"Kənd təsərrüfatında innovasiyalar ərzaq idxalından asılılığı azalda bilər" - İQTİSADÇI EKSPERT DANIŞDI

"Kənd təsərrüfatı hər bir ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin və ərzaq təminatının əsas sütunlarından biridir. Müasir dövrdə innovasiyaların bu sahəyə tətbiqi yalnız məhsuldarlığın artımına deyil, həm də ərzaq idxalından asılılığın azaldılmasına mühüm təsir göstərə bilər. Lakin bu prosesin uğuru bir sıra iqtisadi, texnoloji və institusional amillərdən asılıdır". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında iqtisadçı ekspert Emin Qəribli deyib.

Onun sözlərinə görə, kənd təsərrüfatında innovasiya dedikdə yalnız texniki yeniliklər - məsələn, dronlar, süni intellekt və avtomatlaşdırılmış suvarma sistemləri nəzərdə tutulmur. Buraya həm də ağıllı idarəetmə, rəqəmsal məlumat bazaları, genetik təkmilləşdirmə, ekoloji dayanıqlı istehsal üsulları və agrotexnoloji təlimlər daxildir. Bu yeniliklərin tətbiqi məhsulun keyfiyyətini yüksəldir, israfçılığı azaldır və istehsalın səmərəliliyini artırır: "İnnovasiyaların tətbiqi məhsulun maya dəyərini aşağı salır və yerli istehsalı daha rəqabətədavamlı edir. Məsələn, torpaq analizinin süni intellektlə aparılması və sensor nəzarət sistemi vasitəsilə suvarma rejiminin optimallaşdırılması həm xərcləri azaldır, həm də məhsuldarlığı artırır. Nəticədə, ölkə daxili tələbatın daha böyük hissəsi yerli istehsal hesabına ödənilir və bu da idxalın azalmasına gətirib çıxarır. İnnovasiyalar kənd təsərrüfatında risklərin idarə olunması baxımından da vacibdir. İqlim dəyişikliyi, quraqlıq və su çatışmazlığı kimi amillər ənənəvi təsərrüfat üsullarını səmərəsiz edir. Lakin müasir texnologiyalar - məsələn, peyk müşahidə sistemləri və aqrometeoroloji proqnozlar - fermerlərə qərar verməkdə daha dəqiq məlumatlar təqdim edir. Bu da məhsul itkisini minimuma endirərək ərzaq istehsalında sabitliyi təmin edir.

Digər tərəfdən, innovasiyaların tətbiqi üçün yalnız texnoloji potensial deyil, institusional dəstək də vacibdir. Dövlət tərəfindən subsidiya mexanizmləri, kredit güzəştləri, aqrar elmi tədqiqatların maliyyələşdirilməsi və təlim proqramları genişləndirilməlidir. Çünki yalnız böyük fermerlər deyil, kiçik və orta təsərrüfatlar da bu prosesin iştirakçısı olmalıdır ki, ümumi nəticə real təsir göstərsin. Bundan əlavə, kənd təsərrüfatında innovasiyaların tətbiqi əmək bazarına da müsbət təsir göstərir. Gənclərin kənd yerlərində müasir texnologiyalarla işləmək imkanları artdıqca, bu sektor daha cəlbedici olur və kənddən şəhərə miqrasiyanın qarşısını müəyyən dərəcədə ala bilər. Yekun olaraq demək olar ki, kənd təsərrüfatında innovasiyaların tətbiqi təkcə istehsalın həcmini artırmaqla kifayətlənmir, həm də iqtisadi müstəqilliyi və ərzaq təhlükəsizliyini gücləndirir. Bu istiqamətdə ardıcıl siyasət yürüdülərsə, Azərbaycan kimi aqrar potensialı yüksək ölkələrdə ərzaq idxalının azalması tam real perspektivə çevrilə bilər"