Elektron siqaret, yoxsa qəlyan zərərlidir? ARAŞDIRMA

Elektron siqaret nədir?

Elektron siqaretlər tütünü yandıraraq tüstü çıxarmaq əvəzinə tərkibində nikotin olan mayeni buxarlayan sistemdən istifadə edir. SİA xəbər verir ki, elektron siqaretlərin necə işlədiyini başa düşmək üçün onların əsas komponentlərini və funksiyalarını nəzərdən keçirmək lazımdır.

• Batareya: Elektron siqaretin enerji mənbəyinə, adətən, təkrar doldurulan litium-ion batareyası daxildir.

• Atomizer: Atomizer və ya qızdırıcı element maye nikotin qarışığını buxara çevirən elektron siqaretin mühüm komponentidir. Atomizer adətən məftillə bükülmüş silindr kimi formalı bir parçadır. Batareyanın verdiyi enerji atomizatorun telini qızdırır.

• Kartric və ya Tank: Kartric və ya çən maye nikotin və ləzzət qarışığını ehtiva edən bölmədir. Bu maye elektron siqaret vasitəsilə buxara çevriləcək.

Elektron siqaret necə işlənir?

• İstifadəçi dodaqlarını elektron siqaretin ağız boşluğuna qoyur və çəkir.

• İstifadəçi onu çəkdikdə, batareya işə düşür və atomizator telini qızdırır.

• Qızdırılan məftil kartricdə və ya çəndə olan maye nikotini buxara çevirir.

• İstifadəçi bu buxarı nəfəs alır.

Bu proses ənənəvi siqaretlərdə tütünün yandırılmasından fərqli olaraq maye nikotini qızdıraraq buxarlandırır. Buna görə də elektron siqaretlər tüstü əvəzinə buxar əmələ gətirir və bu buxar nikotin tərkibli inhalyasiyanı təmin edir. Elektron siqaretlər buna görə də "buxarlandırıcılar" və ya "vape cihazları" adlanır.

Elektron siqaretlər təhlükəsizdirmi?

Xeyr, elektron siqaretlərin təhlükəsizliyi mürəkkəb məsələ olsa da, elektron siqaretlər təhlükəsiz deyil. Bununla bağlı bilməli olduğunuz bəzi əsas məqamlar bunlardır:

• Sağlamlıq riskləri: Elektron siqaretlərin tərkibində olan kimyəvi maddələrin və nikotinin sağlamlıq üçün potensial riskləri hələ də aydın başa düşülməyib. Elektron siqaretin buxarında ənənəvi siqaretlərdən fərqli kimyəvi maddələr olsa da, müxtəlif araşdırmalar e-siqaretə əlavə edilən aromaların və tatlandırıcıların tənəffüs sisteminə zərərli olduğunu göstərib. Bundan əlavə, buxar tənəffüs edilərkən cihazın qızdırıcı elementlərindən ayrılan metalların (məsələn, qurğuşun və ya kadmium) inhalyasiyası riski var.

• Nikotin Asılılığı: Elektron siqaretlər tərkibindəki nikotin sayəsində istifadəçilərin nikotin asılılığını davam etdirir. Nikotin asılılıq yaradan bir maddədir və sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.

• Yan təsirlər: Elektron siqaretlərin istifadəsi ilə, xüsusən də cihazlardan düzgün istifadə edilmədikdə bir sıra yan təsirlər və fəsadlar bildirilmişdir. Bu yan təsirlərə ağız və boğazın qıcıqlanması, öskürək, baş ağrısı, ürəkbulanma və tənəffüs problemləri daxildir.

• Yeniyetmələr və uşaqlar: Elektron siqaretlər xüsusilə yeniyetmələr və uşaqlar arasında populyarlaşdı. Bu, nikotin asılılığının inkişafına və beyin inkişafına təsir edə biləcək potensial risklərə səbəb ola bilər.

Elektron siqaretlər siqareti tərgitməyə kömək edə bilərmi?

Xeyr, elektron siqaretlərin tərkibində nikotin olduğu üçün siqaret çəkənlərə həm nikotin asılılığını, həm də davranış asılılığını saxlamağa kömək edir. Ona görə də siqareti tərgitmək istəyənlər həkimləri ilə məsləhətləşərək ən uyğun üsulu seçməlidirlər. Siqaret asılılığı müalicə edilə bilən bir xəstəlikdir və onu buraxmaq üçün müxtəlif dərmanlar, nikotin əvəzedici müalicələr və müalicələr mövcuddur.

Elektron siqaretin zərərləri nələrdir?

