vurğulayırlar.
Nazlı
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB