"Ailə institutunun zəifləməsi cəmiyyətin uzunmüddətli sosial sabitliyini zəiflədir" -PSİXOLOQ DANIŞDI

"Ailə institutu hər bir cəmiyyətin sosial konstruksiyasının özəyidir. Psixoloji baxımdan ailə yalnız nikah və qan qohumluğu münasibətlərindən ibarət deyil, həm də insanın şəxsiyyət inkişafını, emosional sabitliyini, sosial davranış modelini formalaşdıran əsas sosial mühitdir". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında psixoloq Aytən Ələkbərova deyib.

Onun sözlərinə görə, bu institutun zəifləməsi uzunmüddətli sosial sabitlik baxımından ciddi risklər yaradır və bu təsirlər bir neçə istiqamətdə özünü göstərir: "Ailə institutunun zəifləməsi emosional dayaq sisteminin pozulmasına gətirib çıxarır. Ailə insanın ilk sosiallaşma məkanıdır və burada öyrəndiyi davranış normaları, dəyərlər sistemi gələcək həyatın əsasını təşkil edir. Ailədə gərginliyin, ayrılıqların, valideyn-uşaq münasibətlərində soyuqluğun artması uşaqlarda özünəgüvən çatışmazlığı, aqressiya, emosional qeyri-sabitlik, sosial mühitə uyğunlaşma çətinlikləri kimi nəticələr doğura bilir. Bu isə cəmiyyətin gələcək nəsillərində psixoloji gərginlik və davranış pozuntularının artmasına zəmin yaradır. Ailə institutunun zəifləməsi sosial məsuliyyət hissinin azalmasına səbəb olur. Psixoloji araşdırmalar göstərir ki, güclü ailə bağları olan fərdlər daha stabil, başqalarına qarşı daha empatik və cəmiyyətə inteqrasiya olunmuş olurlar. Əksinə, ailə bağlarının zəiflədiyi mühitdə fərdilik həddindən artıq güclənir, qarşılıqlı dəstək zəifləyir. Bu isə sosial parçalanma, ictimai etimadsızlıq və kollektiv davranışın zəifləməsi kimi nəticələr verir.

Ailənin funksional rolunun azalması sosial riskləri artırır. Ailə təkcə emosional yox, həm də iqtisadi və sosial təhlükəsizlik məkanıdır. Ailədəki böhranlar - boşanmalar, uzunmüddətli konfliktlər, valideyn nəzarətinin azalması - gənclərin riskli davranışlara meyilliliyini artırır: erkən yaşda aqressiya, kriminal davranışlar, psixoaktiv maddələrdən istifadə və sosial deviantlıq halları artır. Bu isə uzunmüddətli perspektivdə cəmiyyətin təhlükəsizlik strukturlarına daha çox yük salır. Ən mühüm məsələ isə sosial institutlara inamın azalmasıdır. Ailə münasibətləri sabit olmayan cəmiyyətlərdə insanların ümumi psixoloji təhlükəsizlik hissi də zəifləyir. Bu, həm məktəb mühitində, həm də iş və icma münasibətlərində özünü göstərir. İnsan özünü təhlükəsiz və stabil hiss etmədikdə daha çox aqressiv davranışlar, pessimizm və sosial gərginlik yaranır. Psixoloji müstəvidə ailə institutunun zəifləməsi təkcə bir qrup insanın problemi deyil, bütün cəmiyyətin emosional sağlamlığına, sosial təhlükəsizliyinə və uzunmüddətli inkişafına təsir edən faktordur. Güclü ailə modeli formalaşmadıqda, sabitlik də zəifləyir. Buna görə də ailə institutunun qorunması, psixoloji dəstək mexanizmlərinin genişləndirilməsi və sosial siyasətdə ailə mərkəzli yanaşmanın gücləndirilməsi cəmiyyətin uzunmüddətli sosial sabitliyinin əsas təminatlarından biridir".