Qocalıqda mükəmməl yaddaşı necə qorumaq olar?

5 Dekabr 2025 01:18 (UTC+04:00)

...Amerikalı bir nevroloq mükəmməl yaddaşa malik yaşlı insanların məlumatlarını təhlil edərək ortaq bir xüsusiyyət aşkar etdi. Mütəxəssis iddia edir ki, bu sadə həyat tərzi zehni kəskinliyi və idrak funksiyasını qorumaq üçün vacibdir.

SİA xəbər verir ki, bu barədə Daily Express məlumat verib.

TikTok-da yerləşdirilən videoda Dr. Baibing Chen (sosial mediada Dr. Bing kimi tanınır) qocalma prosesində beyin sağlamlığını qorumaq üçün üsulları təsvir edib.

...Elm göstərir ki, 80-90 yaşlarında yaxşı yaddaşa malik olan insanlar tez-tez ortaq bir şeyə sahibdirlər. "Super qocalma beyin" termini eşitmisinizsə, bu termin 30 və ya 40 yaşlarında biri kimi düşünə və xatırlaya bilən yaşlı insanları təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bir nevroloq olaraq, bəzən klinikamda belə insanları görürəm.

Bunu Dr. Baibing deyib və qeyd edib ki, sosial əlaqələri qorumaq onların həyat tərzinin vacib bir aspektidir.

...İdman və düzgün qidalanma çox vacib olsa da, bu insanların ortaq cəhəti onların sosial qalmasıdır. Son tədqiqatlar göstərir ki, onlar beynin ön sinqulyar korteksi adlanan daha qalın bir hissəsinə malikdirlər. Bu, emosiya, diqqət və sosial əlaqələrlə əlaqələndirilir, - deyə nevroloq qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, əsas tapıntı ən iti ağılların güclü və mənalı sosial əlaqələri qoruyan yaşlı insanlar olması idi. Nevroloq bu cür qarşılıqlı əlaqələri beyin üçün "mürəkkəb məşq"lə müqayisə edərək, ünsiyyətin yaddaş, diqqət və empatiyadan məsul olan bütün beyin şəbəkələrini aktivləşdirdiyini izah edib.

Dərin münasibətlərin də biokimyəvi təsiri var: onlar stress hormonu kortizolun səviyyəsini azaldır və nəticədə beynin fiziki quruluşunu qorumağa kömək edən "qoruyucu" kimyəvi maddələr olan oksitosin və dopamini artırır.

...Beləliklə, beyninizi cavan saxlamaq istəyirsinizsə, hər gün sadəcə krossvord və ya sudoku ilə məşğul olmayın. Bunun əvəzinə, dostlarınıza zəng edin, söhbət edin, gülün və əlaqədə qalın, çünki bu, yaşlandıqca zəkanı qorumağın ən güclü göstəricilərindən biridir, - deyə Çen əlavə edib.

Nevroloqun sözləri Alzheimer Cəmiyyəti tərəfindən dəstəklənir.

Təşkilat xəbərdarlıq edir ki, tənhalıq demensiya inkişaf riskini təxminən 60 faiz artıra bilər. Lakin mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bu rəqəmi dəqiq müəyyən etmək çətindir, çünki alimlər hələ də tənhalığın demensiyaya səbəb olub-olmadığına və ya xəstəliyin nəticəsi olub-olmadığına əmin deyillər.

Hər halda, nəticə aydındır: aktiv sosial qarşılıqlı əlaqə demensiya riskini azaltmağa kömək edir.

Əli Babayev