Qasım-Jomart Tokayev: “Azərbaycan Qazaxıstan üçün xüsusi ölkədir, qardaş dövlətdir”
İlham Əliyev: “Qazaxıstanın beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə dəyişməz dəstəyini ifadə edib”
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dost və qardaş Qazaxıstana dövlət səfəri dünya mediası tərəfindən geniş işıqlandırılır. Türk Dövlətləri Təşkilatında sürətli inteqrasiya yolu keçmiş əlaqələr ikitərəfli münasibətlərdə də özünü geniş şəkildə göstərməkdədir. Prezident İlham Əliyevin rəsmi qarşılanmasından sonra keçirilən ikitərəfli və geniş tərkibdə görüşlərdə ölkələrimiz arasında iqtisadi, enerji, ticari, mədəni əlaqələrin hər keçən gün artdığı barədə məlumatlar verilib.
Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Jomart Tokayev çıxışında qeyd edib ki, Azərbaycan dövlət başçısını Qazaxıstanda dövlət səfərində qəbul etmək onun üçün böyük şərəfdir. Bu, ölkələr arasında strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətlərinin daha da möhkəmlənməsi baxımından çox mühüm hadisədir. "Mübaliğəsiz demək olar ki, Qazaxıstan və Azərbaycan təkcə dost dövlətlər deyil, həm də qardaş xalqlardır. Ona görə də ölkənizlə çoxşaxəli əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi bizim üçün əsas prioritetdir. Bundan başqa, Sizin güclü rəhbərliyinizlə Azərbaycan öz mövqelərini xeyli möhkəmləndirib, beynəlxalq aləmdə nüfuzunu artırıb, regional güc kimi sizin tərəfinizdə çox mühüm rol oynayır”, dövlət başçısı vurğulayıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev cavabında bildirib ki, Qazaxıstan bu gün yüksək inkişaf səviyyəsi nümayiş etdirir. “Ölkədə ictimai-siyasi sabitlik hökm sürür, iqtisadiyyatı özünü təmin edir. Biz Sizin həyata keçirdiyiniz islahatları böyük maraqla izləyirik və ölkənin modernləşdirilməsi və potensialının gücləndirilməsi istiqamətində kursunuzu hərtərəfli dəstəkləyirik. İkitərəfli münasibətlərimizə gəlincə, siz onların strateji və müttəfiqlik xarakterini qeyd etdiniz. Biz bütün sahələrdə əməkdaşlığı gücləndirməyə sadiqik. Bu gün danışıqlarımız zamanı, eləcə də Ali Dövlətlərarası Şuranın iclasında biz geniş gündəliyi bir daha nəzərdən keçirəcəyik və tərəfdaşlığımızı gücləndirmək üçün gələcək addımları müəyyən edəcəyik”, - deyə Azərbaycan Prezidenti bildirib.
Dövlət başçıları ticarət-iqtisadi, investisiya, kənd təsərrüfatı, tranzit-nəqliyyat sahələrində ikitərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsi perspektivlərini hərtərəfli müzakirə ediblər. Mədəni-humanitar əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirilib. Tərəflər, həmçinin aktual regional və beynəlxalq məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparıblar. Tokayev və Əliyevə “Orta Dəhliz inkişafı” layihəsi təqdim olunub. Qazaxıstan Prezidentinin müşaviri Asel Janasova Çin və Mərkəzi Asiya ölkələrini Avropa ölkələri ilə birləşdirən əsas nəqliyyat və logistika marşrutunun inkişafı planını təqdim edib. Qasım-Jomart Tokayev və İlham Əliyevə məlumat verilib ki, Orta Dəhlizdə artımın əsas amili Çindən Azərbaycana daşınmaların həcminin artmasıdır. Hazırda Çin sərhədindən Gürcüstan limanlarına yük tranziti 15-18 gün çəkir. Proqnozlara görə, bu marşrut üzrə yük axını 2030-cu ilə qədər üç dəfə arta bilər.
Tədbir zamanı dövlət başçılarına Orta Dəhlizinin səmərəliliyinin və rəqabət qabiliyyətinin artırılmasına, Avrasiya regionunda tranzit rolunun gücləndirilməsinə yönəlmiş konkret tədbirlər və təşəbbüslər təqdim edilib. Qazaxıstan və Azərbaycan Transxəzər marşrutu üzrə əməkdaşlığı genişləndirir. Samruk-Kazyna Fondunun rəhbəri Nurlan Jakupov Akorda sammiti çərçivəsində jurnalistlərə bildirib ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dövlət səfəri zamanı tərəflər Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (TBNM, Orta Dəhliz) ilə yükdaşımaların artırılmasına yönəlmiş bir sıra sazişlər imzalayacaqlar. "Bu saziş regional logistika sahəsində Orta Dəhlizin potensialını və strateji rolunu gücləndirəcək", - Jakupov qeyd edib. O, hər iki tərəfin TBNM vasitəsilə yükdaşımalarının maksimuma çatdırılmasında maraqlı olduğunu və marşrutun səmərəli işləməsi üçün gəmilərin optimal tutumunu birgə müəyyən edəcəyini vurğulayıb.