Elektron siqaretlərin tərkibində nikotin və adi siqaretlərdə olan bir çox digər kimyəvi maddələr var. Tərkibindəki kimyəvi maddələr potensial sağlamlıq riskləri daşıyır. Bundan əlavə, tərkibində nikotin olduğu üçün asılılıq yarada və müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər.

• Nikotin asılılığına səbəb olduğu üçün siqareti buraxmağınıza kömək etmir, siqareti tətikləyir.

• Tənəffüs problemləri

• Ağız və boğazın qıcıqlanması

• Öskürək

• Baş ağrısı

• Ürəkbulanma

• Yüksək insult riski

• Ürək-damar sistemini zədələyir

• Tənəffüs sistemini zədələyir

• Beyin inkişafını ləngidir

• Kişilərdə sperma sayını və keyfiyyətini azaldır

• Qadınlarda erkən menopauza səbəb olur

• Düşük riskini artıra bilər

• DNT zədələnməsinə səbəb ola bilər

• Hamiləlik zamanı məhsuldarlıq problemlərinə və ağırlaşmalara səbəb ola bilər.

Unudulmamalıdır ki, elektron siqaretdən istifadə siqaret çəkmək kimi sağlamlığınızı təhlükə altına almaq deməkdir. Bu, siqareti atmaq üçün istifadə edə biləcəyiniz bir vasitə deyil, əksinə, asılılığı inkişaf etdirməyə və gücləndirməyə kömək edir.

Elektron siqaretin ürəyə zərərləri

Elektron siqaret adi siqaretlərə alternativ olaraq təklif olunan məhsuldur. Lakin elmi araşdırmalar sübut edib ki, elektron siqaretlər də sağlamlığa zərərlidir. Xüsusilə, ürək-damar sağlamlığına mənfi təsirləri var. Əvvəla, istər adi siqaretlər, istərsə də elektron siqaretlər tərkibindəki nikotin sayəsində ürək döyüntüsünü artırır, təzyiqi artırır və damarları daraldır. Bundan əlavə, elektron siqaretdən istifadə edən insanlarda koroner ürək xəstəliyi, depressiya, infarkt və insult riski daha yüksəkdir. Siqaretdən və elektron siqaretdən imtina etmək ürək sağlamlığınızı qorumaq üçün atacağınız ən vacib addımdır.

Elektron siqaretin ağciyərlərə zərərləri

Elektron siqaretdən istifadənin ağciyər sağlamlığına mənfi təsirləri olduğu elmi araşdırmalarla təsdiqlənir. Elektron siqaretlərdə olan bir çox kimyəvi maddə, məsələn; dadlandırıcılar, uçucu inqrediyentlər, kanserogen maddələr və ağır metallar ağciyərlərə ciddi və qalıcı ziyan vurma ehtimalı yüksəkdir. Elektron siqaretin tüstüsü ağciyərlərdəki hava kisələrini qoruyan makrofaq adlanan hüceyrələrin funksiyasını pozur və parlaq qarğıdalı ağciyəri (Bronchiolitis Obliterans) kimi xəstəliklərə səbəb olur. Xüsusilə, buxarın tərkibindəki zəhərli kimyəvi maddələr iltihabı və oksidləşdirici stressi artıraraq ağciyərlərə zərər verir, eyni zamanda öskürək, nəfəs darlığı, astma kimi simptomlar və ağciyər infeksiyası riskini artırır.

Elektron siqaretin dişlərə zərərləri

Elektron siqaretlərin diş sağlamlığına təsiri ənənəvi siqaretlərin verdiyi zərərdən daha azdır, lakin yenə də bəzi mənfi təsirlərə səbəb ola bilər. Elektron siqaretdən istifadə edən insanlarda aşağıdakı diş problemləri yarana bilər:

• Dişlərin saralmasına səbəb olur.

• Vape mayelərində turşular və digər kimyəvi maddələr ola bilər. Bu kimyəvi maddələr diş minasına zərər verə bilər və diş eroziyasına səbəb ola bilər.

• Ağız quruluğuna səbəb ola bilər. Bu, ağız boşluğunda bakteriyaların əmələ gəlməsini artıraraq diş çürüməsi riskini artıra bilər.

• Diş ətlərinin qıcıqlanmasına və bəzən qanamasına səbəb ola bilər. Uzun müddətli, bu, periodontal problemlərə və diş əti xəstəliklərinə kömək edir.

• Dişlərdə kök nöqtəsinin rezorbsiyası kimi tanınan və diş köklərinin zədələndiyi bir vəziyyətə gətirib çıxara bilər.

