Ədliyyə naziri Fikrət Məmmədovun sədrliyi ilə ötən ilin yekunlarına həsr olunmuş nazirliyin geniş Kollegiya iclası keçirilib. Qurumun mətbuat xidmətindən SİA-ya verilən məlumata görə, iclasda bildirilib ki, ədliyyə fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi üzrə ölkə Prezidenti İlham Əliyevin tapşırıqlarının icrası daim diqqət mərkəzində saxlanılaraq, nazirliyə həvalə edilmiş funksiya və vəzifələrin layiqincə yerinə yetirilməsi üçün 2012-ci ildə xeyli işlər görülüb.
Respublikamızda aparılan mütərəqqi islahatlar geniş qanunyaradıcı fəaliyyət ilə müşayiət olunur. Bu işdə aktiv iştirak edən Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən 2011-ci illə müqayisədə 2 dəfə çox - 721 normativ hüquqi aktın layihəsi hazırlanıb, ictimai həyatın müxtəlif sahələrini tənzimləyən 2.500-dən artıq akt hüquqi ekspertizadan keçirilmişdir. İctimaiyyət üçün açıq olan Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinin (huquqiaktlar.gov.az) fəaliyyəti daim işlək vəziyyətdə saxlanılıb, o cümlədən reyestrin Naxçıvan MR üzrə elektron variantı (huquqiaktlar.nakhchivan.az) yaradılaraq fəaliyyətə başlayıb. 2012-ci ildə milli qanunvericiliyin elektron bazası (e-qanun.az) daha da zənginləşdirilib və hazırda bazada sənədlərin sayı 25 minə çatıb.
Ölkəmizin sürətli sosial-iqtisadi yüksəlişinin vətəndaşlarımıza mülki hüquq münasibətlərindən irəli gələn məsələlərin həlli üçün yaratdığı geniş imkanlar nəticəsində notariat orqanlarında rəsmiləşdirilən notariat hərəkətlərinin sayı son illər kəskin artaraq 4,4 milyona çatıb. Vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının dövlət qeydiyyatı ilə bağlı 350 minə yaxın əməliyyat aparılıb. Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafında mühüm rol oynayan qeyri-hökumət təşkilatlarının sayının artması ötən ildə də davam edib, 172 qeyri-kommersiya qurumu dövlət qeydiyyatına alınıb, 182 mətbu nəşr uçota götürülüb. Hazırda ölkədə qeyri-kommersiya təşkilatlarının sayı 3.800-ü, KİV-lərin sayı isə 4.700-ü ötüb.
BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə birgə həyata keçirilən layihə çərçivəsində son 75 il ərzində vətəndaşlıq vəziyyətini müəyyən edən 15 milyondan çox akt qeydi bir neçə il çəkən nəhəng iş sayəsində elektron formata keçirilərək "Əhalinin Dövlət Reyestri" avtomatlaşdırılıb, Qeydiyyat İnformasiya sistemi tam formalaşdırılıb.
Ədliyyə orqanlarında korrupsiyaya qarşı mübarizədə mühüm əhəmiyyət kəsb edən yeni şəffaf xidmətlərin, müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) tətbiqi sahəsində xeyli işlər görülmüş, vətəndaşlara keyfiyyətli və rahat xidmət göstərilməsi, inzibati işçilərlə təmasın minimuma endirilməsi məqsədilə notariat kontorlarında elektron köşklər, habelə nəzarətin gücləndirilməsi üçün veb-kameralar quraşdırılır.
Eyni zamanda, nazirliyin internet saytında elektron xidmətlər bölməsi interaktiv rejimdə fəaliyyət göstərib və 2012-ci ildə nazirliyin "Adın mənası" e-xidməti əhali tərəfindən respublikamızda ən çox istifadə olunanlardan biri olub.
