Xəbər verildiyi kimi, Avropa İttifaqı Şurası 27 ölkənin xarici işlər nazirləri səviyyəsində Ermənistana yeni monitorinq missiyasının göndərilməsi barədə razılığa gəlib. Aİ diplomatiyasının rəhbəri Josep Borrell bildirib ki, “Aİ missiyasının yaradılması Avropa İttifaqının Cənubi Qafqazdakı səylərində yeni mərhələyə başlayır”. Missiyanın mandatı “daimi patrullar aparmaq və vəziyyətlə bağlı Brüsselə hesabat verməkdir”. Borrelin sözlərinə görə, bu, Aİ-nin ərazidəki vəziyyətlə bağlı anlayışını artırmalıdır. Missiyanın mandatı 2 ildir. Missiya Ermənistanla Azərbaycan arasındakı bütün şərti sərhədi əhatə edəcək. Yalnız missiyanın ilk 4 ayı üçün Aİ 8,1 milyon avro ayıracaq. Aİ qaydaları Avropa İttifaqının üzvü olmayan dövlətlərin də missiyada iştirak etməyə icazə verir.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev yanvarın 10-da milli mətbuata müsahibəsində bildirib ki, Avropa İttifaqı Bakını mahiyyətcə aldadıb. O, İttifaqın hərəkətlərini manipulyasiya və saxtakarlıq adlandırıb, çünki Brüssel Aİ-nin monitorinq missiyasının ötən ilin sonunda Ermənistan-Azərbaycan sərhədinə qısamüddətli göndərildiyini bəyan edib. Amma bir müddət sonra Aİ nümayəndələri onun uzadılmasının zəruriliyindən danışmağa başladılar. Daha sonra Əliyev qeyd edib ki, Aİ-nin Ermənistana göndərilməyə hazırlanan yeni monitorinq missiyası Bakı ilə razılaşdırılmayıb. Əliyevin sözlərinə görə, belə bir missiyanın göndərilməsi “çox xoşagəlməz faktdır və bu, təhlükəsizliyi artırmayacaq, əksinə, Azərbaycan-Ermənistan-Aİ danışıqlarının formatı ciddi sarsıntı keçirəcək”.
Tanınmış rusiyalı politoloq, Milli Müdafiə jurnalının baş redaktoru İqor Korotçenko “Moskva-Baku” portalına vəziyyəti şərh edib. Müsahibəni oxucularımızın diqqətinə çatdırırıq.
- Aİ diplomatiyasının rəhbəri Borrell artıq bildirib ki, “missiyanın yaradılması Avropa İttifaqının Cənubi Qafqazdakı səylərində yeni mərhələyə başlayır”. Bütün bunlar nə deməkdir?
- Bu bədnam missiya Avropa İttifaqının Cənubi Qafqazda vəziyyəti sabitləşdirmək və Ermənistanı dəstəkləmək üçün atdığı yeni addımdır. Biz görürük ki, Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderləri tərəfindən üçtərəfli bəyanat imzalandıqdan sonra iki ildən çoxdur ki, İrəvan üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmək üçün heç bir iş görməyib. Əksinə, bütün bu müddət ərzində Ermənistan Azərbaycanı təxribata çəkir, razılaşmaları pozur.