Elektron siqaretlər diş sağlamlığınızı qorumaq üçün adi siqaretlərdən daha yaxşı seçim deyil. Diş sağlamlığınızı qorumaq üçün siqaretdən imtina etməyi, mütəmadi olaraq diş həkiminizə baş çəkməyi və ağız baxımınıza diqqət etməyi tövsiyə edirik.

Elektron siqaretin hamiləlik və körpəyə təsiri

Elektron siqaretin tərkibində adi siqaretdən fərqli olaraq tütün yoxdur, tərkibində nikotin, propilenqlikol, qliserin və müxtəlif kimyəvi maddələr olan mayeni qızdırır və buxarlandırır. Buxar istifadəçi tərəfindən inhalyasiya edilir və siqaret çəkmə hissi verir. Hamiləlik dövründə elektron siqaretin zərərləri tam olaraq bilinmir, lakin bəzi araşdırmalar göstərir ki, elektron siqaretdən istifadə edən hamilə qadınların adi siqaretdən istifadə edənlərə bənzər riskləri var.

• Körpənin ölü doğulma ehtimalı artır.

• Doğuşdan sonra körpənin ölüm riski ikiqat artır.

• Doğuşdan sonra körpənin xəstələnmə riski artır.

• Ana üçün aşağı düşmə, ektopik hamiləlik və vaxtından əvvəl doğuş riski var.

• Doğumdan əvvəl plasentanın partlaması riski artır.

• Plasentanın aşağı çökməsi riski (plasenta previa) artır.

• Körpənin ağciyər inkişafını pozur, doğuşdan sonra körpənin tənəffüs yolu xəstəlikləri yaşamasını asanlaşdırır.

• Körpənin doğum çəkisi az ola bilər.

• Beyin inkişafını maneə törədərək əqli geriliyə səbəb olur.

Bütün bu səbəblərə görə hamiləlik dövründə elektron siqaret və digər tütün məmulatlarından istifadə etməkdən çəkinmək daha yaxşıdır.

Elektron siqaretləryeniyetmələr və uşaqlar arasında populyarlaşıb. Bu yaş qruplarının hələ də inkişaf etməkdə olan ağciyərləri var. Elektron siqaret istifadəsi bu qruplar üçün potensial uzunmüddətli təsirlərə və bir çox mümkün zərərlərə malikdir.

Elektron siqaret xərçəngə səbəb olurmu?

Elektron siqaret və digər tütün məmulatlarından istifadənin xərçəng riskini artırdığını göstərən araşdırmalar var. Elektron siqaretlərin sidik kisəsi və ağciyərlərdəki DNT-ni zədələdiyi, orqanizmin genetik təmir mexanizmini zəiflətdiyi və ağciyər xərçəngi riskini artırdığı müəyyən edilib.

Elektron siqaret və ya siqaret daha zərərlidir?

Bəzi araşdırmalar göstərir ki, elektron siqaretlər adi siqaretlərdən nisbətən daha az zərərlidir. Bununla belə, hər ikisinin sağlamlıq riski daşıdığını xatırlamaq vacibdir. Ən yaxşı yanaşma siqaretdən imtina etmək və ya nikotinin istifadəsini azaltmaqdır.

Qəlyan nədir?

Qəlyan Şərq mədəniyyətinin məhsulu olsa da, onun əsl mənşəyinin Hindistan olduğunu söyləmək olar. Hindistandan sonra İran, ərəb və fars mədəniyyətinə yayılaraq məşhur mədəniyyət məhsullarından birinə çevrildi. Qəlyan, tütünü islatmağa və ondan sadə və ya ətirli istifadə etməyə imkan verən bir vasitədir, ümumiyyətlə, kafe və çay evləri kimi dostlarla ünsiyyətdə olan yerlərdə istifadə olunur. Qəlyan istifadəsinin artmasının səbəbləri tütünü ətirli şəkildə istifadə etmək imkanı verməsi və ictimailəşməni təmin etməsidir.

