Ukraynanın mövcudluğunun şərtləri - RAKURS

Lavrovun fikirlərinə Avropadan sərt təpki verildi

Ukraynanın işğal faktına ədalətli reaksiyası Rusiya tərəfinin qeyri-adi iddiası ilə qarşılanıb. Moskva işğal etdiyi ərazilərin də “azad edilməsini” tələb edir. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov bildirib ki, Ukrayna yalnız Rusiya tərəfindən qeyri-qanuni işğal olunmuş əraziləri “buraxsa” “mövcud ola” bilər. O, bu barədə NBC telekanalına müsahibəsində bildirib. Daha əvvəl Reuters mənbələrə istinadən xəbər verir ki, bu, Vladimir Putinin müharibənin dayandırılması üçün şərt kimi irəli sürdüyü tələbdir. "Ukraynanın insanları buraxmaq şərti ilə mövcud olmaq hüququ var. Onların "terrorçu" adlandırdıqları insanlar Novorossiya, Donbass və Krımda keçirilən bir neçə referendumda rus mədəniyyətinə mənsub olduqlarını qərara alıblar", - Lavrov deyib.

O, həmçinin şikayət edib ki, Ukrayna hökuməti guya qarşısına “rusca olan hər şeyi məhv etməyi” məqsəd qoyub. Bundan əlavə, Lavrov bildirib ki, Ukrayna üçün istənilən təhlükəsizlik zəmanəti “Rusiyanın əsas maraqlarını” nəzərə almalıdır. "Xatırladıram ki, Ukrayna tərəfi 2022-ci ilin aprelində bu müharibəyə son qoya biləcək sənəd təqdim etməklə kifayətlənib. O, Ukraynanın neytral, bloklara qoşulmayan və nüvə silahı olmayan dövlət olacağı bəyanatı ilə başlayıb", - rusiyalı nazir qeyd edib.

Həmin müsahibədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Vladimir Zelenskini “rejimin faktiki başçısı” adlandırsa da, onun legitimliyini şübhə altına alıb. Lavrovun sözlərinə görə, “Ukrayna Konstitusiyasına görə” Zelenskinin prezident kimi səlahiyyətləri artıq başa çatıb. Eyni zamanda o, əlavə edib ki, Putin Ukrayna lideri ilə "görüşməyə hazırdır", lakin sənədləri imzalamaq üçün "imzanın qanuni şəxs tərəfindən qoyulacağına dair aydın anlayış olmalıdır". Daha əvvəl Lavrov bildirib ki, Vladimir Putin guya Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə görüşə hazırdır, lakin nəzərdən keçirilməsini tələb edən bütün məsələlər “yaxşı işlənməlidir”.

Vensin zəmanətlərlə bağlı Rusiyaya cavabı

ABŞ-ın vitse-prezidenti Rusiya XİN rəhbərinin Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanətlərində iştirakla bağlı bəyanatını şərh edib. Ukrayna ərazisində Amerika qoşunları olmayacaq, lakin ABŞ Kiyevə fəal yardım göstərməyə və müharibəni dayandırmaq üçün Rusiya ilə danışıqlarda iştirak etməyə davam edəcək. Bunu NBC News-a müsahibəsində ABŞ-ın vitse-prezidenti C.D.Vens deyib. "Prezident bunu çox açıq şəkildə söylədi. Ukrayna ərazisində heç bir ABŞ qoşunları olmayacaq, lakin biz ukraynalıların müharibəni dayandırması lazım olduğuna dair təhlükəsizlik zəmanətlərinin və inamın təmin edilməsində fəal rol oynamağa davam edəcəyik", - Vens qeyd edib.

O əlavə edib ki, müharibə bitənə qədər zəmanətlər müzakirə edilmir. Eyni zamanda, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Moskvanın Ukraynanın təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə qoşulması zərurəti ilə bağlı bəyanatını şərh edən Vans qeyd edib ki, ruslar müharibəni dayandırmaq üçün danışıqlarda iştirak edəcəklər. "Təbii ki, ruslar müharibəni dayandırmaq üçün danışıqlarda iştirak edəcəklər. Ona görə də təbii ki, onların bu məsələdə müəyyən marağı olacaq, bu haqda danışacaqlar", - o vurğulayıb. Bununla belə, Vens qeyd edib ki, bu, Rusiyanın Ukrayna ərazisinə öz qoşunlarını yerləşdirəcəyi anlamına gəlmir. Qeyd edək ki, bir müddət əvvəl ABŞ prezidenti Donald Tramp bildirib ki, Vaşinqton təhlükəsizliyin təminatı kimi Ukraynaya qoşun yeritmək arzusunu ifadə edən Avropa ölkələrinə dəstək verməyə hazırdır.

