Gürcüstanda ikihakimiyyətlilik? - GÜNÜN SUALI

Hakimiyyətin əleyhdarları alternativ parlament yaratmaq qərarına gəliblər

Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinin xüsusi təyinatlı bölmələri patrul polisi ilə birlikdə mərkəzi Çavçavadze prospektində Tbilisi Dövlət Universitetinin binası yaxınlığında yerləşən çadır şəhərciyi dağıdıb. Bundan sonra müxalifət başqa küçələrə keçərək təhlükəsizlik qüvvələrini yoracaqlarını və onları “bütün şəhərdə” təqib etmək məcburiyyətində qalacaqlarını elan edib. Bu arada müxalifət koalisiyaları oktyabrın 26-da keçirilən parlament seçkilərində seçilmiş, lakin mandatlarından imtina edən deputatlar arasından alternativ parlament yaratmağı planlaşdırır.

Daxili İşlər Nazirliyinin 3 minə yaxın polis əməkdaşı və xüsusi təyinatlı dəstəsi çərşənbə axşamı səhər saat 6-da Tbilisi Dövlət Universitetinin (TDU) binası yaxınlığındakı kəsişmədə müxalifətin çadır şəhərciyinə yaxınlaşıb. Bu zaman Dəyişiklik Koalisiyasının fəalları və liderlərinin əksəriyyəti çadırlarda yatırmışlar və ya odda isinirmişlər. Həmin yerdə polis və xüsusi təyinatlılardan daha az piketçi olub. Buna görə də təhlükəsizlik qüvvələrinə nümayişçiləri zorla kəsişmədən çıxarmaq çətin olmayıb. Bu, hakimiyyətin prospektin hərəkət hissəsinin təmizlənməsi zərurəti ilə bağlı xəbərdarlığından sonra baş verib, çünki “mitinq iştirakçılarının sayı o qədər də çox deyil ki, nəqliyyat vasitələrinin hərəkətinin dayandırılmasına ehtiyac var”.

Aksiya oktyabrın 26-da keçirilən parlament seçkilərinin nəticələrinə yekun vurulduqdan sonra başlayıb. Həmin gün Gürcüstan parlamentinə 150 deputat seçilib. Rəsmi məlumata görə, 61 mandatı müxalifətin “Dəyişiklik naminə” koalisiyaları Nika Qvaramiya və Nikanor Melia, “Birlik” Mixail Saakaşvili, “Güclü Gürcüstan” Mamuka Xazaradze və “Gürcüstan naminə” koalisiyaları keçmiş baş nazir Giorgi Qaxariya alıb. Milyarder Bidzina İvanişvilinin hakim “Gürcü Arzusu” partiyası 89 yer qazanıb. Bu arada müxalifət hakimiyyəti total saxtakarlıqda ittiham edərək bu nəticələrlə razılaşmayıb.

TDU binasının yaxınlığındakı etirazçılar heç bir müqavimət göstərməyib. Polis və xüsusi təyinatlıların sütunları bir sıra düzülərək yavaş-yavaş irəliləyib. Onların yolunu bağlamaq üçün yalnız təcrid cəhdləri olub. Eyni zamanda xırda xuliqanlıq ittihamı ilə 16 nəfər saxlanılıb.

Bu arada bir neçə yüz etirazçı başqa prospektə - Melikişviliyə keçib. Müxalifət liderlərindən biri Nika Qvaramiya deyib ki, hakimiyyətin əleyhdarları “bütün şəhərdə” polisi yeni piketlər hazırlayan fəalların arxasınca təqib etməyə məcbur edəcəklər ki, bu da son nəticədə asayiş keşikçilərini “tükənməyə” imkan verəcək.

Lakin gürcü ekspertlər bu cür taktikaları əbəs hesab edirlər.

Gürcüstan İctimai Əlaqələr İnstitutunun professoru Tornike Şaraşenidze mətbuata müsahibəsində “Hakimiyyət polisə yaxşı maaş verir, onlara mənzillər tikir ki, tez yorulmasınlar” deyib. “Noyabrın 25-də etirazların kulminasiya nöqtəsi”nin hakim “Gürcü Arzusu” partiyası üçün nə dərəcədə təhlükəli ola biləcəyi ilə bağlı sualı cavablandırarkən (bu gün müxalifət parlament binasını mühasirəyə almaq və yeni çağırış parlamentin ilk plenar iclasının keçirilməsinə mane olmaq niyyətindədir), professor Şaraşenidze əmin edib ki, müxalifətin nəhəng binanı mühasirəyə almağa kifayət qədər fəalı yoxdur. Onun fikrincə, “cəmiyyətdə laqeydlik və mübarizənin perspektivinə inamsızlıq hissi var” və ona görə də “Daxili İşlər Nazirliyi parlamentə bütün yanaşmaları asanlıqla piketçilərdən təmizləyəcək”.

Bu arada...

Müxalifət təkcə küçə aksiyaları planlaşdırmır. Paralel hakimiyyət institutlarını da formalaşdırmağa hazırlaşır. “Güclü Gürcüstan” koalisiyasının lideri Mamuka Xazaradze həmfikirlərin “seçki saxtakarlığı nəticəsində” formalaşan parlamentdəki mandatlarından imtina edərək “xalq parlamenti” yaratmağı təklif edib. O, hakim “Gürcü arzusu” partiyasını “Rusiyanın xüsusi əməliyyatı nəticəsində oktyabrın 26-da keçirilmiş seçkiləri oğurlamaqda” ittiham edən prezident Salome Zurabişvilini bu quruma sədr etməyi təklif edib.

Ölkədə “paralel parlament”in formalaşdırılması ideyasını şərh edən tarixçi David Avalişvili xatırladıb ki, Gürcüstan paralel hakimiyyət institutlarının yaradılması ilə bağlı kədərli təcrübəyə malikdir. “1990-cı ildə birinci prezident Zviad Qamsaxurdiyanın tərəfdarları Ali Şuraya seçkilərdə qalib gələrək hakimiyyətə gəldilər. Lakin radikal müxalifət qondarma Milli Konqresi yaradaraq seçkiləri etibarsız elan etdi. İkili hakimiyyət sonda minlərlə qurbanla iki illik vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxardı”.

Salome Zurabişvili hələ ki, Mamuka Xazaradzenin təklifi ilə bağlı açıqlama verməyib, lakin hadisələrin inkişafı ilə bağlı öz versiyasını təklif edib: o, parlamentin ilk iclasını çağırmayacaq, bunu konstitusiyaya görə etməlidir və bu məsələyə baxmağa davam etməyi təklif edir. "Yeni, ədalətli seçkilər keçirilənə qədər belə davam edəcək", - prezident xüsusi brifinqdə vurğulayıb.

Bununla belə, “Gürcü arzusu” bu variantın qəti şəkildə istisna edildiyini açıq şəkildə bildirir.

VƏLİ