Qəlyan - Əsasən. beş hissədən ibarətdir: ser, boru, lans, boşaltma və şüşə. Bu hissələrdən ser qəlyanın uzun gövdə hissəsinə verilən addır. Küpün yuxarı hissəsindəki ağız hissəsi dar olduğu halda, bədən hissəsi aşağıya doğru genişlənərək onu küpə oxşayır. Kifayət qədər istilik yaratmağa cəhd edilir. Lanset, tüstünün şüşədən götürülərək ağıza çatmasını təmin edir. Qəlyanın şüşə hissəsi qaynar suyun qəlyanın içindəki tüstünü süzdüyü hissəsidir. Sonuncu hissə, evakuasiya, ümumiyyətlə yeni nəsil qəlyanlarda rast gəlinən qəlyanın içindəki yanmış tüstünün çölə atıldığı yerdir. Qəlyanın üzərində və boru hissələrində ümumiyyətlə şərq mədəniyyətindən təsirlənmiş şəkillər və ya tikmələr var. Qəlyanın qabına qoyulan tütünün tərkibində yüksək miqdarda nikel, kobalt, xrom, nikotin və qurğuşun var. Yəni qəlyanda siqaretdən daha çox tütün və zərərli maddələr var. Ona görə də hər gün qəlyan çəkməyin çoxlu zərərləri var. Orta hesabla bir siqaret istifadəçisi gündə 10-15 siqaret istehlak edir. Qəlyanda tütünün miqdarı 4-5 paketə uyğun gəlir.

Qəlyanın zərərləri

Yaş tütünün istifadəsinə görə qəlyanın zərərlərini görməzlikdən gəlmək olmaz. Tütündən istifadənin zərərli təsirləri bütün dünyada məlumdur. Lakin qəlyanın tərkibində tütün olsa da, birbaşa tütün istifadəsi ilə müqayisədə onun zərərləri az qiymətləndirilib. Bununla belə, bu, böyük səhvdir. Qəlyanın zərəri siqaretdən az deyil. Qəlyan həm tütün məmulatı olduğu, həm də ciddi gigiyena problemləri yaratdığı üçün təbiətinə görə təhlükəlidir. Çünki qəlyanın tərkibindəki zərərli maddələr təkcə sizə təsir etmir. Qəlyan çəkdiyiniz zaman zəhərli toksinləri hava vasitəsilə ağciyərlərinizə çəkirsiniz. Bu şəkildə ağciyərlərinizə daxil olan toksin orqanlarınıza zərər verir. Beləliklə, həm özünüzü, həm də ətrafınızdakı insanları zəhərli maddələrə məruz qoyursunuz. Yaxşı, əgər digər qəlyanların zərərləri nədir sualına cavab axtarsaq, belə bir siyahı yaratmaq olar:

• Qəlyanın ağız hissəsi nə qədər təmizlənsə və ya dəyişdirilsə də, qəlyanın nəmli quruluşu xəstəliklərin sürətlə çoxalmasına səbəb olur və yoluxucu xəstəliklərə səbəb olur.
• Tərkibindəki yüksək miqdarda nikotin səbəbiylə asılılıq yaradır,
• Qəlyan qoxusunun onu istifadə edən insana nüfuz etmə qabiliyyətinə görə pis qoxuya səbəb ola bilər və sosial mühitlərdə stiqma yarada bilər.
• Bir insanın vərəm, ağciyər xərçəngi, ürək-damar xəstəlikləri və qan təzyiqi kimi ciddi xəstəliklərə tutulmasına səbəb ola bilər,
• Hər gün qəlyan çəkməyin zərərlərindən biri də astma kimi xroniki xəstəliklərə dəvət etməsidir. İnsanda ciddi tənəffüs xəstəliklərinə səbəb olur,
• Həddindən artıq istifadə ilə, insanın dad duyğusunun küt olmasına səbəb ola bilər.
• Qadınlarda selülit, uzanma işarələri və varikoz damarlarının əmələ gəlməsinə səbəb olur, kişilərdə sperma keyfiyyətini və qadınlarda yumurta əmələ gəlməsinin keyfiyyətini azalda bilər,
• Hamiləlik dövründə qəlyandan istifadə körpənin inkişafında problemlər yarada bilər. Buna görə də hər gün qəlyan çəkməyin zərərləri hamilə qadınlar üçün daha pis nəticələrə səbəb ola bilər.

Elektron qəlyanın zərərləri nələrdir?

Elektron qəlyan qəlyanın daha kiçik formatıdır. Elektron qəlyanları cibinizdə asanlıqla daşıya bilərsiniz. Buna görə də çox üstünlük verilir. Elektron siqaretlər. ümumiyyətlə. elektron qəlyan kimi təqdim olunur və belə satılır. Elektron qəlyanın zərərləri ən az klassik qəlyanın zərərləri qədərdir. Elektron qəlyandan istifadə edirsinizsə, qəlyanı özünüzlə asanlıqla daşıya bilərsiniz. Bu, tütünə daha asan daxil olmaq imkanı verir. Bu, zərərli təsirlərindən biri olan elektron qəlyanın asılılıq xarakterini artırır. Elektron qəlyandan istifadə ağciyər xəstəlikləri, astma və bronxit kimi xəstəliklərin inkişaf riskini artırır və insanın sağlamlığı üçün geri dönməz nəticələrə səbəb ola bilər. Bu məhsullar siqaretin zərərli təsiri kimi ilk növbədə ağciyər xəstəliklərinə səbəb olur.

