27 Avropa komissarı – BAXIŞ BUCAĞI

Korrupsioner deputatlar məhkəmə qarşısında çıxış edəcəklər

Avropa Komissiyasının (AK) rəhbəri Ursula fon der Leyen çərşənbə günü “Aİ nazirləri” üçün namizədləri rəsmi olaraq Avropa Parlamentinə təqdim edəcək, bundan sonra deputatlar 27 üzvdən ibarət bütün komandaya səs verəcəklər. Cəmi bir həftə əvvəl Avropa İttifaqının icra hakimiyyəti nümayəndələrinin vaxtında təsdiqi böyük sual olsa da, şantaj elementləri ilə partiyalararası sövdələşmələr öz işini görüb. AK-nin yeni tərkibi dekabrın 1-də işə başlayacaq. Və gələcək Avropa komissarlarının bəyanatlarından belə çıxır ki, o, dərhal Rusiya Federasiyasına təzyiq göstərmək və Ukraynanı dəstəkləmək üçün yeni tədbirlər hazırlamağa başlayacaq.

Avropa Komissiyasının tam tərkibinin təsdiqi ilə bağlı yekun səsvermə noyabrın 27-də Strasburqda keçiriləcək. AK prezidenti Ursula fon der Leyenin növbəti beş il üçün yeni komandasını təqdim edəcəyi çıxışından sonra Avropa Parlamentinin üzvləri bir anda bütün 27 Avropa komissarına (xanım fon der Leyenin özü də daxil olmaqla) səs verəcəklər. Aİ-də nazir vəzifəsində çalışacaq məmurların seçilməsi prosesi Avropa Parlamentinə iyunda keçirilən seçkilərdən sonra başlayıb və bu, qüvvələr balansını sağçıların xeyrinə nəzərəçarpacaq dərəcədə dəyişib. Və dərhal aydın oldu ki, konsensus tapmaq asan olmayacaq. Ursula fon der Leyenin gələcək kabinetin gender tarazlılaşdırılmasında israrına görə, bunun müqabilində AK-də daha əhəmiyyətli portfellər əldə etmək istəyən bəzi Aİ üzvləri danışıqlar zamanı himayədarlarını dəyişməli olublar. Sentyabrın ortalarında Aİ-nin prezidentliyinin yeni strukturu özünün son formasını almış kimi görünürdü, lakin Avropa Parlamentinin divarları arasında təsdiqdən keçmək zərurətini nəzərə alaraq, dastana son qoymaq hələ tez idi.

Oktyabrda avropalı deputatların öz sözünü deyəcəyi planlaşdırılırdı, lakin səsvermə tarixi davamlı olaraq təxirə salındı. Əsas problemlər üç təyinatla bağlı idi: AK-nin icraçı vitse-prezidenti vəzifəsinə namizədliyi irəli sürülmüş italiyalı Raffaele Fitto və Aİ məsələləri üzrə Avropa komissarı, ispaniyalı Teresa Ribera, iqlim üzrə portfeli olan başqa bir vitse-prezident vəzifəsinə rəqabət məsələləri və Avropa Komissarının Sağlamlıq və Heyvanların Rifahı üzrə ən sadə və ən az arzuolunan portfelinin getdiyi macar Oliver Várhelyi təklif edilmişdi. Sağçı Fittonun AB naziri təyin edilməsi qərarı Sosialistlər və Demokratlar fraksiyasını (S&D; Avropa Parlamentində ikinci ən böyük fraksiya) və Yeniləşən Avropa qrupundan olan liberalları (beşinci ən böyük fraksiya) sevindirməyib. Onlar hesab edirdilər ki, İtaliyanın baş naziri Giorgio Meloni-yə yaxın olan bu şəxsin təyin olunması ifrat sağçı siyasətin normallaşmasından xəbər verəcəkdir.