Digər sənəd Samruk-Kazyna müştərək investisiya fondu ilə Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin SOCAR ilə birgə imzaladığı müqavilədir. Bu saziş çərçivəsində tərəflər bərpa olunan enerji mənbələri (RES) sahəsində layihələrin birgə hazırlanması barədə razılığa gəliblər. Qazaxıstan və Azərbaycan arasında nəqliyyat və enerji sektorlarında əməkdaşlıq möhkəmlənməkdə davam edir, bu da onların Avrasiya regionuna davamlı inkişaf və inteqrasiyaya birgə sadiqliyini əks etdirir.
Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin xüsusi xarakteri
İclasın gündəliyinə nəqliyyat, logistika, rəqəmsallaşma, yanacaq-energetika, mədəni-humanitar qarşılıqlı fəaliyyət sahələrində əməkdaşlıq daxildir. Dövlətimizin başçısı çıxışında qeyd etdi ki, bu format Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin xüsusi xarakterini vurğulayır. "Şura ikitərəfli əməkdaşlığın bütün sahələrində razılaşdırılmış qərarların hazırlanması üçün səmərəli platforma rolunu oynayır. Azərbaycan Qazaxıstan üçün xüsusi ölkədir, qardaş dövlətdir. Bizi ortaq tarixi köklər və zəngin mənəvi-mədəni irs, oxşar mentalitet, oxşar dünyagörüşü və hadisələrə ümumi baxış birləşdirir. Bu möhkəm təməl üzərində çoxşaxəli əməkdaşlığımızı uğurla inkişaf etdiririk. Səfərinizin ölkələrimiz arasında Strateji Tərəfdaşlıq və Müttəfiqlik haqqında Müqavilənin 20-ci ildönümündə baş tutması rəmzidir”. Bu illər ərzində biz fəal siyasi dialoq qurmuşuq və ticarət-iqtisadi, mədəni-humanitar əməkdaşlığın davamlı inkişafı üçün möhkəm hüquqi baza yaratmışıq. Və belə hərtərəfli, ardıcıl iş hər iki ölkənin vətəndaşları tərəfindən tam dəstəklənir”, - Qazaxıstan Prezidenti bildirib.
Qazaxıstan Prezidenti vurğulayıb ki, Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin hazırkı yüksək səviyyəsinə ilk növbədə Prezident İlham Əliyevin şəxsi töhfəsi sayəsində nail olunub. "Mən sizin bu məsələyə davamlı dəstəyinizi və diqqətinizi yüksək qiymətləndirirəm. Müasir Azərbaycanın bütün görkəmli nailiyyətləri sizin yaradıcı və güclü rəhbərliyinizlə qırılmaz şəkildə bağlıdır. Mən Azərbaycan və Ermənistan arasında münaqişənin sülh yolu ilə həlli haqqında Bəyannamənin tarixi əhəmiyyətini xüsusi qeyd etmək istərdim. Güclü siyasi iradə və strateji baxışınız problemlərin həllinə parlaq nümunə kimi xidmət edir. və gələcək nəsillərin taleyi üçün məsuliyyət, şübhəsiz ki, iki ölkə arasında əldə olunan razılaşmalar regionda və onun hüdudlarından kənarda əməkdaşlıq üçün yeni üfüqlər açan bir dönüş nöqtəsinə çevrildi. Biz qardaş Azərbaycanın uğurlarına ürəkdən sevinir, ona güclü və mütərəqqi dövlət quruculuğu kimi ali məqsədlərinin uğurla həyata keçirilməsini arzulayırıq. Bizim əlaqələrimizə gəlincə, onların böyük potensialı var və bizdə bunu tam reallaşdırmaq üçün lazım olan hər şey var: sarsılmaz siyasi etimad, ortaq dəyərlər və xalqlarımızın yaxınlaşmaq üçün səmimi istəyi”, - deyə Kasım-Jomart Tokayev bildirib.
Ali Dövlətlərarası Şuranın ikinci iclasında Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev də çıxış edib. "Biz müzakirə olunan mövzular üzrə fikirlərimizin tam uyğunluğundan, həmçinin müttəfiq əməkdaşlığımızı gücləndirmək öhdəliyimizdən məmnunuq", deyib.
