“Azərbaycanın enerji keçidi prosesində özəl sektorun rolu gücləndirilməlidir” - İQTİSADÇI DANIŞDI

"Azərbaycanın enerji keçidi prosesində özəl sektorun rolunun gücləndirilməsi həm iqtisadi, həm texnoloji, həm də strateji baxımdan zəruri hesab olunur. Enerji keçidi - yəni bərpa olunan enerji mənbələrinin payının artırılması, karbon emissiyalarının azaldılması və enerji infrastrukturunun modernləşdirilməsi - böyük həcmli investisiya, qabaqcıl texnologiyalar və innovativ idarəetmə tələb edən uzunmüddətli prosesdir. Dövlət bu istiqamətdə prioritetləri müəyyən edir və əsas layihələrin icrasına start verir, lakin qlobal təcrübə göstərir ki, davamlı enerji modelinə keçid yalnız dövlətin resurs və imkanları ilə mümkün deyil". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında iqtisadçı ekspert Asif İbrahimov deyib.

Onun sözlərinə görə, bu prosesin sürətli və effektiv həyata keçməsi üçün özəl sektorun geniş və aktiv iştirakı vacibdir: "Bərpa olunan enerji sahəsində tələb olunan investisiya həcmi çox böyükdür və bu yükün yalnız dövlət büdcəsi tərəfindən qarşılanması iqtisadi cəhətdən məqsədəuyğun deyil. Özəl kapitalın cəlb edilməsi həm layihələrin maliyyə dayanıqlığını təmin edir, həm də onların daha qısa müddətdə reallaşmasına şərait yaradır. Yaşıl texnologiyalar, enerji saxlama sistemləri, smart şəbəkələr və hidrogen həlləri kimi innovasiyalar əsasən özəl şirkətlər tərəfindən hazırlanır. Bu səbəbdən özəl sektorun fəal iştirakı Azərbaycanın enerji keçidində texnoloji yeniliklərin tətbiqini sürətləndirir və rəqabət qabiliyyətini artırır. Özəl sektorun iştirak etdiyi rəqabətli enerji bazarı həm maya dəyərini aşağı salır, həm də xidmət və istehsalın keyfiyyətini yüksəldir. Bu, bərpa olunan enerji istehsalının daha əlverişli qiymətlərlə bazara çıxmasını təmin edir. Özəl şirkətlərin bu prosesə daxil olması yeni ixrac imkanlarının yaranmasına təkan verir. Yaşıl enerji, yaşıl hidrogen və yaşıl sənaye sahələrində özəl sektorun fəaliyyəti Azərbaycanın regionda yaşıl enerji mərkəzinə çevrilməsi prosesini sürətləndirə bilər.

Bütün bunlarla yanaşı, özəl sektorun rolunun artırılması üçün dövlət–özəl sektor tərəfdaşlığının (PPP) güclü hüquqi və institusional bazasının formalaşdırılması mühüm şərtdir. İnvestisiyaların qorunması, şəffaf tənzimləmə, uzunmüddətli enerji satınalma mexanizmləri, vergi və gömrük güzəştləri kimi stimulların tətbiqi həm yerli, həm də xarici investorların marağını artırır. Azərbaycanın enerji keçidi prosesinin uğurla həyata keçməsi üçün özəl sektorun rolu mütləq şəkildə gücləndirilməlidir. Bu, həm iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə, həm də ölkənin regional enerji təhlükəsizliyində və yaşıl enerji ticarətində mövqelərinin möhkəmlənməsinə mühüm töhfə verəcək".