AK ABŞ seçkilərindən sonra iqtisadi artım təxminlərinə yenidən baxmağa başlayıb

Öz növbəsində Ursula fon der Leyenin Avropa Xalq Partiyasından (EPP; ən böyük fraksiya) partiya üzvləri Tereza Riberanın namizədliyindən narazı qalıblar. Son həftələrdə sağ mərkəzçi hazırda sosialist baş nazir Sançesin kabinetinin bir hissəsi olan ispaniyalıya qarşı şiddətli kampaniyaya başlayıb. Xanım Ribera Valensiyadakı dağıdıcı daşqınların nəticələrinə görə məsuliyyət daşımaqda ittiham olunurdu. Bununla belə, o, təbii fəlakətlərlə mübarizənin ilk növbədə Valensiyada sağçı Xalq Partiyasının nəzarəti altında olan regional hökumətin vəzifəsi olduğunu söyləyib.

Macarıstan namizədi ətrafında da mübahisə yaranıb. Həm sosial-demokratlar, həm də liberallar Oliver Varhelinin Avropa strukturlarında bəyənilməyən Macarıstanın baş naziri Viktor Orbana yaxın olduğunu əsas gətirərək onun AK-nin yeni tərkibinə daxil olmasına qarşı çıxıblar. Bundan əlavə, cənab Varhelyinin bir sıra qalmaqallarda iştirak etdiyi deyilir, məsələn, o, vaxtilə avropalı deputatları “axmaqlar” adlandırıb. Bu və ya digər şəkildə ötən həftə uzun pərdəarxası danışıqlar nəticəsində Avropa siyasi qüvvələri bütün namizədlərin qəbulu ilə bağlı razılığa gələ biliblər. Avropa Parlamentində səsvermədən sonra yenilənmiş Avropa Komissiyası dekabrın 1-də işə başlayacaq.

Avropalı siyasətçilərə və rəsmilərə vida mesajında, Aİ diplomatiyasının səlahiyyət müddəti başa çatan rəhbəri Josep Borrell onları “güc dili”ndə danışmağı öyrənməyə və başqa şeylərlə yanaşı, daha çox uzatmadan Kiyevə silah tədarükü ilə bağlı qərar qəbul etməyə çağırıb. Xosep Borrelin varisi, Estoniyanın keçmiş baş naziri Kaja Kallas, yəqin ki, bu sözlərə diqqət etmiş olar. O, uzun müddətdir ki, qızğın anti-Rusiya mövqeyi ilə tanınır və hətta "sovet əsgərlərinin abidələrinin dağıdılması və zədələnməsi" iddiasında Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən axtarışa verilən biridir. Avropa Parlamentində öz namizədliyi ilə bağlı dinləmələrdə çıxış edən xanım Kallas xüsusilə, Rusiya Federasiyasına qarşı qeyri-müəyyən sanksiyaların tətbiqinə nail olacağını açıq şəkildə bildirib. Sonra o qeyd edib: “Ukraynanın qələbəsi bizim hamımız üçün prioritetdir. Döyüş meydanında vəziyyət çox ağırdır. Odur ki, Kiyevə lazım olan bütün hərbi, maliyyə və humanitar yardımı göstərərək, bu gün, sabah, nə qədər lazımdırsa, işləməyə davam etməliyik”.

Bu bəyanatlarla əlaqədar Rusiyanın Aİ-dəki daimi nümayəndəliyindən bildiriblər: “Avropa İttifaqı bilərəkdən ölkəmizlə uzunmüddətli qarşıdurma yolunu seçib və Estoniyanın keçmiş baş naziri Brüsselin anti-hüququnun ən yaxşı təcəssümüdür. -Rus dili kursu. Təbii ki, o, Rusiyaya qarşı “səlib yürüşü”ndə estafeti Xosep Borreldən layiqincə alacaq”. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova isə Kaya Kallasın təyinatını belə şərh edib: “Qərb indi ya açıq-aşkar peşəkar tələblərə cavab verməyən, ya da əxlaqsız insanlar seçir”.

