...Asiya limanlarında Rusiya neftinin qiyməti əsas təchizatçıları olan “Rosneft” və “Lukoil”-ın ABŞ-ın blok sanksiyaları altında qalmasından və Hindistan və Çindəki neft emalı zavodlarının onların tədarükünü rədd etməsindən sonra düşməkdə davam edir.
SİA xəbər verir ki, Reuters-in məlumatına görə, Rusiya neft şirkətlərinin əsas ixrac markası olan Urals-a endirimlər ən azı son bir ildə rekord həddə çataraq 4 dollara çatıb.
Treyderlər Reuters-ə bildiriblər ki, son həftələrdə Urals-a endirim ikiqat və ya 2 dollar artıb.
Çin neft emalı zavodları tərəfindən satın alınan Uzaq Şərq ESPO markası indi də Brent-ə endirimlə satılır, baxmayaraq ki, əvvəllər daha baha başa gəlirdi.
Reuters mənbələrinə görə, Çinin dövlətə məxsus neft şirkətləri Hindustan Petroleum, Bharat Petroleum, Mangalore Refinery and Petrochemicals və HPCL-Mittal Energy daxil olmaqla Hindistan şirkətlərindən sonra Rusiya neftinin alışını dayandırıb.
Hindistanda, ABŞ sanksiyaları nəhayət qüvvəyə mindikdən sonra dekabr ayında çatdırılacaq Rusiya neftinə tələbat xeyli azalıb: alışı dayandıran neft emalı zavodları Rusiyanın Hindistan bazarına neft ixracının 65 faizini təşkil edib.
Nəticədə, neftin satılmaması riski var. Bloomberg hesablamalarına görə, sentyabr ayının əvvəlindən bəri dənizdə tankerlərdə olan Rusiya xam neftinin həcmi artıq 30 milyon barel artıb.
27 oktyabrdan 2 noyabra qədər olan həftə ərzində Rusiyanın neft ixracı təxminən iki ilin rekordu olan 20 faiz azalıb. Neft istehsalçıları dəniz limanlarından gündə 3,02 milyon barel ixrac ediblər ki, bu da əvvəlki həftədəki 3,77 milyon barellə müqayisədə çoxdur.
İqtisadçı Yeqor Susin xəbərdarlıq edir ki, neft qiymətlərinin azalması büdcənin neft və qaz gəlirlərində noyabr-dekabr hədəfinə nisbətən cüzi bir kəsirə səbəb ola bilər.
Oktyabr ayında xəzinəyə əmtəə vergisi şəklində 888,6 milyard rubl daxil olub ki, bu da əvvəlki ildən 27 faiz azdır. 10 ayın ümumi nəticəsi neft və qaz gəlirlərinin büdcəyə 21 faiz azalmasıdır — 7,5 trilyon rubl, 2024-cü ilin eyni dövründə isə bu rəqəm 9,54 trilyon olub.
Əvvəlcə hökumət neft və qaz gəlirləri üçün 10,94 trilyon rubl büdcə ayırmışdı ki, bunun da 1,8 trilyonu Milli Rifah Fondunun (MRF) bərpası üçün nəzərdə tutulmuşdu.
Lakin neft qiymətlərinin düşməsi və rublun möhkəmlənməsi məmurları büdcə proqnozlarını yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur etdi.
İndi Maliyyə Nazirliyi enerji gəlirlərinin planlaşdırılan məbləğin təxminən 22 faizi azalaraq 8,6 trilyon rubla düşəcəyini gözləyir və növbəti üç ildə əhəmiyyətli bir artım gözləmir.
Büdcə layihəsinə görə, xəzinədarlıq 2026-cı ildə 8,9 trilyon rubl, 2027-ci ildə 9 trilyon və 2028-ci ildə 9,7 trilyon rubl neft və qaz vergiləri toplayacaq. Bu, 2024-cü illə müqayisədə 20, 19 və 13 faiz azalma deməkdir.
Əli Babayev