Xatırladaq ki, avqustun 16-da mətbuatda Alyaskada keçirilən sammit zamanı Tramp və Putinin guya Ukrayna üçün təhlükəsizlik təminatları ilə bağlı razılığa gəldiyi barədə məlumat yayılmışdı. Onlar Şimali Atlantika Müqavilənin “5-ci maddəsinin üslubunda” olacaqlar, lakin NATO çərçivəsində deyil. Daha sonra bu məlumatı əslində Trampın özü də mediaya təsdiqləyib. Onun sözlərinə görə, ABŞ, Avropa və bəzi başqa ölkələr Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti verə bilər, lakin NATO formatında deyil. Həmçinin, Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Ukraynaya həqiqətən də təhlükəsizlik zəmanətlərinin veriləcəyini və yaxın günlərdə onlarla bağlı aktiv iş aparılacağını təsdiqləyib.

Almaniya da zəmanətlə bağlı mövqe formalaşdırıb

Almaniyanın xarici işlər naziri Johann Wadephul deyib ki, Ukraynanın alacağı təhlükəsizlik zəmanətləri NATO-ya üzvlük standartlarına mümkün qədər yaxın olmalıdır. Deutsche Welle xəbər verir ki, bu, onun Almaniya hökumətinin “Açıq qapı” günü - bazar günü, avqustun 24-də keçirilən çıxışından məlum olub. Wadephulun sözlərinə görə, Ukraynaya real təhlükəsizlik təminatları vermədən və mümkün qədər çox ölkədən ərazi güzəştləri məsələsinə baxılmasını tələb etmək mümkün deyil. O hesab edir ki, bu cür hərəkətlər hətta Vladimir Putinin mövqeyinə də təsir edə bilər. Onun sözlərinə görə, bu, Avropanın dinc yanaşı yaşayışa qayıtmasına kömək edəcək. Eyni zamanda, Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri vurğulayıb ki, verilən təminatların pozulması birbaşa Ukraynaya hücum kimi şərh olunacaq.

Nazir Amerika Birləşmiş Ştatlarının da daxil edilməli olduğu qarant ölkələrin dairəsini genişləndirməyə çağırıb. O qeyd edib ki, 30-a yaxın ölkə, o cümlədən Yaponiya artıq Ukraynanı dəstəkləməyə hazır olduqlarını təsdiqləyib. Bununla belə, Wadephul Rusiya ilə mümkün sülh sazişinin Ukraynanın maraqlarına və müstəqilliyinə təhlükə yaratmamasının təmin edilməsinin vacibliyini vurğulayıb. O, Rusiya prezidentini aqressiyanı dayandırmağa və danışıqlar masasına oturmağa çağırıb. Əgər münaqişə davam edərsə, Qərb Ukraynanı qətiyyətlə dəstəkləməyə davam edəcək.

Xatırladaq ki, NATO bu yaxınlarda Ukraynanın təhlükəsizliyinin iki səviyyəsindən danışmışdı. NATO-nun baş katibi Mark Ruttenin sözlərinə görə, birinci səviyyə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin maksimum dərəcədə gücləndirilməsinə yönəldiləcək. Təhlükəsizlik zəmanətlərinin ikinci səviyyəsi ABŞ və Avropanın təmin edəcəkləridir. Hazırda bununla bağlı iş aparılır.

Tramp Ukrayna müharibəsi barədə...

ABŞ-ın vitse-prezident Vens Donald Trampın fəal diplomatik strategiyasının effektivliyinə əmin olduğunu bildirib. Vitse-prezident Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsinin yaxın altı ay ərzində başa çatacağına ümid etdiyini bildirib. O, bu barədə bazar günü, avqustun 24-də NBC telekanalına müsahibəsində bildirib. Vens ABŞ prezidentinin “güclü diplomatiyasının” effektivliyinə əminliyini ifadə edib. O vurğulayıb ki, hazırkı Amerika lideri hərbi əməliyyatları dayandırmaq üçün fəal işləyir və onun fikrincə, ABŞ xalqı bununla fəxr etməlidir. O, müharibənin mümkün qədər tez - üç və ya altı ay başa çatacağına ümid etdiyini bildirib.

Nəticə nə olursa olsun - istər üç ayda, istərsə də altı ayda müharibə başa çatsa, inşallah daha olmayacaq - biz fəxr etməliyik ki, qətli dayandırmağa çalışan bir prezidentimiz var. Eyni zamanda, Vens danışıqlar prosesinin mürəkkəbliyini etiraf edib. Onun sözlərinə görə, bəzən ruslarla ünsiyyətdə əhəmiyyətli irəliləyiş hiss olunur, lakin bəzi hallarda məyusluq anları olur. O hesab edir ki, diplomatik səylərin ən mühüm aspekti iki tərəf arasında kompromis tapmaqdır.