İstehlakçıların hüquqlarının qorunmasına xidmət edən və artıq iş adamları üçün əməli əhəmiyyət daşıyan sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların vahid məlumat reyestrinin (www.yoxlama.gov.az) fəaliyyəti təkmilləşdirilib, istifadəçilərin rahatlığı üçün reyestrdəki informasiyanın əldə edilməsi məqsədilə "1650" qısa nömrə üzərindən telefon məlumat və mobil rabitə vasitəsilə qısa mesaj xidmətləri təşkil edilib.
Ədalətli məhkəmə hüququnun ayrılmaz tərkib hissəsi olan məhkəmə qərarlarının icrası daim diqqət mərkəzində saxlanılaraq, səmərəliliyin artırılması, mexanizmələrin təkmilləşdirilməsi, icra məmurlarının məsuliyyət hissinin yüksəldilməsi üzrə və digər əsaslı tədbirlər həyata keçirilir. Aparılan məqsədyönlü tədbirlər bu sahədə iş həcminin ilbəil xeyli artması ilə müşayiət olunur. Belə ki, 2012-ci ildə icra işlərinin sayı 14% artaraq 185.500-ə çatıb, onlardan 75%-nin icrası təmin edilib, hüquqi və fiziki şəxslərə 115.5 milyon manata yaxın vəsaitin ödətdirilməsinə nail olunib.
Qərarların icrasına maneçilik törədən, icra məmurlarının qanuni tələblərini yerinə yetirməyən 2.325 şəxs barəsində inzibati xəta protokolu tərtib edilərək məhkəmələrə göndərilib, onlardan 80% üzrə borclu şəxs inzibati məsuliyyətə cəlb olunub, o cümlədən 700 şəxs barəsində inzibati həbs tətbiq edilib. Məhkəmə qərarını qərəzli olaraq icra etməyən şəxslərin cinayət məsuliyyətinə cəlb olunması barədə verilmiş təqdimatlar əsasında 219 cinayət işi başlanıb, 3.419 nəfər borclunun ölkədən getmək hüququ məhdudlaşdırılıb.
Ötən il inzibati nəzarət qaydasında baxılmış bələdiyyə aktlarının sayı 60% artaraq 52 mindən çox olub və 1.100-ə yaxın akt nazirliyin təklifləri əsasında dəyişdirilib və ya ləğv edilib. Pozuntulara yol verən bələdiyyə sədrləri intizam məsuliyyətinə cəlb olunub, cinayət xarakterli faktlarla bağlı materiallar prokurorluğa göndərilib.
2012-ci ildə məhkəmə ekspertizası sahəsində nazirliyə 34 ekspert ixtisası üzrə 21 mindən çox iş daxil olmuş, ekspertlər 245 minə yaxın suala cavab verməklə qaldırılmış məsələlərin 99,5%-ni həll etmişlər.
Nazirliyin mühüm istiqamətlərindən olan penitensiar sistemin inkişafı, infrastrukturunun müasirləşdirilməsi, məhkumların saxlanma şəraitinin və tibbi təminatının yaxşılaşdırılması üzrə ötən il ərzində xeyli işlər görülmüş, o cümlədən Şəkidə yeni penitensiar kompleksin inşası başa çatdırılıb. Bu sahədə tətbiq edilən səmərəli ictimai nəzarət mexanizmi olan İctimai Komitənin üzvləri, habelə BQXK, ATƏT, Avropa İttifaqı və digər qurumların nümayəndələri penitensiar müəssisələrə 200-dən çox başçəkmə həyata keçirmiş və bu zaman yüzlərlə məhkuma hüquqi yardım göstərilib. Həmçinin penitensiar müəssisələrdə vərəmlə mübarizədə müsbət təcrübəmizin öyrənilməsinə maraq göstərilərək bu məqsədlə 2012-ci il ərzində bir çox ölkələrin, o cümlədən İngiltərə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Filippin və İraqın nümayəndələri ölkəmizə tanışlıq səfərinə gəlmişlər.