İndi söhbət aşağıdakı ssenarinin həyata keçirilməsindən gedir: birinci mərhələdə bu missiya Ermənistana geniş tərkibdə gələcək. Bundan sonra, Ermənistan bu missiyanın müşahidə missiyasından hərbi missiyaya çevrilməsini təmin etməyə çalışacaq. Aydındır ki, Ermənistanla Rusiya arasında müttəfiqlik münasibətlərinin səviyyəsində fasilə və ya azalma, ola bilsin ki, Gümrüdəki Rusiya hərbi bazasının bağlanması və İrəvanın KTMT-dən çıxması ilə nəticələnəcək. Bütün bunlar Aİ-nin Ermənistan siyasətində iştirakının daha da genişləndirilməsi və Ermənistan-Azərbaycan təmas xəttinin yeni “müşahidəçilər”lə, de-fakto isə Ermənistanın pərdəsi altında Aİ-nin silahlı kontingentləri ilə gücləndirilməsi ilə müşayiət olunacaq. İrəvan təxribatları davam etdirəcək və əlavə olaraq Rusiyanın Qarabağdakı sülhməramlı missiyasının Qərb hərbi kontingentinin iştirakı ilə dəyişdirilməsini tələb edəcək. Güman edirəm ki, bunu hətta Ermənistanın özü deyil, Qərbin qərar qəbul edən mərkəzləri icad edib. Paşinyan Qərbin bütün istəklərini yerinə yetirəcək, xüsusən ona görə ki, onun komandası birmənalı olaraq anti-Rusiya, qərbyönlüdür və Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin zirvə görüşləri zamanı dəfələrlə müzakirə olunan və sənməd üzərində qeyd olunmuş razılaşmalara əməl etmək niyyətində deyil.
- Avropa Parlamenti Aİ-nin Cənubi Qafqaz siyasətinə dair iki sənəd qəbul etdi. Hər ikisi tamamilə anti-Azərbaycandır. Amma maraqlıdır ki, Rusiya və Azərbaycan bu sənədlərdə tənqid baxımından əlaqələndirilir. Belə çıxır ki, Qərbin Qafqaza missiya göndərməkdə və digər tədbirlərdə son məqsədi Rusiya sərhədləri yaxınlığında sabitliyi pozmaqdır?
- Son məqsəd regionda Qərbin hökmranlığıdır. Rusiyanı sıxışdırıb çıxarmaq cəhdi, onun üçün yeni destabilizasiya zonası yaratmaq, Azərbaycanın xarici və müdafiə siyasəti sahəsində suveren qərarlar qəbul etməsinə məhdudiyyətlər yaratmaq. Azərbaycanın milli maraqlarının, milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsində ən mühüm qərarların qəbulunda əl-qolunu bağlamaq. Bütün bu hərəkətlər silsiləsi, müvafiq qərarların qəbulu məntiqini təhlil edəndə Moskva və Bakının vahid mövqedən çıxış etdiyini nəzərə alsaq, yekun məqsəd budur. Bölgədə xarici xarici oyunçulara ehtiyacımız yoxdur. Bütün məsələlər müstəsna olaraq region dövlətləri tərəfindən həll edilməlidir. Aİ missiyasının Ermənistana göndərilməsi digər məsələlərlə yanaşı, Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi də daxil olmaqla ən mühüm logistika layihələrinin icrasını pozmaq istəyini nəzərdə tutur. Bu marşrut Rusiya üçün Avropa ilə əlaqənin kəsilməsi şəraitində son dərəcə vacibdir. Ona görə də bu, həm Rusiyanın, həm Türkiyənin, həm də Azərbaycanın maraqlarına– ümumiyyətlə, Ermənistan istisna olmaqla, regionun bütün ölkələrinə zərbədir.
- Deyə bilərik ki, maskalar atılıb, çünki əvvəllər Avropa İttifaqı Cənubi Qafqazdakı siyasəti ilə bağlı hələ də daha çox üstüörtülü formalar verirdi, indi isə bu formalar heç gizlədilmir– Rusiyanı sıxışdırmaq üçün.
- Maskalar çoxdan düşürülüb. Paşinyanın bəzi açıqlamaları, onun “sülh” planı bizi nə vaxtsa aldadıbmı? Bu ikiüzlü siyasətin mahiyyətini hər kəs mükəmməl başa düşür. Həmin “qurban”ın özünün təcavüzkar olması və Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı həyata keçirməsi fonunda yalanlar, manipulyasiyalar və özünü qurban kimi qələmə vermək, işğal etdiyi ərazilərdə olan hər şeyi vəhşicəsinə məhv etməsi. Buna görə də heç kim və heç nə təəccübləndirmir. Bu maska çoxdan var və ölkədə kimin- Paşinyanın, Sarkisyanın, Köçəryanın hakimiyyətdə olmasından asılı olmayaraq. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini həll etmək istəyən az-çox ağlı başında olan siyasətçi var idi- bu, Levon Ter-Petrosyandır. Sonrakı nəsillərin hamısı revanşistdir. Paşinyan qlobal erməni diasporunun eyni dağıdıcı kursunu davam etdirir. ABŞ və Fransada tamamilə mafiya prinsipi ilə təşkil olunub.