Xatırladaq ki, Vens Rusiya tərəfinin ABŞ-a qarşı tələblərində “əhəmiyyətli güzəştlərə” getdiyini, xüsusən də müharibə başa çatdıqdan sonra Ukraynanın ərazi bütövlüyü və Ukrayna dövlətinin təhlükəsizliyinə təminat verilməsi ideyası ilə razılaşdığını qeyd edib. Eyni zamanda o vurğulayıb ki, hələlik tam güzəştlərdən söhbət getmir, ərazilər məsələsi həll olunmamış qalır. ABŞ vitse-prezidenti Rusiya XİN rəhbərinin Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanətlərində iştirakla bağlı bəyanatını da şərh edib. O, izah edib ki, Ukrayna ərazisində Amerika qoşunları olmayacaq, lakin ABŞ Kiyevə fəal yardım göstərməyə və müharibəni dayandırmaq üçün Rusiya ilə danışıqlarda iştirak etməyə davam edəcək.

Ukrayna-Kanada Təhlükəsizlik Planı

Sənəd təhlükəsizlik sahəsində ikitərəfli əməkdaşlığın əsas istiqamətlərini, o cümlədən hərbi təlim, müdafiə qabiliyyətinin inkişafı, kəşfiyyat məlumatlarının mübadiləsi, kibertəhlükəsizlik və terrorizmlə mübarizəni müəyyən edir. Prezident Vladimir Zelenski və Kanadanın baş naziri Mark Karni Ukrayna və Kanada arasında təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq haqqında Sazişin həyata keçirilməsi üçün Fəaliyyət Planı imzalayıblar. Bu barədə bazar günü, avqustun 24-də dövlət başçısının mətbuat xidməti məlumat yayıb.

Qeyd edildiyi kimi, plan təhlükəsizlik sahəsində ikitərəfli əməkdaşlığın həyata keçirilməsinin əsas istiqamətlərini və mexanizmlərini müəyyən edir. O, hərbi hazırlıq, müdafiə qabiliyyətinin inkişafı, kəşfiyyat məlumatlarının mübadiləsi, kibertəhlükəsizlik, terrorizm və hibrid təhdidlərlə mübarizəni əhatə edir. "Ukrayna və Kanada ötən il fevralın 24-də təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş imzalayıblar. Həmin vaxt Kanada Avropadan kənarda Ukraynaya qarşı təhlükəsizlik öhdəliklərini təsdiqləyən ilk ölkə olub. Beləliklə, dövlətlər müxtəlif sahələrdə təhlükəsizlik sahəsində strateji tərəfdaşlığın əsasını qoyublar", - deyə məlumatda əlavə olunub.

Bundan əlavə, müdafiə naziri Denis Şmihal və Kanadanın müdafiə naziri Devid Makqinti Kanada və Ukraynada müdafiə təyinatlı məhsulların birgə istehsalı ilə bağlı Niyyət məktubu imzalayıblar. Sənəd Kanadanın Ukraynaya kömək etmək və birgə istehsal olunan məhsulları təkmilləşdirmək üçün Kanada və Ukraynada Ukrayna mənşəli müdafiə təyinatlı məmulatlarının birgə istehsalını maliyyələşdirmək niyyətini təsdiq edir.

Öz növbəsində, maliyyə naziri Serhi Marçenko və Kanadanın səfiri Natalka Tsmots Gömrük Məsələləri üzrə Qarşılıqlı İnzibati Yardım haqqında Saziş imzalayıblar. Bu sənəd dövlətlərin gömrük qanunvericiliyi və onun tətbiqi təcrübəsi haqqında məlumat mübadiləsini, kadr hazırlığı və ixtisasartırmanın inkişafını, gömrük nəzarətinin təşkili, gömrük hüquqpozmalarına qarşı mübarizə və beynəlxalq texniki yardımın cəlb edilməsi sahəsində tərəfdaşlığı nəzərdə tutur. Kanada hökumətinin başçısı həmçinin Kiyev üçün gələcək təhlükəsizlik zəmanətlərinin bir hissəsi kimi Kanada qoşunlarının Ukraynada olmasını istisna etməyib.

Kanada Ukraynaya qoşun yeridir

Kanada hökumətinin başçısı Kiyev üçün gələcək təhlükəsizlik təminatlarının bir hissəsi kimi Kanada hərbçilərinin Ukraynada olmasını istisna etməyib. Ukraynanın Müstəqillik Günündə Kiyevə səfər edən Kanadanın baş naziri Mark Karni Vladimir Zelenski ilə birgə mətbuat konfransında deyib ki, gələcək təhlükəsizlik zəmanətlərinin bir hissəsi kimi Kanada qoşunlarının Ukraynada olmasını istisna etmir. O əlavə edib ki, Ukraynanın müttəfiqlərinin hazırda Kiyevlə birlikdə hazırladıqları Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanətləri “Rusiyanın seçimi deyil”. "NATO-nun üzv dövlətlərin Ukraynaya yatırdıqları sərmayələri müdafiə xarakterli, NATO üzvləri olaraq kollektiv təhlükəsizliyimizə kritik sərmayələr hesab etmək üçün kifayət qədər əsası var. Axı, Rusiyanın təcavüzü cavabsız qalsa, bununla da dayanmayacaq", - Karni bildirib.

