İnsanlar kosmosu müstəmləkə etməlidirmi?

21 Oktyabr 2025 22:43 (UTC+04:00)

...Bəşəriyyət həmişə Aya heyranlıqla baxırdı, lakin indi o, dərin kosmosun tədqiqi üçün buraxılış meydançasına çevrilə bilər. ABŞ, Rusiya və Çin yaxın on il ərzində onun səthində bazalar qurmağı planlaşdırır və NASA Marsa insanlı missiyalara hazırlaşır.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə The Conversation yazır.

…SpaceX-in baş direktoru İlon Mask əmindir: “SpaceX Marsı koloniyalaşdıracaq”.

O, bunun 2055-ci ilə qədər mümkün olacağını və bəşəriyyətin çox planetli növə çevrilməsinin başlanğıcını qeyd edəcəyini proqnozlaşdırır.

Ancaq hamı gələcəyə dair bu baxışla razılaşmır. Jurnalistlər suala cavab vermək üçün beş ekspertlə danışıblar: insanlar kosmosda koloniya yaratmalıdırmı?

…Astronom Kirsten Banks (Suinburne Universiteti) kosmosun kəşfiyyatını təsvir etmək üçün istifadə olunan dili izləməyin vacib olduğuna inanır: “Biz “müstəmləkəçilik” termini və onun ifadə etdiyi niyyətlərlə diqqətli olmalıyıq”.

…Arxeoloq və kosmos tədqiqatçısı Elis Qorman (Flinders Universiteti) əmindir ki, bəşəriyyət koloniyalaşmaq üçün deyil, kosmosda yaşamağı öyrənmək üçün "radikal yenidən düşünməyə" ehtiyac duyur.

…Filosof Ben Bramble (Avstraliya Milli Universiteti) hesab edir ki, “Yaşamaq üçün ən yaxşı şansımız Yeri tərk etmək deyil, onu bərpa etməkdir”.

Eyni universitetdən tədqiqatçı Art Cotterell əlavə edir ki, “müstəmləkəçilik” sözü müstəmləkəçilik mirası və istismar ruhu daşıyır.

…Bu fikrin yeganə tərəfdarı astrofizik Sara Uebbdir (Suinburne Universiteti): “Əgər bəşəriyyət uzunmüddətli perspektivdə sağ qalacaqsa, Yerdən kənarda həyat zərurətə çevriləcək”.

Məsələ təkcə kosmosda yaşaya biləcəyimiz deyil, həm də bunu necə edəcəyimizdir.

Əli Babayev