...Rusiya hakimiyyəti Çin şirkətlərinə Tuvada Kuragino-Qızıl dəmir yolunu tikmək imkanı təklif etməyə hazırdır.
SİA-nın məlumatına görə, bu barədə respublikanın xüsusi nümayəndəsi Vladimir Donskix "Kommersant" qəzetinə bildirib.
Onun sözlərinə görə, Çin tərəfindən Monqolustanda oxşar "resurslar üçün infrastruktur" sövdələşmələri artıq istifadə olunur.
Xüsusilə, bu sxem ölkə daxilində dəmir yolu tikintisi üçün istifadə ediləcək və Tuvadakı Tsagan Tolqoy və Monqolustandakı Arts-Suur arasında Rusiya-Monqolustan sərhəd keçid məntəqəsinə çıxış olacaq.
Kuragino-Qızıl dəmir yolu Rusiyanı, Monqolustanın qərb əyalətlərini və Çinin Sincan Uyğur Muxtar Vilayətini birləşdirən Mərkəzi Avrasiya Nəqliyyat Dəhlizinin (CETC) bir hissəsinə çevriləcək.
410 kilometrlik yolun tikintisi ilə bağlı ilkin razılaşma 2008-ci ildə keçmiş senator Sergey Puqaçevlə imzalanıb. Yolun 855 milyon ton kokslaşdırıcı kömür ehtiyatına malik Elegest yatağını dəmir yolu şəbəkəsinə birləşdirməsi planlaşdırılırdı. Lakin layihə hələ başlamayıb.
Donskixin sözlərinə görə, yol tikintisi müqaviləsinin bir hissəsi olaraq, Çin şirkətləri Uluq-Tanzek və Arıskan yataqlarında nadir torpaq metallarının hasilatına çıxış əldə edə bilərlər.
Eyni zamanda, Rusiya prezidentinin göstərişi ilə 2030-cu ilə qədər cənubi Krasnoyarsk ərazisində nadir torpaq metallarının tam emalını təmin etmək üçün Anqara-Yenisey tədqiqat və istehsal klasteri yaradılmalıdır.
Klasterin inkişafı nəqliyyat infrastrukturu tələb edir, lakin federal büdcənin və Rusiya Dəmir Yollarının məhdud imkanları var, deyə Donskix vurğulayıb.
O əlavə edib ki, Çin şirkətləri Rusiya tərəfdaşı ilə birgə müəssisə yaratmaqla yanaşı, Rusiyanın çatışmayan mürəkkəb polimetal filizlərinin zənginləşdirilməsi üçün texnologiyalar təmin etməklə də şərtləndirilə bilər.
Uluq-Tanzek yatağı Rusiyada ikinci ən böyük litium ehtiyatlarına (665.500 ton) malikdir.
O, bölüşdürülməmiş fondda yerləşir. Niobium və tantal ehtiva edən Arıskan yatağının lisenziyası da sahibsizdir.
Bu arada, S+Consulting şirkətinin idarəedici tərəfdaşı Yelena Latskoya görə, təkcə Uluq-Tanzek yatağının investisiya tutumu ən azı 20 milyard rubl təşkil edir.
Rusiya Dəmir Yolları hazırda Kuragino-Qızıl-Tsagan Tolqoy xəttinin tikintisini və daha sonra Monqolustandan keçərək Çin sərhədinə qədər uzanacaq Mərkəzləşdirilmiş Nəqliyyat Dəhlizinin (MTCC) yaradılmasının mümkünlüyünü qiymətləndirdiyini bildirib.
Vegas Lex hüquq firmasında antiinhisar və müntəzəm praktikada vəkil olan Kamilla Naidina deyir ki, "resurslar müqabilində infrastruktur" Çinin, xüsusən də Afrikada tətbiq etdiyi strategiyalardan biridir.
Lakin o, qeyd edir ki, belə bir təcrübə Rusiyada tənzimlənmir. Öz növbəsində, Rosatom Nauka ASC-nin Kimya Mühəndisliyi Bölməsinin direktoru Andrey Qoliney qeyd edib ki, Çinin Rusiyada nadir torpaq metallarının dərin emalını inkişaf etdirməkdə maraqlı olması ehtimalı azdır.
Qoliney yekunlaşdırıb ki, Pekin xammal bazası üzərində nəzarəti ələ keçirəcək, lakin yüksək əlavə dəyərli xammal texnologiyaları üçün daxili bazarın inkişafına icazə verməyəcək və Rusiyanı Çin məhsullarından asılı vəziyyətə salacaq.
Əli Babayev