Doğum xəritəsinin tərkib hissələri nələrdir?Astroloji elminin əsas alətlərindən biri də doğum xəritəsi və ya digər adı ilə natal xəritədir. Bu xəritə, bir insanın doğulduğu andakı göy cisimlərinin mövqelərini əks etdirir və astroloqlara həmin insanın şəxsiyyəti, potensialı, emosional reaksiyaları və həyatda qarşılaşa biləcəyi əsas hadisələr haqqında fikir yürütmək imkanı verir.
Doğum xəritəsi nədir?
Doğum xəritəsi, insanın doğulduğu tarix, vaxt və yer əsas götürülərək hazırlanan bir astroloji diaqramdır. Bu diaqramda Günəş, Ay, Merkuri, Venera, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun və Pluton kimi planetlərin, həmçinin 12 bürc və 12 ev sistemindəki mövqeləri göstərilir. Hər bir göy cisminin yerləşdiyi bürc və ev, fərdin müxtəlif sahələrdə necə davrandığını, nəyə meyilli olduğunu və hansı situasiyalarda çətinliklərlə üzləşə biləcəyini göstərir.
Doğum xəritəsinin tərkib hissələri nələrdir?
1. Bürclər
12 bürc (Qoçdan Balıqlara qədər) göy dairəsini 30 dərəcəlik hissələrə bölür. Hər bir planetin hansı bürcdə yerləşdiyi, həmin planetin enerjisinin necə ifadə olunacağını göstərir.
2. Planetlər
Hər planet insanın həyatının fərqli bir sahəsinə təsir edir:
Günəş – şəxsiyyət, iradə, həyat enerjisi
Ay – emosiyalar, instinkt, ailə münasibətləri
Merkuri – düşüncə və ünsiyyət
Venera – sevgi və dəyərlər
Mars – iradə və mübarizə ruhu və s.
3. Ev sistemi
Doğum xəritəsindəki 12 ev, insan həyatının müxtəlif sahələrini – şəxsi həyat, ailə, karyera, münasibətlər, maliyyə, səyahətlər və s. – təmsil edir. Məsələn:
1-ci ev – şəxsiyyət və xarici görünüş
7-ci ev – evlilik və tərəfdaşlıqlar
10-cu ev – karyera və sosial status
4. Aspektlər
Planetlər arasında olan bucaqlar (aspektlər) onların bir-biri ilə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu göstərir. Bu münasibətlər harmonik və ya gərgin ola bilər. Məsələn, trigon aspekti harmoniyanı, kvadrat isə çətinlikləri ifadə edə bilər.
Bəs, doğum xəritəsi necə hazırlanır?
Doğum xəritəsini hazırlamaq üçün aşağıdakı məlumatlar dəqiq bilinməlidir:
Doğum tarixi (gün/ay/il)
Doğum saatı (mümkün qədər dəqiq)
Doğum yeri (şəhər və ölkə)
Bu məlumatlar əsasında astroloji proqramlar və ya peşəkar astroloqlar xəritəni tərtib edirlər. Günümüzdə internet üzərindən müxtəlif saytlarda avtomatik doğum xəritəsi çıxarmaq mümkündür.
Digər ölkələrdə bu xəritələrdən istifadə olunurmu?
Doğum xəritələri və ümumilikdə astroloji inanc, bir çox mədəniyyətdə fərqli şəkildə qəbul olunur. Kimi ölkələrdə bu inanc gündəlik həyatın bir hissəsi kimi qəbul edilir, bəzilərində isə sadəcə əyləncə və maraq məqsədilə izlənilir. Elmi cəmiyyətlərdə isə skeptisizm üstünlük təşkil edir.
1. Qərb dünyasında (ABŞ, Avropa)
ABŞ-da edilən sorğulara görə, insanların təxminən 30-40%-i astroloji inancların "bəzən doğru" və ya "əhəmiyyətli" olduğunu düşünür. Z nəsli və milleniallar (gənc nəsil) arasında astroloji tətbiqlər (Co–Star, The Pattern kimi) çox populyardır. Bir çox insan astroloji proqnozları özünü tanımaq və emosional tənzimləmə üçün istifadə edir. Astroloji Qərbdə çox zaman pop-kultura elementi kimi də istifadə olunur – jurnallarda, sosial şəbəkələrdə gündəlik bürc proqnozları yayımlanır.