AK-nin ilk dəfə olaraq Müdafiə və Kosmos üzrə Komissarının olması da əlamətdardır. Bu, Brüsselə Ursula fon der Leyenin çoxdan israr etdiyi təhlükəsizlik məsələlərində daha çox iştirak etməyə imkan verəcək.
Litvanın keçmiş baş naziri Andrius Kubilius Avropa komissarı olacaq. Avropa Parlamentində keçirilən dinləmələrdə o, xüsusilə qeyd edib: “Bu gün biz adi müharibə, kibermüharibə, hibrid hücumlar və kosmosun hərbiləşdirilməsi daxil olmaqla, ekzistensial təhlükələrlə üzləşirik. Kəşfiyyatın son qiymətləndirmələri göstərir ki, Rusiya bu onilliyin sonuna qədər NATO və Avropa İttifaqının qətiyyətini sınamağa cəhd edə bilər. Ona görə də biz təcili olaraq Aİ-nin potensial hərbi təcavüzə hazırlığını gücləndirməliyik”. Müxtəlif vaxtlarda Andrius Kubilius dondurulmuş Rusiya aktivlərindən Ukraynanı bərpa etmək üçün istifadə etmək və Qərb müttəfiqlərinin Kiyevə yardım üçün ÜDM-in 0,25%-ni ayırması kimi fikirləri ifadə edib.

Avropa Parlamenti korrupsiya bataqlığında

Avropa Parlamenti rüşvət və korrupsiyalaşmış bir təşkilatdır. Bu təşkilat erməni lobbisinin, Qərbdə Azərbaycana düşmən olan dövlətlərin, xüsusən Fransanın əlində oyuncağa çevrilib. Avropa Parlamentinin yeniləşmiş deputatları əvvəlki heyətdən daha çox ölkəmizə qarşı təxribat xarakterli bəyanatlar qəbul edirlər. Avropa Parlamentində üstünlük təşkil edən ifrat sağçılarda islamafobiya, türkofobiya fikirləri daha qabarıq şəkildə özünü büruzə verir. Avropa Parlamenti Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində xalqımıza qarşı qanlı cinayətlər törədənləri müdafiə etməklə dövlətimizin ərazi bütövüyü və suverenliyinə qarşı ağır cinayətlər həyata keçirmiş separatçıları hərbi əsir kimi qələmə verməyə çalışırlar. Özlərini demokrat, insan haqlarının müdafiəçisi adlandıran Avropa İttifaqı və Avropa Parlamenti hər bir kəsdə ikrah hissi yaradır.

Faktlara diqqət edək. Belçika polisi bu ilin aprel ayında Avropa Parlamentində “Russiagate” işi ilə bağlı reydlər keçirib. Reyd zamanı Brüsseldəki şəxsi iqamətgahda, Avropa Parlamentinin Strasburq və Brüsseldəki ofislərində axtarışlar aparılıb. Axtarışların aparılmasında məqsəd isə “Avropanın Səsi” internet saytında Rusiyanı təbliğ etmək üçün ödənilən pulların aşkar edilməsi ilə bağlı olub.

“Politico” nəşrinin məlumatına görə, Belçika polisi Almaniya üçün Alternativ (AFD) ifrat sağçı partiyasında çalışmış deputat köməkçisinin Rusiya ilə əlaqələrini araşdırır. Faktı nüfuzlu “Deutsche Welle” nəşri də araşdırıb. Həmin şəxs Avropa Parlamentinin hollandiyalı deputatı Marsel de Qraafın yardımçısıdır. Belçika Federal Prokurorluğunun Avropanın Ukraynaya dəstəyini zəiflətmək üçün Moskvadan maliyyə vəsaiti almaqda şübhəli bilinən Avropa Parlamentinin bir sıra üzvləri ilə bağlı araşdırmalara başladığına dair məlumat yaymışdı. Belə ki, “Yeniləşən Avropa” fraksiyasının rəhbəri, fransalı Valeri Ayenin AP rəhbəri Roberta Metsolaya yazdığı məktub üzə çıxmışdı: “Əgər qarşıdan gələn seçkilərdə vəzifədə olan deputatlar və ya namizədlər Rusiya hökumətindən və ya onun etibarlı şəxslərindən pul alıbsa, onlar ifşa edilməli və onlara qarşı tədbir görülməlidir”.

