Ermənistanın “həyat yolu” bağlandı - REAKSİYA

İrəvan hesab edir ki, Rusiya Paşinyanı KTMT sammitində iştirak etmədiyinə görə cəzalandırır

Ermənistan hakimiyyəti Rusiyanın respublikanın kənd təsərrüfatı məhsullarına iddialarından narahatdır. Cəmi üç gün ərzində müfəttişlər əvvəlki 11 ayda aşkarladıqları qədər qanun pozuntusunu müəyyən ediblər. Yuxarı Lars keçidində erməni malı olan yüzlərlə ağır maşın keçmək üçün icazə gözləyir. Həftənin sonuna kimi iki ölkənin nümayəndələri Avrasiya İqtisadi Komissiyası (AİK) çərçivəsində problemi müzakirə etməlidirlər. İrəvan şübhələnir ki, bu, Moskvanın Ermənistan nümayəndələrinin MDB və KTMT çərçivəsində tədbirlərdə iştirakdan imtinasına cavabı ola bilər.

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov israr edir: “Ermənistan dost ölkədir, bizim müttəfiqimizdir. Biz müttəfiqlik əlaqələrimizi inkişaf etdirməyə davam edəcəyik”. Ancaq praktikada işlər istədiyimiz qədər yaxşı deyil. “Rosselxoznadzor”un məlumatına görə, 2023-cü ilin əvvəlindən respublikadan gələn gül və meyvə-tərəvəz məhsullarında karantin tətbiq olunan orqanizmlərin aşkarlanması faktı müəyyən edilib. Üstəlik, təkcə noyabrın 24-dən noyabrın 26-dək ekspertlər tərəfindən 36 fakt qeydə alınıb. Həmçinin, departament əməkdaşları pomidor, çiyələk, alma və üzümdə pestisid qalıqlarının yol verilən maksimum həddi 5 dəfə keçdiyini müşahidə ediblər. “Rosselxoznadzor” hesab edir ki, bu, istehsalçılar tərəfindən zəhərli maddələrin istifadəsi ilə bağlı qaydaların pozulmasını göstərə bilər. Bununla bağlı onlar bəyan ediblər ki, erməni malları Rusiyanın fitosanitar rifahı üçün təhlükə yaradır.

Ermənistanın Qida Təhlükəsizliyi Müfəttişliyi pozuntu hallarının kəskin artmasını narahatedici hesab edib. Onlar etiraf ediblər ki, son bir neçə gün ərzində həmişəki kimi yoxlamalar aparılıb, lakin əvvəlki 11 ayda olduğu qədər faktlar aşkarlanıb. Erməni müfəttişlər problemi araşdıracaqlarına söz veriblər, lakin qeyd ediblər ki, onlar rusiyalı həmkarlarının qərəzsiz əməkdaşlığına ümid edirlər. Ermənistanın iqtisadiyyat naziri Vaan Kerobyan problemi Moskva nümayəndələri ilə yaxın vaxtlarda müvafiq görüş keçirilməlidir. Nazirin sözlərinə görə, məhsullar pisləşmədiyi üçün reqlamentdə nəyin dəyişdiyini anlamaq lazımdır. Kerobyan vurğulayıb ki, İrəvan müxtəlif istiqamətlərdə ixrac oluna bilən yüksək keyfiyyətli məhsullar ixrac etməyə çalışır. Bununla bağlı o, xatırladıb ki, erməni istehsalçıları yeni bazarları fəth etmək üçün Çin, Avropa İttifaqı və ABŞ-da keçirilən sərgilərdə iştirak edirlər. O, Körfəz ölkələrini də cəlbedici hesab edir.

Öz növbəsində Ermənistan hökumətinin aparat rəhbəri Arayik Arutyunyan bildirib ki, bütün dünya erməniləri yalnız milli məhsullar istehlak etməyə başlasalar, hətta Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin tamamilə bağlanması belə respublikaya zərbə vurmayacaq. “Biznes və vergi ödəyicilərinə bu cür dəstək müstəqillik və suverenliyin möhkəmləndirilməsi üçün mühüm addımdır”, - deyə Arutyunyan vurğulayıb ki, “Yeni il və Milad süfrələrində yalnız erməni tərəvəzləri, meyvələri, şərabları, konyakları və digər kənd təsərrüfatı məhsulları olmalıdır”.

