Rusiyanın Sibir bölgəsinin şimal-qərbindəki Yamal yarımadasında, hələ 2014-cü ildə böyük dairəvi kraterə bənzər dəliklərin kəşfi alimlərin böyük marağına səbəb olmuşdu. Maraqlıdır ki, çoxları bunu iqlim dəyişikliyi ilə əlaqaləndirsə, amma yarımadanın azsaylı sakinləri bunu "qiyamət uğursuzluqları"ndan başqa bir şey olmadığını bildirirlər.
Qeyd edilməlidir ki, rus alimlərinin bu "qiyamət uğursuzluqları" ilə bağlı apardıqları tədqiqatların ilk nəticələrini 2021-ci ilin fevralında dərc etdirdilər.
SİA xarici mətbuata istanad edir.
Həmən yazıda müəlliflər Yamaldakı kraterlərin əmələ gəlməsi və quruluşu ilə bağlı yeni təfərrüatlar təqdim etdilər. Maraqlıdır ki,
dəliklərin partlayış nəticəsində meydana gəldiyini bildirən tədqiqat
rəhbəri Vasily Boqoyavlenski son illər bu cür partlayışların sayının nəzərəçarpacaq dərəcədə artmasından narahatlıqlarını dilə gətirmişdi. Onun fikrincə, bu partlayışlar nəticəsində atmosferə atılan metan ən əhəmiyyətli istixana təsirinə malikdir. Başqa sözlə, Yamaldakı deliklər yalnız maraq doğurmur və lokal təhlükə yaratmır, həm iqlim dəyişikliyinə, həm də ümumiyyətlə permafrost əriməsi prosesinə mənfi təsir göstərə bilər. Həqiqət budur ki, permafrost əridikdə, əvvəllər "yerin bağırsağı"nda yığılmış istixana qazları atmosferə daxil olur.
Xatırladaq ki, planetin ən böyük metan ehtiyatlarına malik olan Yamal yarımadasının sahəsi 120 min kvadrat kilometrdir. Bəs, alimləri qorxudan nədir? Təbii ki, metan ehtiyatlarını havaya uşuracaq partlayış təhlükəsi. Onlar artıq belə bir partlayışın 2013-cü ilin payızında baş verdiyini və o vaxtdan bəri Yamalda və Şərqi Sibirin bitişik ərazilərində təxminən 20 belə hadisə qeydə alındığını bildirirlər. Belə ki, hələlik sonuncu olaraq qəbul edilən və2020 -ci ilin yayında baş verən partlayış 35 metr dərinlik dəliyin əmələ gəlməsinə səbəb olub.
Bu gün alimlər Yamal yarımadasının göl və çaylarındakı həm quruda, həm də su altında qeydə alınan partlayışların, yeraltı buz daxil olmaqla ərimiş permafrost boşluqlarında metan yığılması nəticəsində meydana gəldiyini təsdiqləyirlər. Bunula belə, onlar bütün bunlar üzərində
daha çox araşdırma aparmaq lazım olduğunu bildirirlər.
Ağasəf Babayev