Ortaq köklər, baxışlar və mentalitet
Kasım-Jomart Tokayev və İlham Əliyevin sədrliyi ilə Astanada Qazaxıstan və Azərbaycan Ali Dövlətlərarası Şurasının ikinci iclası keçirilib. Şura ikitərəfli əməkdaşlığın bütün sahələrində razılaşdırılmış qərarların hazırlanması üçün effektiv platforma rolunu oynayır. "Azərbaycan Qazaxıstan üçün xüsusi ölkədir, qardaş dövlətdir. Bizi ortaq tarixi köklər və zəngin mənəvi-mədəni irs, uyğun mentalitet, hadisələrə baxış, hadisələrə ümumi dərk birləşdirir. Bu sarsılmaz təməl üzərində çoxşaxəli əməkdaşlığımızı uğurla inkişaf etdiririk. İlham Heydər oğlu, mən sizin dövlət səfərinizin 20-ci ildönümündə rəmzi səfərinizə müstəsna əhəmiyyət verirəm. Bu illər ərzində biz fəal siyasi dialoq qurmuşuq və ticarət-iqtisadi, mədəni və humanitar əməkdaşlığın davamlı inkişafı üçün möhkəm hüquqi baza yaratmışıq.
Qasım-Jomart Tokayev Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin hazırkı yüksək səviyyəsinə ilk növbədə Prezident İlham Əliyevin şəxsi töhfəsi sayəsində nail olunduğunu vurğulayıb. "Bu məsələyə davamlı dəstəyinizi və diqqətinizi yüksək qiymətləndirirəm. Müasir Azərbaycanın bütün görkəmli nailiyyətləri sizin yaradıcı və güclü rəhbərliyinizlə qırılmaz şəkildə bağlıdır. Mən Azərbaycan və Ermənistan arasında münaqişənin sülh yolu ilə həllinə dair Bəyannamənin tarixi əhəmiyyətini xüsusi qeyd etmək istərdim. Güclü siyasi iradə və strateji baxışınız problemlərin həllinə daha aydın nümunə kimi göstərmişdir. və gələcək nəsillərin taleyi üçün məsuliyyət, şübhəsiz ki, iki ölkə arasında əldə olunan razılaşmalar bütün regionda və onun hüdudlarından kənarda əməkdaşlıq üçün yeni üfüqlər açan bir dönüş nöqtəsinə çevrilmişdir. dəyərlər və xalqlarımızın yaxınlaşmaq üçün səmimi istəyidir”, - deyə Kasım-Jomart Tokayev bildirib.
Ali Dövlətlərarası Şuranın ikinci iclasında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də çıxış edərək Cənubi Qafqaz regionunda sülh prosesinə verdiyi töhfəyə görə qardaş ölkəyə təşəkkürünü bildirib. “Torpaqlarımız uzun illər ərzində işğal altında olanda Qazaxıstan həm ikitərəfli formatda, həm imzalanmış sənədlər, həm də Qazaxıstanın beynəlxalq təşkilatlarda mövqeyi çərçivəsində Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə dəyişməz dəstəyini ifadə edib. Biz həmişə bu dəstəyi hiss etmişik və buna görə Sizə çox minnətdarıq. Bu gün Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh dövrü başlayır, hətta deyərdim ki, artıq yeni mərhələ başlayıb. Sonuncu hərbi toqquşmalardan ötən cəmi iki ildən az bir müddətdə sülh sazişinin paraflanması ondan xəbər verir ki, hər iki ölkə kifayət qədər yüksək siyasi iradə nümayiş etdirib. Əlbəttə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Azərbaycan ilə Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılmasında rolu ən yüksək qiymətə layiqdir”.
Qeyd edək ki, Qasım-Jomart Tokayev 2024-cü ilin iyulunda Qazaxıstana səfəri zamanı İlham Əliyevlə Astanada görüşüb. O zaman iki lider investisiya, sənaye, enerji, nəqliyyat və logistika sahələrində birgə layihələrin gedişatını müzakirə ediblər. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutunun səmərəli fəaliyyətinə xüsusi diqqət yetirilib.
Kazinform-un verdiyi xəbərə görə, danışıqların yekununda Qazaxıstan və Azərbaycan prezidentləri Qazaxıstan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilənin imzalanmasının 20-ci ildönümü münasibətilə Birgə Bəyanat qəbul ediblər. Ümumilikdə, Azərbaycan Prezidentinin Qazaxıstana dövlət səfəri zamanı enerji, nəqliyyat və logistika, rəqəmsallaşma və süni intellekt, sənaye təhlükəsizliyi, səhiyyə və statistika, mədəni-humanitar əlaqələr sahələrində əməkdaşlığa dair 15 sənəd imzalanıb.
V.VƏLİYEV