...Alimlər forması və tərkibi mövcud planet əmələ gəlməsi nəzəriyyələrinə zidd olan son dərəcə qeyri-adi bir ekzoplanetin kəşf edildiyini elan etdilər.
SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə Daily Mail yazır.
PSR J2322–2650b adlandırılan qaz nəhəngi Ceyms Vebb Kosmik Teleskopu vasitəsilə kəşf edilib və artıq elmi ictimaiyyətdə geniş maraq doğurub.
Planet ölçüsünə görə Yupiterlə müqayisə edilə bilər, lakin fiziki xüsusiyyətləri əvvəllər astronomlar tərəfindən müşahidə edilən hər hansı bir şeydən kəskin şəkildə fərqlənir. Həddindən artıq cazibə qüvvəsinin təsiri altında o, uzanır və limona bənzəyir.
Alimlər hesab edirlər ki, bu deformasiya onun ətrafında fırlandığı ulduzun güclü cazibə qüvvəsi təsiri ilə yaranır. Əksər məlum ekzoplanetlərdən fərqli olaraq, PSR J2322–2650b adi bir ulduz deyil, pulsar - neytron ulduzu ətrafında fırlanır.
Bu cismin kütləsi Günəşin kütləsi ilə müqayisə edilə bilər, lakin böyük bir şəhərin ölçüsündə sıxılmışdır.
Planet Yerdən təxminən 750 işıq ili məsafədədir və pulsarından cəmi 1,6 milyon kilometr məsafədə yerləşir. Yaxın orbitinə görə, o, daim güclü radiasiya, o cümlədən qamma şüaları ilə bombardman edilir.
Ulduz ətrafında tam bir orbit cəmi 7,8 saat çəkir. Tədqiqatçılar planetin atmosferinin kimyəvi tərkibinə xüsusilə təəccübləndilər.
Teleskop məlumatları molekulyar karbonun mövcudluğunu, suyun, metanın və karbon qazının isə faktiki olaraq olmamasını ortaya qoydu.
Çikaqo Universitetindən Dr. Maykl Çjanın sözlərinə görə, bu tip atmosfer əvvəllər tədqiq edilən heç bir ekzoplanetdə müşahidə olunmayıb.
PSR J2322–2650b həmçinin neytron ulduzunun ətrafında fırlanan yeganə məlum qaz nəhəngidir. Bu, onu daha da sirli edir, çünki bu cür ulduzlar adətən yaxınlıqdakı obyektləri ya cazibə qüvvəsi ilə məhv edir, ya da güclü radiasiya ilə buxarlandırır.
Planetin mənşəyi hələ də bəlli deyil.
Tədqiqatçıların fikrincə, o, normal bir planet kimi və ya bir ulduzun məhv olması nəticəsində əmələ gələ bilməzdi. Məlum planet əmələ gətirmə mexanizmlərinin heç biri bu qədər həddindən artıq karbon zənginləşməsini izah etmir. İşləyən fərziyyələrdən biri planet daxilində soyuma prosesi zamanı karbon və oksigenin kristallaşa biləcəyini və sonra təmiz karbon kristallarının yuxarı təbəqələrə qalxaraq heliumla qarışdığını göstərir.
Lakin bu nəzəriyyə atmosferdə azot və oksigenin olmamasını izah etmir.
Əli Babayev