Avropa İttifaqının maskalarının atılmasına gəlincə, Aİ öz milli maraqlarını güdür. Bəzi Aİ ölkələri var ki, obyektiv olaraq Azərbaycanla yaxşı münasibətlərin tərəfdarıdırlar. Xüsusilə, enerji təhlükəsizliyi sahəsində və s. Və açıq şəkildə anti-Azərbaycan mövqeləri ilə çıxış edən ölkələr var. O cümlədən Fransa.
Fransanın vaxtilə Əlcəzair xalqının soyqırımı ilə necə məşğul olduğu hamıya məlumdur. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Əlcəzairdə olarkən ekspozisiyasında fransız müstəmləkəçilərinin vəhşiliklərini əks etdirən muzeyə baş çəkib. Ermənistan tərəfinin işğalı zamanı Azərbaycan ərazilərini nəyə çevirdiyini öz gözlərimlə gördüm: bütöv şəhərlər, evlər bünövrəsinə kimi dağıdılıb, dini abidələr, mədəniyyət abidələri, qəbiristanlıqlar dağıdılıb. Mən belə qəddar münasibət görməmişdim. Belə bir siyasət bu gün gördüklərimizin mahiyyətini əks etdirir. Heç nə dəyişmədi. Genişlənmə, hökmranlıq, problemlərini qonşuların hesabına həll etmək. Və bu baxımdan Ermənistan təəssüf ki, uğurla işləyir, Avropadakı erməni diasporu isə bu sahədə fəallıq göstərir.
- Sergey Lavrov böyük mətbuat konfransında dedi ki, Rusiya ilə Qərb arasında qlobal münaqişənin, bu gün müşahidə etdiyimiz o geosiyasi proseslərin son benefisiarı ABŞ-dır. Cənubi Qafqazda da belədir?
- Əlbəttə, biz Blinkenin Azərbaycan prezidentinə etdiyi bütün bu çağırışları, Vaşinqtonda verilən bəyanatları görürük. Onlar təəssüf ki, Azərbaycana qarşı düşməndirlər. ABŞ “parçala və hökm sür” prinsipi ilə fəaliyyət göstərir. Vaşinqton müstəqil Rusiyanı, müstəqil Türkiyəni, müstəqil Azərbaycanı sevmir. Suveren qərarlar qəbul edən və ölkələrimizə suveren qərarlar verən liderlər rəhbərlik edən istənilən ölkə Qərbin güc mərkəzlərinə etiraz edir. Əlinizdə plastilin Paşinyan olanda, ondan başqasının əli ilə hər hansı bir fiqur heykəl qoya biləcəyiniz bir şeydir, lider qranit kimi olanda bu, tamam başqa şeydir: ondan nəsə qəlibləməyə çalışanız bu mümkün olmayacaq.
- Vəziyyət daha da pisləşəcəkmi?
- Məncə bəli. Lakin təlatümlərə baxmayaraq, Rusiya və Azərbaycan ekspert məsləhətləşmələri, ekspert diplomatiyası çərçivəsində də daha sıx təmaslara keçməlidir. Mən bu barədə dəfələrlə danışmışam. Aydındır ki, ölkələrimizin rəhbərlərinin diqqəti xarici şəraitə yönəlib. Rusiya əsasən Ukraynadakı xüsusi hərbi əməliyyat problemlərinin həllinə, Qərblə qarşıdurmaya yönəlib. Hazırda Azərbaycan Avropa İttifaqı, ayrı-ayrılıqda Fransa, ABŞ ilə münasibətlərdə diplomatik yolla öz milli maraqlarını qətiyyətlə müdafiə etməlidir. Amma biz ekspert icması öz milli suveren maraqlarımızı müdafiə etmək üçün Rusiya ilə Azərbaycan arasında yeni qarşılıqlı fəaliyyət formatlarına daxil olmalıyıq.
