İnsan təkamülünü yenidən yazan heyrətamiz bir kəşf edilib...

9 Noyabr 2025 21:44 (UTC+04:00)

...2,5 milyon ildən çox əvvəl yaşamış ən qədim tarixdən əvvəlki insanlar nəsildən-nəslə alət düzəltmə texnikalarını ötürüblər ki, bu da onlara iqlim dəyişikliyindən sağ çıxmağa kömək edib.

SİA xəbər verir ki, BBC-nin məlumatına görə, arxeoloqlar qrupu bu kəşfi Afrikada bu qədim insanların yaşadığı ərazilərdən birini araşdırarkən edib.

Nəşr qeyd edib ki, əvvəllər alimlər ən qədim insan əcdadlarının bəzən təcrid olunmuş yerlərdə alətlər icad etdiklərinə və sonra onları unutduqlarına inanırdılar.

İndi arxeoloqlar qrupu Keniyadakı Turkana gölü hövzəsindəki yeni Namorotukunan arxeoloji ərazisində müxtəlif tapıntıları araşdırıb. Alimlər belə bir nəticəyə gəliblər ki, oradakı Homo sapiens-in əcdadı "Homo habilis" 300.000 il ərzində nəsildən-nəslə daş alət düzəltmə texnikalarını ötürüb.

Tədqiqat rəhbəri ABŞ-dakı Corc Vaşinqton İnstitutunun əməkdaşı Devid Braun bildirib ki, bu kəşf insan təkamülü haqqında elmi fikirlərin köklü şəkildə yenidən nəzərdən keçirilməsi üçün əsas yaradır.

...Biz alət istifadəsinin partlayış şəklində ortaya çıxdığını və sonra yox olduğunu düşünürdük. Lakin eyni şeyi 300.000 il ərzində gördüyümüzdə, bu nəticə səhvdir. Alət istifadəsi, ehtimal ki, daha əvvəl başlamış və düşündüyümüzdən daha sabit olmuşdur, - deyə Braun şərh edib.

Alimlərin Namorotucunanda 1300 iti qırıntı və ibtidai daş çəkic tapdıqları bildirilir. Ümumilikdə, bütün alətlər diqqətlə seçilmiş çay daşlarından hazırlanmışdır.

Braziliyanın San Paulo Universitetindən Dr. Dan Palçou Rolliera qeyd etdiyi kimi, daşların çoxu xüsusiyyətlərinə görə seçilmişdir ki, bu da alətləri hazırlayanların nəyə baxmaq lazım olduğunu dəqiq bildiklərini göstərir.

...Bu uşaqlar əla geoloqlar idilər. Ən yaxşı xammalı haradan tapacaqlarını bilirdilər və daş alətləri möhtəşəmdir. Bəziləri əslində yonulmuşdur, - deyə Rolliera bildirib.

Keniya Milli Muzeylərinin baş tədqiqatçısı Rahab N. Kinyanjuinin sözlərinə görə, bu dövrdə Afrikanın bu hissəsində iqlim tədricən daha quru hala gəldi və yaşıllıqlar yanğınlarla örtülmüş quru savanna ilə əvəz olundu.

Rolieraya görə, alətlər hazırlayan ilk insanlar, ehtimal ki, bioloji təkamül yolu ilə deyil, bu proses vasitəsilə dəyişikliklərə uyğunlaşıblar.

Əli Babayev