2. Hindistan və Nepal – Vediq Astroloji (Jyotish)
Burada doğum xəritəsi (Janma Kundali) nikahlar, karyera seçimi, uşaq planlaşdırılması kimi həyati qərarlarda əsas rol oynayır. Astroloqlar cəmiyyətin nüfuzlu üzvləridir. Hətta bəzi universitetlərdə Vediq astroloji fakültələr mövcuddur.
3. Çin
Çin astrologiyası 12 illik dövrə əsaslanır və doğulan ilin heyvan simvolu ilə müəyyən olunur (məsələn, Əjdaha ili, İlan ili). Fəlsəfi və simvolik yanaşma: Bu sistem Taoist və Buddist anlayışlarla sıx bağlıdır. Yeni il təqvimi və digər əlamətlər (elementlər – od, su, torpaq və s.) insan taleyi haqqında məlumat verir.
4. Latın Amerikası və Orta Şərq
Xüsusilə qadınlar arasında bürclərə maraq yüksəkdir. Dinlə ziddiyyətli olsa da, bir çox insan onu sadəcə "köməkçi vasitə" və ya "əyləncə" kimi qəbul edir. Televiziya və qəzetlərdə gündəlik bürclər geniş yer alır.
5. İslam dünyasında (Azərbaycan, Türkiyə, ərəb ölkələri)
Ənənəvi İslam düşüncəsinə görə, gələcəyi yalnız Allah bilər. Astroloji ilə məşğul olmaq və ona inanmaq günah sayılır. Buna baxmayaraq, bir çox müsəlman ölkəsində bürclərə maraq yayğındır, xüsusilə sosial şəbəkələrdə və mediada.
Doğum xəritələri həqiqətən doğrudurmu?
1. Elmi baxış
Müasir elm və astronavtika sahəsində doğum xəritələrinin – yəni astroloji bürclərin və planetlərin insan xarakterinə, taleyinə təsiri haqqında heç bir elmi sübut yoxdur. Çoxsaylı araşdırmalar göstərib ki, planetlərin və ulduzların insan şəxsiyyətinə və həyat hadisələrinə təsiri təsadüfi və statistik cəhətdən təsdiqlənməyib.
Təkrarlanabilirlik və obyektivlik yoxdur: Eyni doğum məlumatları əsasında müxtəlif astroloqlar fərqli proqnozlar verə bilirlər.
Astronomiya ilə fərqli yanaşma: Elm planetlərin yerləşməsini hesablayır, amma onların insanların həyatına təsir etdiyini sübut etmir.
2. Psixoloji və sosial perspektiv
Bir çox insan doğum xəritələrini özünü anlama və həyatına istiqamət vermək üçün bir vasitə kimi istifadə edir. Bu, bəzən belə təzahür edir:
Placebo effekti: İnsanlar xəritələrdə təsvir olunan xüsusiyyətlərə diqqət yetirdikcə, həmin davranışları daha çox nümayiş etdirirlər.
Soğurma effekti (Barnum effekti): Astroloji təsvirlər çox vaxt ümumi və hər kəsə uyğun ola biləcək şəkildə verilir; buna görə də insanlar özlərinə uyğun olduğunu düşünürlər.
Simvolik dəyər: Astroloji terminlər və təsvirlər şəxsi dərin düşüncə və özünü kəşf etmə prosesinə kömək edir.
3. Şəxsi təcrübə və inanclar
Bəziləri üçün doğum xəritələri çox dəqiq və həyatlarına yön verən bir alət kimi çıxış edir. Digərləri isə onu sadəcə əyləncə və ya maraqlı bir inanclar sistemi hesab edir. Hər iki yanaşma fərqli insan təcrübəsinin nəticəsidir.
Nəticə etibarilə elm nöqteyi-nəzərindən doğum xəritələrinin insan xarakteri və taleyinə təsiri elmi əsaslarla təsdiqlənməyib. İnsan təcrübəsi və inanclar baxımından bu xəritələr özünü anlamağa, həyat məqsədlərini müəyyənləşdirməyə kömək edən simvolik və psixoloji vasitə ola bilər.