“Havanın soyuması əhval-ruhiyyə və motivasiyaya birbaşa təsir göstərir” - PSİXOLOQ ŞƏRH ETDİ

"Havanın soyuması və temperaturun aşağı düşməsi insan psixologiyasında ciddi dəyişikliklər yarada bilər. Temperatur dəyişikliklərinə qarşı psixoloji reaksiya həm bioloji, həm emosional, həm də sosial faktorlarla əlaqəlidir". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında psixoloq Aytən Ələkbərova deyib.

Onun sözlərinə görə, havaların soyuması gün işığının müddətini azaldır. Günəş işığı beyində serotonin və dopamin səviyyəsinin tənzimlənməsində mühüm rola malikdir. Bu hormonlar əhval-ruhiyyə, motivasiya və enerji balansını idarə edir. Gün işığının azalması ilə bu maddələrin səviyyəsi düşə bilər, nəticədə insanlarda yorğunluq, enerjisizlik, motivasiya çatışmazlığı və emosional həssaslıq artır. Bu proses bəzən mövsümi affektiv pozuntu (Seasonal Affective Disorder - SAD) adlanan depresiv vəziyyətlə nəticələnə bilər. Soyuq hava eyni zamanda fizioloji reaksiyalara səbəb olur. Orqanizm temperaturu saxlamaq üçün daha çox enerji sərf etdiyindən, insanlar özlərini daha tez yorğun, tükənmiş və yuxulu hiss edə bilərlər. Bu vəziyyət davranış səviyyəsində passivlik, sosial təcridə meyillilik və daha az fiziki hərəkətlə müşayiət oluna bilər. Fiziki aktivliyin azalması isə öz növbəsində psixoloji rifahı zəiflədir.

Psixoloji tərəfdən, soyuq mövsümlər bəzi insanlarda tənha qalmaq hissini artırır. Xüsusilə sosial dəstək sistemi zəif olan şəxslər və ya emosional həssas insanlar payız–qış dövründə özlərini daha təcrid olunmuş hiss edə bilərlər. Ev şəraitində daha çox vaxt keçirmək bəzən introspektiv düşüncələri gücləndirir və bu da bəzi fərdlərdə narahatlıq və fikir yüklənməsi yarada bilər. Bununla yanaşı, insanlar soyuq mövsümdə daha çox isti və rahatlıq yaradan fəaliyyətlərə yönəlirlər, məsələn evdə vaxt keçirmək, isti içkilər içmək, ailə ilə birlikdə olmaq və ya özünə qulluq rituallarını artırmaq kimi davranışlar. Bu isə bəzi insanlar üçün müsbət emosional təsir də verə bilər. Yəni, havanın soyuması hər kəsdə eyni psixoloji nəticə yaratmır - fərdi xüsusiyyətlər, sosial mühit və həyat tərzi mühüm rol oynayır. Ümumilikdə, havanın soyuması psixoloji tarazlığa təsir edən kompleks prosesdir. Bu dövrdə adekvat günəş işığı almaq, fiziki aktivliyi qorumaq, sosial əlaqələri davam etdirmək və emosional özünə qayğıya diqqət etmək mövsümi psixoloji çətinliklərin qarşısını almağa kömək edə bilər".