...SİA xəbər verir ki, RTVI-nin Qazaxıstanın neft və qaz sektorundakı mənbələrə istinadən verdiyi məlumata görə, ABŞ-ın “Rosneft”-ə qarşı sanksiyaları səbəbindən Qazaxıstandan keçən boru kəməri ilə Çinə Rusiya neftinin tədarükü sual altındadır.
“Rosneft” hər il Qərbi Sibirdəki yataqlardan Atasu-Alaşankou boru kəməri vasitəsilə Çinə 10 milyon ton neft nəql edir.
Milli boru kəməri sisteminin operatoru olan “Kaztransoil”, 2023-cü ildə imzalanmış müqavilə çərçivəsində tranzit üçün 15 dollar alır.
Bu tədarüklərin gələcəyi oktyabr ayında Rosneft-ə qarşı bloklayıcı sanksiyalar tətbiq edən və onunla bütün əməliyyatları qadağan edən ABŞ Maliyyə Nazirliyinin qərarından asılı olacaq.
Qazaxıstanın Energetika Nazirliyi yeni şərtlər altında fəaliyyət göstərməsi ilə bağlı aydınlıq gətirilməsi üçün Vaşinqtona sorğu göndərib.
RTVI mənbələri bildirir ki, ABŞ Maliyyə Nazirliyi ümumi lisenziya verərsə və boru kəmərindən sanksiyaları aradan qaldırarsa, tədarük eyni həcmdə davam edəcək.
Lisenziya alınmazsa, Qazaxıstan ya tranziti dayandırmaq, ya da “Kaztransoil”-ə qarşı ikinci dərəcəli sanksiyalar riski ilə üzləşəcək.
ABŞ və AB nümayəndələri ilə danışıqlarda Qazaxıstan rəhbərliyi “xüsusi olaraq vurğulayıb ki, ölkə əvvəllər götürdüyü beynəlxalq öhdəliklərə əməl etməlidir və Qərb tərəfdaşları bu mövqeyi başa düşürlər”.
Lisenziya alındıqdan sonra “Rosneft” ilə Qazaxıstan arasında ödənişlər - 150 milyon dollar - milli valyutalara çevrilməli olacaq. Çin Rusiya neftinin əsas hissəsini dəniz yolu ilə - gündə 1 ilə 1,5 milyon barel arasında alır.
ABŞ sanksiyalarından sonra dövlətə məxsus Sinopec və PetroChina, eləcə də özəl neft emalı zavodları bu tədarüklərdən imtina etməyə başladılar.
Kpler-in hesablamalarına görə, noyabr ayında Çinə Rusiya neft idxalı 36 faiz azalaraq gündə 926.000 barelə düşə bilərdi. Kpler analitiki Yohannes Rauball hesablayır ki, sanksiyalar səbəbindən Çinə gündəlik 300.000-400.000 barel neft tədarükü risk altındadır.
O hesab edir ki, dövlətə məxsus Çin neft emalı zavodları adətən sanksiya riskinə qarşı mühafizəkar yanaşma tətbiq edir, özəl neft emalı zavodları isə əhəmiyyətli endirimlər səbəbindən Rusiya barellərinə qayıda bilər.
Çin, çox güman ki, Rusiyadan əvvəlki həcmlərdə alış-verişi bərpa edəcək, lakin vasitəçilər vasitəsilə - artıq sınaqdan keçirilmiş bir sxem, Rauball qeyd edir: “Əgər barellər “Rosneft” və ya “Lukoil” olmadığını etibarlı şəkildə sübut edə bilən üçüncü tərəf ticarət təşkilatları vasitəsilə tədarük edilərsə, neft emalı zavodları tədarükdə endirimlər almağa davam edə bilər və bu da sanksiyalı əlaqələrin görünürlüyünü məhdudlaşdırır”.
Əli Babayev