"Nüvə radiasiyası risklərinə qarşı tədbirlər gücləndirilməlidir" - ŞƏRH EDİLDİ

"Nüvə radiasiyası riski müasir dövrdə yalnız birbaşa hərbi təhlükə kontekstində deyil, eyni zamanda texnogen qəzalar, regional münaqişələr və strateji obyektlərin təhlükəsizliyi baxımından da qiymətləndirilməlidir. Bu baxımdan Azərbaycanda mülki müdafiə tədbirlərinin yetərliliyi məsələsinə kompleks və realist yanaşmaq vacibdir". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında hərbi ekspert Emin Həsənli deyib.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycan dövlətinin mülki müdafiə sistemi normativ-hüquqi baza və institusional struktur baxımından formalaşıb: "Fövqəladə Hallar Nazirliyi mülki müdafiə, xəbərdarlıq, əhalinin təxliyəsi və ilkin reaksiya tədbirləri üzrə əsas icraedici qurumdur. Radiasiya təhlükəsi ilə bağlı monitorinq, ölçmə və xəbərdarlıq mexanizmləri mövcuddur və beynəlxalq standartlara uyğun əsas çərçivə yaradılıb. Lakin nüvə radiasiyası xüsusi hazırlıq və yüksək ixtisaslaşma tələb edən təhlükə növüdür. Bu baxımdan mövcud tədbirləri tam yetərli hesab etmək çətindir. Əhalinin radiasiya təhlükəsi zamanı davranış qaydaları barədə məlumatlılıq səviyyəsi hələ də məhduddur. Praktiki təlimlərin və genişmiqyaslı maarifləndirmə proqramlarının kifayət qədər olmaması real risklər zamanı panika və koordinasiya problemləri yarada bilər. Nüvə radiasiyası ilə bağlı mülki müdafiə yalnız mülki qurumların deyil, eyni zamanda Silahlı Qüvvələr, səhiyyə sistemi və yerli icra strukturlarının koordinasiyalı fəaliyyətini tələb edir. Radiasiya şəraitində tibbi yardım, dezaktivasiya tədbirləri, qoruyucu vasitələrin ehtiyatı və logistik imkanlar həlledici rol oynayır. Bu sahədə müəyyən baza mövcud olsa da, müasir risklər fonunda davamlı yenilənmə və təkmilləşmə zəruridir.

Regional təhlükəsizlik mühiti də bu məsələni aktuallaşdırır. Nüvə obyektlərinə malik ölkələrlə yaxınlıq, eləcə də qlobal geosiyasi gərginliklər fonunda radiasiya təhlükəsi nəzəri deyil, potensial risk kimi qiymətləndirilməlidir. Bu isə mülki müdafiə sisteminin yalnız mövcud vəziyyəti qorumaqla kifayətlənməməsini, qabaqlayıcı və ssenari əsaslı planlaşdırmaya keçməsini tələb edir. Azərbaycanda nüvə radiasiyasına qarşı mülki müdafiə tədbirlərinin əsas strukturu mövcuddur, lakin bu tədbirlərin tam yetərli olması üçün əhalinin maarifləndirilməsi, praktiki təlimlərin artırılması, texniki imkanların yenilənməsi və institusional koordinasiyanın gücləndirilməsi vacibdir. Müasir təhlükələrə qarşı effektiv mülki müdafiə yalnız kağız üzərində deyil, real hazırlıq səviyyəsi ilə ölçülür".