Əlavə olaraq nəşr yazmışdı ki, “Avropanın Səsi” internet saytında müntəzəm olaraq avropalı siyasətçilərin Ukraynaya yardımı dayandırmağa yönələn çağırışları dərc olunub: “Bu çağırışların müəlliflərindən bəzilərinə bunun üçün pul ödənilib. Almaniya , Belçika, Fransa, Hollandiya və Polşadan olan bir sıra siyasətçilər bu kampaniyaya qoşulublar”. AFD-nin adı son aylarda bir neçə qalmaqalda hallanıb. Hətta bu ilin aprel ayında partiyanın üzvü - Avropa Parlamentinin yüksək rütbəli deputatı Maksimilian Krahın köməkçisi həbs edilmişdi. Krahın Jian G. adlı köməkçisinin Çin məxfi xidmətinin əməkdaşı olduğu bildirilib. İstintaq zamanı məlum olub ki, Krah Avropa Parlamenti deputatı kimi xüsusi məqsədlər üçün Rusiya və Çindən ödənişlər qəbul edib.

Demək olar ki, hər ay hansısa AP deputatının adı korrupsiya qalmaqalında hallanır. Bundan əvvəl Avropa Komissiyasının (AK) Prezidenti Ursula fon der Lyayenin korrupsiya əməlləri ifşa olunmuşdu. İddiaya görə AK rəhbəri müəyyən şəxsləri vəzifəyə təyin etmək üçün xüsusi olaraq Avropa Komissiyasında kiçik və orta sahibkarlıq üzrə səfir vəzifəsini yaradıb.

Xatırladaq ki, bir qədər əvvəl Avropa Parlamentinin sədr müavini Eva Kayli Brüssel polisi tərəfindən saxlanmışdı. Belçika Federal Prokurorluğu onun korrupsiya ittihamı ilə saxlanılması üçün sanksiya da vermişdi. İttihama görə xanım Kayli futbol üzrə Dünya Çempionatının Qətərdə keçirilməsi üçün öz vəzifəsindən sui-istifadə edib.

Başqa bir fakt, 2021-ci il noyabrın 19-da Azərbaycan əleyhinə qəbul edilən bəyanat Avropa Parlamentinin adından elan edilsə də, bəyanatı yalnız 33 nəfər AP üzvü imzalayıb. Həmin 33 nəfər isə Avropa Parlamentində təmsil olunan “Ermənistanla dostluq qrupu”nun üzvləridirlər. Bəyanatın hazırlanmasında və qəbul etdirilməsində Lukas Furlas, Lefteris Xristofor, Lars Patrik Berq ilə yanaşı, yunan deputat Eva Kayli də xüsusi aktivlik göstərmişdi. Bəyanatda Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin “Ermənistanın ərazi bütövlüyünə qəsd etməsi” kimi qondarma ittihamlara yer verilmişdi. Həmin 33 deputat da “Ermənistanın ərazi bütövlüyünə qəsd edilməsinin qarşısını almaq üçün” Avropa İttifaqını bütün rıçaqlardan istifadə etməyə çağırırdılar.

Von der Leyen və onun komandası

İkinci müddətə seçilən Ursula fon der Leyenin rəhbərliyi ilə Avropa Komissiyasının dekabrın 1-də işə başlayacağı gözlənilir. Çərşənbə günü Avropa Parlamenti səlahiyyətləri 2029-cu ilə qədər davam edəcək yeni Avropa komissarlarının namizədliyini təsdiqləməlidir. Onların işlərində indi iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə daha az, daha çox Aİ-nin rəqabət qabiliyyətinin artırılmasına və təhlükəsizliyinin gücləndirilməsinə diqqət yetirilir.