- Konkret olaraq, təzyiqlərin bu qədər sürətlə artması və regionda sabitliyi pozmaq cəhdləri və Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması prosesi fonunda Azərbaycan necə davranacaq?
- Düşünürəm ki, bu, diplomatik və güclü tədbirləri birləşdirəcək. Bu, tamamilə göz qabağındadır və bu düzgün taktikadır. Diplomatik üsullarla birləşən güc əməliyyatı Bakıya Ermənistanla münasibətlər yolunda uğur gətirməlidir. Ona görə də belə ikili hərəkət etmək lazımdır.
- Biz Aİ-nin Azərbaycana qarşı belə, tamamilə çirkin siyasətini görürük və eyni zamanda, paralel olaraq, Bakının bütün bunların fonunda paralel, sözün əsl mənasında əməkdaşlıq etdiyini söyləmək olar, halbuki digər sahələrdə Aİ ilə mənfi münasibət var.
- Azərbaycan müdafiədən tutmuş iqtisadiyyata, maliyyə sisteminə qədər milli suverenlik siyasətini gücləndirməlidir. Təhlükəsizlik təhdidlərini təhlil etməli və elə hərəkət etməlidir ki, bu təhdidlər vasitəsilə heç kim ona təzyiq göstərməsin. Müasir dünyada hər şey asan deyil. Ona görə də Azərbaycan Aİ ilə münasibətlərdə dəqiq xarici siyasət planlaması aparmalıdır. Azərbaycan dostları da, düşmənləri də aydın görməlidir. Bu, tamamilə aydındır. Ona görə də şübhəsiz ki, ekspert analitikası bu gün böyük əhəmiyyət kəsb edir və yalnız dövlət qərar qəbuletmə mərkəzlərinə etibar etmək düzgün olmazdı.
Qərbin gücü nədir- Avropada və ABŞ-da özəl tədqiqat və analitik mərkəzlər müəyyən qərarların qəbulu üçün analitik dəstək dövrəsinə cəlb olunurlar. Və burada həm Rusiya, həm də Azərbaycan üçün eyni yolla getmək lazımdır.
- Amma bir ildən çoxdur ki, Rusiya-Azərbaycan Ekspert Şurası yaradılıb...
- Mən bu ekspert şurasının üzvü deyiləm və onun işini qiymətləndirmək mənim üçün çətindir. Eyni zamanda qeyd etmək istərdim ki, Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik sisteminin gücləndirilməsi üçün effektiv həllərin işlənib hazırlanmasına töhfə verə biləcək digər ekspert və analitik strukturlar da var.
- Bu yaxınlarda Azərbaycan XİN bəyan etdi ki, Ermənistan ərazi iddialarından əl çəkmir.
- Şübhəsiz ki. Onun ərazi iddiaları sadəcə olaraq kamuflyaj edilir. Qərb hərbi kontingentini daha da Ermənistana cəlb etmək, onu Azərbaycanla təmas xətti boyunca yerləşdirmək və eyni zamanda əlavə olaraq Rusiya sülhməramlılarını Qarabağda Qərb kontingenti ilə əvəz etmək cəhdi İrəvanın əvvəlki siyasətinin davamıdır. Ermənistan onsuz da Rusiyaya və KTMT-yə arxalanmamaq istəyir, çünki biz İrəvan üçün oynayan kukla deyilik , bu funksiyanı Avropa İttifaqı və bütövlükdə Qərb yerinə yetirməyə çalışır.
Tərcümə - Elçin Bayramlı
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə 44 günlük “Vətən Müharibəsi”ndə qazanılmış tarixi qələbə, Ermənistan tərəfindən törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, habelə müharibə cinayətləri ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB