...Təxminən 15.000 il əvvəl insanlar itləri əhliləşdiriblər. İllər ərzində insanlar çox sayda müxtəlif növü əhliləşdiriblər.
SİA-nın məlumatına görə, IFLScience əhliləşdirilə bilən heyvanları insan yoldaşı edə bilməyən heyvanlardan nə ilə fərqləndirdiyini izah edib.
Məlum olub ki, əhliləşdirmə prosesi yalnız bir neçə məməlinin paylaşdığı altı xüsusiyyətdən asılıdır.
Əhliləşdirmə nədir?
Nəşrdə qeyd olunub ki, əhliləşdirmə sadəcə vəhşi heyvanı tutub evdə saxlamaq deyil. Bu, iki əlaqəsiz növün birlikdə vaxt keçirməkdən qarşılıqlı faydalandığı qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıqdır.
Beləliklə, canavarlar itlərə çevriliblər, çünki insanlar qorunma müqabilində qida və istilik mübadiləsi təklif ediblər.
Nəşr əlavə edib ki, insan məskunlaşmalarının və cəlb etdikləri gəmiricilərin meydana gəlməsi insanlarla qarşılıqlı əlaqəni yüngül bufetə bənzədəndə vəhşi pişiklər daha az vəhşiləşiblər.
Qədim insanlar yalnız itlərdən daha çox şey əhliləşdiriblər...
...2024-cü ildə aparılan bir araşdırma göstərir ki, Cənubi Amerikadakı qədim ovçu-yığıcılar qitəyə ev itləri gəlməzdən əvvəl tülküləri ev heyvanı kimi saxlayırdılar. Bu gözlənilməz ittifaqın sübutları Argentinanın Pataqoniya şəhərindəki 1500 illik qəbiristanlıqda tapılıb.
Arxeoloqlar ərazini 1991-ci ildə kəşf ediblər. Qəbiristanlıqda ən azı 24 ovçu-yığıcı və onların arasında basdırılmış naməlum bir itin qalıqları olub.
Genetik və izotopik analiz heyvanın it ailəsinə aid nəsli kəsilmiş ətyeyən məməli növü olan Dusicyon avus növünə aid olduğunu ortaya qoyub.
Tədqiqatda deyilir ki, kimyəvi analiz bu heyvanın insanlara bənzər bir pəhrizlə qidalandığını və bunun insanlar tərəfindən bəslənildiyini və çox güman ki, yoldaş və ya ev heyvanı kimi saxlanıldığını göstərir.
Unikal təcrübə...
Nəşrdə bildirilir ki, 1959-cu ildə alimlər gümüş tülkülərin ev heyvanlarına çevrilə biləcəyini yoxlamaq üçün bir təcrübəyə başlayıblar. Pişik və itlərin tədricən əhliləşdirilməsindən fərqli olaraq, təcrübə itaətkar şəxsiyyətlərə malik fərdləri fəal şəkildə seçib və 59 il ərzində əlamətdar bir dəyişiklik baş verib.
Alim Li Alan Duqatkin 2018-ci ildə tədqiqat haqqında yazdığı məqalədə yazıb: “Vəhşi tülkülərin populyasiyasından başlayaraq, altı nəsildən çox (bu tülkülər hər il çoxaldıqca altı il), yalnız itaətkarlıq üçün seçmə, təcrübə aparanların əllərini yalayan, tutub sığallaya bilən, insanlar gedəndə inildəyən və insanlar yaxınlaşanda quyruqlarını yelləyən bir qrup tülkülərin ortaya çıxmasına səbəb oldu".
Əli Babayev