Qəlyanın yan təsirləri nələrdir?

Qəlyan son vaxtlar sosiallaşma vasitəsi kimi çox istifadə olunmağa başlayıb. Uşaqlar qəlyandan gənc yaşlarında dostlarının mühitində təqlid nəticəsində istifadə etməyə başlayıblar. Uşaqların çoxu gənc yaşlarında dostluq dairəsindən kənarda qalmamaq üçün qəlyandan istifadə edir ki, bu da təəssüf ki, sonrakı yaşlarda xəstəliyə tutulmalarına və dostları ilə belə söhbət edə bilməmələrinə səbəb olur. Gənc yaşda qəlyandan istifadə etməyə başlayan insanlarda qəlyanın tərkibindəki yüksək miqdarda zəhərli maddələri xaric edə biləcək müdafiə sistemi hələ inkişaf etməmiş ola bilər. Bu vəziyyət fərdlərin bəzi yan təsirləri yaşamasına səbəb olur.

Yan təsirləri

• İnsanın bədənindəki balanssızlığa görə depressiya, stres və depressiya əhval-ruhiyyəsi,
• Qəfil qəzəb və əsəb pozğunluqlarının olması,
• Gənc yaşda dad və həzz hisslərinin itirilməsi,
• Uzun müddət diqqəti cəmləyə bilməmək
• Davamlı çəkilmə simptomları,
• Solğun və sağlam olmayan dəri görünüşü,
• Həddindən artıq saç və qaş tökülməsinə məruz qalma,
• Dırnaqların və ya dişlərin həssaslığı və tez qırılması,
• Erkən yaşda diş çürüməsi, ağız qoxusu, səs çatlaması,
• Nəfəs darlığı, astma və ağciyər xəstəliklərindən əziyyət çəkən,
• Hepatit, HİV, koronavirus və bakterial xəstəliklər kimi yoluxucu xəstəliklərə yoluxma,
• Ölüm kimi təsirlər baş verə bilər.

Bu sualın qəti cavabı yoxdur. Çünki hər iki məhsulda yüksək miqdarda tütün var. Ancaq siqaretin ayrı-ayrılıqda istifadə oluna bildiyi və tütündən istifadə səviyyəsinin başqa yerlərə nisbətən daha asan azaldılacağı üçün qəlyandan daha az zərərli olduğunu söyləmək olar. Qəlyanın siqaretdən daha zərərli olmasının səbəbi, qeyd edildiyi kimi, onun tərkibindəki tütünün miqdarının orta qutuya uyğun olması və daha çox zərərli maddələrin olmasıdır. Qəlyanın siqaretlə müqayisədə daha bir zərəri ondan ibarətdir ki, ağız boşluğunun köməyi ilə istifadə edilir və bu da yoluxucu xəstəliklərə şərait yaradır.

QƏLYAN EN ÇOX HANSI YAŞ ARALIĞINDA İSTİFADƏ EDİLİR?

Xüsusilə 18-21 yaşlı gənclər arasında qəlyan getdikcə daha çox yayılır. Gənclər kütləvi mədəniyyətin məhsulu olan bu vasitədən cəmiyyətə inteqrasiya etmək, kənarda qalmamaq üçün istifadə edirlər.

FAYDALARI

Qəlyan istifadə olunduğu yerdə isti atmosfer və söhbət mühiti yarada bilir. Bu yerlər daha asan sosiallaşmanıza və bəzi çətinliklər və məsuliyyətlərdən narahat olmadan xoş vaxt keçirməyə kömək edə bilər.

QƏLYAN ÇƏKƏNDƏ ƏN ÇOX NƏYƏ DİQQƏT OLMALIDIR?

Qəlyanın ağız hissəsi yoluxucu xəstəliklərin ötürülməsinə səbəb ola biləcəyi üçün ilk növbədə ağız hissəsinin gigiyenasına diqqət yetirilməlidir. Bundan əlavə, qəlyan verilən yerin təmizliyi də çox önəmlidir. Əgər yer çirklidirsə, ağız nahiyəsi xəstəliksiz olsa belə, dolayı yolla bəzi mikrobları bədəninizə daxil edə bilərsiniz. Qəlyan üçün istifadə edilən tütünün keyfiyyəti və ləzzətləri də diqqət yetirilməli olan məsələlərdəndir. Yüksək keyfiyyətli tütünün toksiklik miqdarı da aşağı olacaq.