2012-ci il həm də Azərbaycan ədliyyəsinin davamlı inkişafına xidmət edən islahatlar nəticəsində müasir ədliyyə və məhkəmə infrastrukturunun yaradılması ilə yadda qalıb. Belə ki, ötən il ərzində Dünya Bankı ilə birgə həyata keçirilən "Ədliyyə sisteminin müasirləşdirilməsi" layihəsi çərçivəsində ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin iştirakı ilə Bakı şəhəri Yasamal Rayon Məhkəməsi, habelə Gəncə şəhəri Nizami və Gədəbəy rayon məhkəmələri üçün yüksək informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ilə təchiz olunmuş yeni müasir inzibati binalar istifadəyə verilib, Şəkidə 4 məhkəmənin (regional apellyasiya, ağır cinayətlər, inzibati-iqtisadi və rayon məhkəməsinin) yerləşəcəyi ilk məhkəmə kompleksinin inşasına başlanılıb. Qeyd olunmalıdır ki, adıçəkilən layihə Dünya Bankı tərəfindən bütün dünyada ən uğurlu və mükəmməl layihələrindən biri kimi dəyərləndirilib, eləcə də "Azərbaycan vətəndaşlarına yüksək səviyyəli xidmətlərin göstərilməsi məqsədi ilə müasir infrasrtukturun yaradılması" nominasiyasının qalibi olub.
2012-ci ildə beynəlxalq hüquqi əməkdaşlığın genişləndirilməsi diqqətdə saxlanılaraq, dövlət başçısının verdiyi səlahiyyətlər əsasında "Ekstradisiya haqqında" Avropa Konvensiyasının Üçüncü Əlavə Protokolu, Azərbaycan və Belarus Ədliyyə nazirlikləri arasında məhkəmə ekspertizası sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş imzalanıb, bir sıra nüfuzlu beynəlxalq tədbirlərdə, o cümlədən Böyük Britaniyada Avropa Məhkəməsinin gələcəyinə həsr olunub, Avstriyada Avropa ədliyyə nazirlərinin, Malayzada Beynəlxalq Antikorrupsiya Orqanları Assosiasiyasının İllik və digər mötəbər konfrans və tədbirlərdə fəal iştirak edilərək, müxtəlif mövzular üzrə çıxışlar edilib, Azərbaycan həqiqətləri və uğurlu məhkəmə-hüquq islahatları dünya ictimaiyyətinə çatdırılıb.
Həmçinin, beynəlxalq öhdəliklərdən irəli gələn hüquqi yardım, məhkumların cəza çəkmək üçün verilməsi, ekstradisiya məsələlərinin icrası ilə bağlı beynəlxalq sorğu və sənədlərin sayı son illər dəfələrlə artaraq 10 mini ötüb.
Görülən işlərlə yanaşı, Azərbaycan ədliyyəsinin davamlı inkişafını təmin etmək məqsədilə 2013-cü ildə ədliyyə orqanlarının qarşısında duran vəzifələr müəyyən edilib, dövlət başçısı tərəfindən 2013-cü ilin "İKT ili" elan olunması nəzərə alınaraq, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqi dairəsinin genişləndirilməsi, əhaliyə göstərilən e-xidmətlərin səmərəliliyinin artırılması, elektron sənəd dövriyyəsi sisteminə keçidin sürətləndirilməsi, ədliyyə fəaliyyətində şəffaflığın artırılması, korrupsiyaya şərait yaradan hallara qarşı qəti mübarizənin aparılması, etik davranış qaydalarına dönmədən riayət olunması, hüquqi maarifləndirmə işinin canlandırılması ilə bağlı aidiyyəti qurumlara zəruri tapşırıqlar verilib.
Həmçinin, icra işinin təkmilləşdirilməsi, məhkəmə və penitensiar infrastrukturun müasirləşdirilməsi üzrə işlərin intensiv davam etdirilməsi, bələdiyyələrin fəaliyyətinə inzibati nəzarətin səmərəliliyinin artırılması, kadr potensialının möhkəmləndirilməsi və vakansiyaların hazırlıqlı gənc hüquqşünaslarla daha çevik doldurulması, Ədliyyə Akademiyasında qabaqcıl tədris üsullarının tətbiqi, beynəlxalq əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi və s. konkret tədbirlər müəyyən olunub.