...Yuxu zamanı işığa məruz qalma, zahirən zərərsiz görünsə də, ciddi ürək problemləri riskini artıra bilər.
SİA xəbər verir ki, bu barədə HuffPost məlumat verir.
JAMA Network Open jurnalında dərc olunmuş bir araşdırmaya görə, süni işığın yanında yatan insanlarda ürək çatışmazlığı, koronar arteriya xəstəliyi, infarkt, insult və qulaqcıqların fibrilasiyası daha çox müşahidə olunur.
Alimlər 40 yaşdan yuxarı yetkinləri izləyiblər.
İştirakçılar bir həftə ərzində saat 12:30-dan 6:00-a qədər işıq səviyyələrini qeyd edən bilək sensorları taxıblar. Daha sonra tədqiqatçılar siqaret çəkməkdən və fiziki fəaliyyətdən tutmuş növbə işinə qədər risk faktorlarını nəzərə alaraq onların sağlamlıqlarını doqquz il yarım ərzində izləyiblər.
Nəticədə, ən intensiv işığa məruz qalan insanlarda qaranlıqda yatanlarla müqayisədə ürək çatışmazlığı və infarkt riski 56, insult riski isə 30 faizə qədər yüksək olub.
Əsas amil...
Alimlər hesab edirlər ki, işığa məruz qalma sirkadian ritminin - 24 saatlıq yuxu-oyanma dövrünün pozulması ilə əlaqələndirilir. Kardioloq Yeremey Slivnik izah edib ki, sirkadian pozuntuları ürək-damar hadisələri ilə sıx əlaqəli ola bilər, çünki işıq beyni "yanlış istiqamətləndirir" və gecəni gündüz kimi qəbul etməsinə səbəb olur.
Onun sözlərinə görə, normal yuxu müddəti olsa belə, istirahət keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə azalır.
Yel Tibb Məktəbinin dosenti Ehimen Aneni də qeyd edib ki, zəif yuxu keyfiyyəti infarkt, insult və kardiometabolik xəstəliklər riskinin artması ilə əlaqələndirilir.
O, vurğulayıb ki, bir çox insan səhvən yeddi-səkkiz saatlıq yuxunun tam sağalmanı təmin etdiyinə inanır, baxmayaraq ki, səhər yorğunluğu və baş ağrıları yuxu pozuntularının əlamətləri ola bilər.
Stress, diabet və ürəyə əlavə gərginlik...
Slivnik izah edib ki, zəif yuxu stressi artırır və daimi "mübarizə və ya qaçış" reaksiyasını aktivləşdirir, ürək-damar sistemini həddindən artıq yükləyir. Bu, ürək xəstəliyi üçün əsas risk faktoru olan yüksək təzyiqə səbəb ola bilər. Tədqiqatın müəllifləri həmçinin qeyd edirlər ki, sirkadian ritmlərin pozulması 2-ci tip diabetin inkişaf riskini artırır və bu da ürəyə yükü daha da artırır.
Aneni qeyd edib ki, gecə işığının mənfi təsiri qadınlarda daha çox özünü göstərir və bu, qadınların sirkadian pozuntularına qarşı artan həssaslığını göstərən əvvəlki tapıntılarla uyğun gəlir.
Tədqiqatın məhdudiyyətləri...
Müəlliflər işıq mənbələrini müəyyən edə bilmədiklərini vurğulayırlar - bu, fənərlərdən, televizor ekranlarından, telefonlardan və ya məişət cihazlarından gələn işıq ola bilərdi. Aneni ümid edir ki, gələcək tədqiqatlar gecə işığının ürəyə təsir mexanizmini daha dəqiq izah edəcək: "Əminəm ki, cavablar yuxunun keyfiyyətində və miqdarındadır."
Nə etmək olar..?
Mütəxəssislər yaxşı yuxu gigiyenasına riayət etməyi tövsiyə edirlər: gecə işığından çəkinmək, axşam ekran parlaqlığını azaltmaq, yuxu rejiminə riayət etmək və 7-9 saat istirahət etmək.
Aneni qeyd edib ki, sağlam yuxu ürək xəstəliyi riskini birbaşa azaltsa da, bir çox insan "yuxunu lazım olduğu qədər qiymətləndirmir".
Slivnik əlavə edib ki, o, Amerika Ürək Assosiasiyasının qidalanma, fiziki fəaliyyət, siqaretdən imtina, çəki idarəçiliyi, xolesterol, qan şəkəri və qan təzyiqi, eləcə də keyfiyyətli yuxu ilə bağlı tövsiyələri özündə birləşdirən Life Essential 8 proqramını izləyir.
Onun sözlərinə görə, bu səkkiz məqama əməl etmək ürək-damar xəstəlikləri riskini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər.
Nazlı Almuradova