Xatırladaq ki, Fransa prezidenti Emmanuel Makron hesab edir ki, Ukraynada Avropa qoşunlarının yerləşdirilməsi məsələsində Rusiyanın söz sahibi deyil.

Kanada dron istehsalına qoşulur

Baş nazir Mark Karni səfəri zamanı əmin etdi ki, artıq həm Kanadada, həm də Ukraynada dron istehsalına başlanılır. Artıq Kanadada Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin gücləndirilməsi üçün pilotsuz təyyarələrin istehsalının yerləşdirilməsi üçün hazırlıqlara başlanılıb. “İnterfaks-Ukrayna” xəbər verir ki, bunu bazar günü, avqustun 24-də Kiyevdə mətbuat konfransı zamanı Kanadanın baş naziri Mark Karni deyib. "Məxfilik və məxfilik üçün müəyyən hərbi arqumentlər var, amma deyə bilərəm ki, biz bu danışıqları çox uzun müddətdir və ətraflı şəkildə aparırıq. Həm Kanadada, həm də Ukraynada bu istehsal yaxınlıqda yerləşdiriləcək və indi başlaya bilər", - hökumət başçısı qeyd edib.

Öz növbəsində prezident Vladimir Zelenski təsdiqləyib ki, Ukrayna və Kanada pilotsuz təyyarələrin istehsalı, eləcə də ölkələr arasında təhlükəsizlik sazişinin həyata keçirilməsi planı ilə bağlı dəqiq razılıq əldə ediblər. "Mühüm imzalanmış sənədlər, aydın razılaşmalar, ölkələrimiz arasında təhlükəsizlik sazişinin real həyata keçirilməsi planı var. Söhbət həm də gömrük məsələlərində inzibati yardım haqqında nazirlərimiz səviyyəsində imzalanmış sazişdən gedir. Həmçinin pilotsuz təyyarələrin istehsalı haqqında sazişdən də gedir", - dövlət başçısı əlavə edib.

Bundan əvvəl məlum olub ki, Kanada ABŞ-ın Ukrayna ordusunu silahla təmin edən PURL təşəbbüsünə qoşulacaq. Bu barədə ölkənin müdafiə naziri Denis Şmıxal bildirib. Bundan əlavə, Ukrayna sentyabrda Kanadadan 1 milyard Kanada dollarına (700 milyon dollardan çox) silah alacaq.

Danimarka Ukrayna üçün silah istehsal edəcək

Yaxın vaxtlarda “Ukrayna ilə qur” təşəbbüsü çərçivəsində iki ölkə arasında böyük layihənin həyata keçirilməsi planlaşdırılır. Ukrayna və Danimarka Ukrayna silahlarının istehsalını genişləndirməyə imkan verəcək "Ukrayna ilə qur" təşəbbüsünün bir hissəsi kimi birgə layihəyə başlayırlar. Bu barədə Kiyevdə müdafiə naziri Denis Şmıxal və Danimarkanın müdafiə naziri Troels Lund Poulsen arasında keçirilən görüşdə məlum olub. Şmıxalın qeyd etdiyi kimi, “Ukrayna ilə qur” təşəbbüsü çərçivəsində yaxın vaxtlarda böyük layihənin icrasına başlanılması planlaşdırılır. Onun sözlərinə görə, bu, Danimarkada Ukrayna silahlarının istehsalını genişləndirməyə və əsgərlərimizi lazım olan hər şeylə daha effektiv şəkildə təmin etməyə imkan verəcək. "Bu, son dərəcə effektiv Danimarka dəstək modeli ilə başlayan əməkdaşlığımızın növbəti mərhələsidir. Bu, tərəfdaşlara Müdafiə Qüvvələrinin ehtiyacları üçün Ukrayna silahlarının istehsalına investisiya etmək imkanı verdi", - Müdafiə Nazirliyinin rəhbəri əlavə edib.

Tərəflər ayrıca cəbhədəki vəziyyəti və əsas prioritetləri - rus terroruna qarşı hava hücumundan müdafiəni gücləndirməyi, Rusiya Federasiyasını sülhə məcbur etmək üçün uzaq mənzilli silahların inkişafını müzakirə ediblər. Bundan əvvəl məlum olub ki, Danimarka digər ölkələrlə birlikdə ötən il Ukraynanın müdafiə təyinatlı məmulatlarının istehsalına təxminən 650 milyon dollar sərmayə qoyub.

V.VƏLİYEV