Noyabrın birinci yarısında Brüsseldə 26 gələcək Avropa komissarının bir növ kastinqi keçirilib. Üç saat ərzində hər bir namizəd Avropa Parlamentinin səkkiz fraksiyasının nümayəndələrinin suallarını cavablandırıb. 38 min işçisi olan Aİ-nin əsas orqanı olan Avropa Komissiyasının yeni tərkibi ilə bağlı yekun səsvermə noyabrın 27-də Avropa Parlamentinin Strasburqda keçiriləcək plenar iclasında keçiriləcək. Müzakirə zamanı ən böyük problemlə İtaliya, İspaniya və Macarıstandan olan namizədlər üzləşib. Beləliklə, Sosialistlərin və Demokratların Mütərəqqi Alyansı Romada hakim olan sağçı İtaliya qardaşları partiyasından italiyalı Raffaele Fittonu təsdiqləmək istəməyib. Nəticədə, Avropayönlü İtaliyanın baş naziri Giorgia Meloni tərəfindən dəstəklənən namizədliyi rədd etməyə cəsarət etmədilər.

Sağ mərkəzçi Avropa Xalq Partiyası (EPP) İspaniyanın ətraf mühitin dəyişməsi və demoqrafik problemlər üzrə naziri, sosialist Tereza Riberanın namizədliyinə qarşı çıxıb. Ona qarşı iddialar Valensiyada 220-dən çox insanın ölümünə səbəb olan son fəlakətli daşqın zamanı hərəkətsizlikdən irəli gəlir. Sol və liberal qruplar Macarıstan təmsilçisi Olivier Várhelyiyə qarşı silaha sarılıblar. Əvvəllər o, Qonşuluq və Genişlənmə Məsələləri üzrə Komissar olub, Avropa Komissiyasının yeni tərkibində isə Səhiyyə və Heyvanların Mühafizəsi üzrə ikinci dərəcəli komissarlığa rəhbərlik edəcək. Varheli Macarıstanın baş naziri Viktor Orbanın tərəfdarı hesab olunur. O, uzun müddətdir ki, Aİ-də əsaslı dəyişikliklərin edilməsinə ehtiyac olduğunu düşünür, çünki Avropa Komissiyası “keçmiş Sovet İttifaqının Siyasi Bürosu kimi davranır”.

Ola bilsin ki, ilk cəhddə məhkəmədə uğursuz çıxış edən yeganə şəxs Varhelyi olub. KİV-in məlumatına görə, onu Avropa Mühafizəkarları və İslahatçılar və Avropa üçün Patriotlar dəstəkləyib, Yaşıllar, Liberallar və Sosial Demokratlar isə başqa raundda israr ediblər. Fraksiyalararası razılaşmanın bir hissəsi olaraq, Várhely, yəqin ki, reproduktiv hüquqlar məsələlərini səlahiyyətlərinə aid etmədən hələ də Səhiyyə Müvəkkili vəzifəsini tərk edib.

Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi vəzifəsinə namizəd olan Estoniyanın keçmiş baş naziri Kay Kallasın namizədliyi mübahisəli hesab edilmir. Bununla belə, Kallas hələ də Avropa Parlamentinin üzvlərini çox yönlü olduğuna inandırmalı, həmçinin bir sıra çətin suallara cavab verməlidir. O, çıxışında dərhal beynəlxalq nizamı dəyişməyə çalışan “təhlükəli oyunçular” kimi təkcə Rusiyanı deyil, Çin, Şimali Koreya və İranı xatırladıb və Ukraynaya dəstəkdən sonra xarici siyasətdə növbəti prioritet Yaxın Şərqdəki münaqişənin həlli olub.

Dondurulmuş Rusiya aktivləri ilə bağlı sualı cavablandıran Kallas bildirib ki, onların müsadirə olunması ilə bağlı sözlərdən yayınaraq, Ukraynanı bərpa etmək üçün onlardan istifadə etmək lazımdır. O, həmçinin sağçı populist Almaniya üçün Alternativ partiyasından olan Avropa Parlamentinin deputatı Alexander Söll ilə atışmaya getməli olub. Kallas Aİ-nin öz maraqlarını qorumaqdansa, Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskinin məqsədlərini güddüyünə dair iddialarını “tamamilə yanlış” hesab edib. Həm də Kallasın həyat yoldaşının şirkəti Rusiya-Ukrayna müharibəsi başladıqdan dərhal sonra Rusiya ilə ticarətini dayandırmadı.

V.VƏLİYEV