Bu arada Ermənistan mətbuatı “Rosselxoznadzor”un hərəkətlərinin baş nazir Nikol Paşinyanın Minskdə keçirilən KTMT-nin son sammitində iştirakdan imtinası ilə bağlı ola biləcəyini ehtimal edir. Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan da bu variantı nəzərdən keçirir, lakin nəticə çıxarmağa tələsməməyə çağırıb: “İstisna etmirəm, təkrar edirəm, istisna etmirəm ki, siyasi nəsə ola bilər... Siz fikir vermədinizmi ki, siyasi münasibətlər bir az gərgindir?”.

Ermənistanın kənd təsərrüfatı sektorunun nümayəndələri həyəcan təbili çalır. Ermənistanın iri nəqliyyat-logistika şirkəti “Apaven”in direktoru Qaqik Ağacanyanın dediyi kimi, Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin bağlanması Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin sonu demək olacaq, çünki bu, ölkələr arasında əsas ticarət kanalıdır. Üstəlik, İrəvan nəinki məhsulunu satmağa yeri olmadığından, həm də Rusiya mallarına əvəzləyici tapa bilməyəcəyindən əziyyət çəkəcək. “Məhsullarınız Rusiyaya ixrac olunduğu halda, heç kimin sizin məhsulunuz haqqında heç nə bilmədiyi bazarlara daxil olmaq çox çətindir. Təkcə “erməni ərik” və ya “erməni konyakı” brendi satış üçün kifayətdir. İndi bu konyakı Çinə göndərməyə çalışın. Əhalisi 10 dəfə az olan Rusiyadakı kimi heç vaxt orada eyni həcm satılmayacaq”, - deyə şirkət rəhbəri izah edib.

Strateji Araşdırmalar və Təşəbbüslər üzrə Analitik Mərkəzin (ACSSI) rəhbəri Hayk Xalatyanın verdiyi məlumata görə, Moskva uzun müddətdir ki, İrəvana onun siyasi addımlarının iqtisadi əlaqələrə təsir edə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. “Mövcud vəziyyət Rusiya hakimiyyətinin Ermənistan rəhbərliyinin MDB və KTMT çərçivəsində keçirilən görüşləri boykot etməsinə reaksiyası olub. Ermənistanda son bir neçə ildə müşahidə etdiyimiz ciddi iqtisadi artım respublikanın Aİİ-yə üzv olması ilə bağlıdır. Bundan əlavə, Gürcüstan təcrübəsi göstərdi ki, başqa bazarlara istiqamətlənmək kifayət qədər çətindir. Ermənistan üçün Rusiyanı əvəz etmək çətin olacaq, nəinki qısa müddətdə bunu etmək. Ermənistan-Rusiya münasibətlərində böhranın davam etməsi Ermənistan iqtisadiyyatına ciddi ziyan vura bilər”, - Xalatyan hesab edir.

Eyni zamanda İrəvan Rusiya ilə münasibətlərini necə qurmağa hazırlaşdığını anlamır. Görünür, hətta Ermənistan hakimiyyəti başa düşmür ki, onlar siyasi sahədə əməkdaşlıqdakı fasiləni iqtisadi sahədə əməkdaşlığın davam etdirilməsi ilə necə birləşdirəcəklər. Ermənistan Gürcüstanın yolu ilə getmək istəsə, Aİİ-dən çıxmalı olacaq. Avrasiya inteqrasiyası bu prosesin iştirakçıları ilə bir-birləri arasında böyük etimadı nəzərdə tutur. Əgər Ermənistan tərəfi, məsələn, təhlükəsizlik məsələlərində Moskvaya etibar edə bilmirsə, bu, problem yarada bilər.

V.SALAH