“Xabbl” Kosmik Teleskopu Kefey bürcündəki bir ulduzun ətrafında rekord böyüklükdə protoplanetar disk kəşf edib və diametri bütün Günəş sistemindən 40 dəfə böyükdür.
SİA xəbər verir ki, Harvard-Smitson Astrofizika Mərkəzinin (CfA) mətbuat xidmətinə görə, onun öyrənilməsi planetlərin əmələ gəlmə mexanizmlərini aşkar edəcək.
...Protoplanetar diskləri bu qədər ətraflı və qeyri-adi bir bucaqdan müşahidə etmək olduqca nadir hallarda mümkündür. Bu protoplanetar diskin əyilməsi bizə onun daxili təbəqələrini və quruluşunu qeyri-adi dərəcədə yüksək səviyyədə ətraflı öyrənməyə imkan verir. Bu, bu sistemi planetlərin əmələ gəlməsini öyrənmək üçün unikal bir laboratoriyaya çevirir, - deyə mərkəzin mətbuat xidmətindən sitat gətirilən CfA-nın tədqiqatçısı Kristina Monş bildirib.
Alimlər bu nəticəyə 970 işıq ili uzaqlıqda yerləşən Kefey bürcündə gənc IRAS 23077+6707 ulduzunun müşahidələri zamanı əldə edilən “Xabbl” şəkillərini təhlil edərkən gəliblər. Ətrafı çox sıx və parlaq protoplanetar disklə əhatə olunmuşdur ki, bu da Yer kürəsindən demək olar ki, kənarından görünür.
Bu, onu hamburger kotletinə bənzədir və astronomların bəzən bu ulduz sistemini "Drakula Burgeri" adlandırmasına səbəb olur.
Bu strukturun dəqiq ölçüləri əvvəllər astronomlara IRAS 23077+6707 sisteminin ətraflı optik və infraqırmızı görüntülərinin olmaması səbəbindən məlum deyildi.
Bu yaxınlarda tədqiqatçılar bu boşluğu doldurdular və Hubble kameralarından istifadə edərək bir neçə müxtəlif dalğa uzunluğunda "Drakula Burgeri"nin görüntülərini əldə etdilər. Bu, alimlərə diskin ölçülərini müəyyən etməyə və onun məlum olan ən böyük disk üçün mütləq rekorda sahib olduğunu aşkar etməyə imkan verdi.
Planetar alimlərin hazırkı hesablamalarına görə, bu strukturun diametri təxminən 628 milyard km-dir ki, bu da bütün Günəş sistemindən təxminən 40 dəfə böyükdür.
Hətta işığın da bu diskin bir kənarından digərinə keçməsi təxminən 24 gün çəkərdi ki, bu da planetlərin, kometlərin və asteroidlərin əmələ gəlməsi ilə əlaqəli onun daxilində baş verən proseslərin kosmik miqyasını göstərir.
Tədqiqatçıların qeyd etdiyi kimi, "Drakula Burger" üzərində aparılan tədqiqatlar artıq onun daxilində filamentar strukturların mövcudluğunu göstərib. Diskin bir hissəsində müşahidə olunan, lakin digər yarısında olmayan bu asimmetriya digər tədqiq olunan protoplanetar disklər üçün xarakterik deyil və bu da "Drakula Burger" daxilində gözlənilmədən yüksək səviyyədə xaos olduğunu göstərir və onu sonrakı tədqiqatlar üçün xüsusilə maraqlı edir, deyə alimlər bildiriblər.
Nazlı Almuradova