Məktəb psixoloqları təlimlərə cəlb olunurmu ? - ARAŞDIRMA

Müasir təhsil sistemində məktəb psixoloqlarının rolu getdikcə daha da ön plana çıxır. Şagirdlərin psixoloji sağlamlığının qorunması, stress, zorakılıq, davranış pozuntuları, adaptasiya problemləri və emosional çətinliklərin vaxtında aşkar olunması birbaşa psixoloqların peşəkarlığından asılıdır. Bu baxımdan məktəb psixoloqlarının peşəkar hazırlığının gücləndirilməsi istiqamətində təlimlərin mövcudluğu və effektivliyi aktual məsələ olaraq qalır.

SİA mövzu ilə bağlı araşdırma edib.

Azərbaycanda son illərdə məktəb psixoloqları üçün müxtəlif ixtisasartırma və peşəkar təkmilləşmə təlimləri təşkil olunur. Bu təlimlər əsasən Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan qurumlar, regional təhsil idarələri və ixtisaslaşmış təlim mərkəzləri tərəfindən həyata keçirilir. Proqramlar çərçivəsində psixoloqlara məktəbdə psixoloji xidmətin təşkili, şagirdlərlə fərdi və qrup işinin aparılması, psixodiaqnostik metodların tətbiqi, davranış və emosional problemlərə müdaxilə yolları haqqında nəzəri və praktik biliklər verilir.

Təlimlərin əsas mövzuları sırasında məktəb mühitində zorakılığın qarşısının alınması, risk qrupuna daxil olan şagirdlərlə iş, valideyn-müəllim-psixoloq əməkdaşlığının qurulması, böhran vəziyyətlərində psixoloji dəstək və emosional dayanıqlığın artırılması yer alır. Xüsusilə son illərdə sosial şəbəkələrin təsiri, akademik stress və psixoloji gərginlik fonunda bu mövzuların əhəmiyyəti daha da artıb.

Bununla yanaşı, təlimlərin əsasən qısa müddətli olması və bütün psixoloqları əhatə etməməsi müəyyən çatışmazlıqlar yaradır. Bir çox hallarda təlimlər nəzəri məlumatlarla məhdudlaşır, praktiki bacarıqların dərinləşdirilməsi isə kifayət qədər təmin olunmur. Regionlarda çalışan məktəb psixoloqlarının bu proqramlara çıxış imkanları da bərabər səviyyədə deyil.

Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, məktəb psixoloqlarının peşəkar inkişafı yalnız ilkin təhsil və sporadik təlimlərlə kifayətlənməməlidir. İnkişaf etmiş ölkələrdə psixoloqlar mütəmadi sertifikatlaşdırma, yenidən sertifikatlaşdırma və davamlı peşəkar inkişaf proqramlarından keçirlər. Bu mexanizm onların bilik və bacarıqlarının daim yenilənməsini, yeni psixoloji yanaşmalara uyğunlaşmasını təmin edir.

Azərbaycanda isə bu sahədə sistemli sertifikatlaşdırma mexanizminin tam formalaşmadığı müşahidə olunur. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, məktəb psixoloqları üçün vahid peşə standartlarının müəyyənləşdirilməsi, davamlı təlim modellərinin tətbiqi və qiymətləndirmə mexanizmlərinin yaradılması zəruridir. Bu, həm psixoloji xidmətin keyfiyyətini yüksəldər, həm də şagirdlərin psixoloji rifahının daha effektiv şəkildə qorunmasına şərait yaradar.

Azərbaycanda məktəb psixoloqlarının peşəkar hazırlığının gücləndirilməsi istiqamətində müəyyən təlimlər mövcuddur və bu sahədə addımlar atılır. Lakin mövcud ehtiyaclar nəzərə alındıqda, daha sistemli, davamlı və praktiki yönümlü təlim proqramlarının həyata keçirilməsi vacibdir. Təhsildə psixoloji xidmətin gücləndirilməsi gələcək nəsillərin sağlam, balanslı və güvənli formalaşmasının əsas şərtlərindən biri kimi dəyərləndirilməlidir.