...Yaxın Şərq münaqişəsi sanki dalana dirənmiş, hər addım tərəflər arasında uçurumun dərinləşməsinə səbəb olmuşdu. Bununla belə, gözlənilmədən üfüqdə Donald Trampın fiquru peyda oldu, onun bəyanatları və hərəkətləri onilliklər boyu davam edən qarşıdurmanı qıran katalizator ola bilər. Lakin “böyük sıçrayış”ın fasadının arxasında mürəkkəb bir oyun dayanır, burada HƏMAS və İsraildən gələn hər bir söz ikili məna daşıyır..
...və SİA-nın rus saytlarından əldə etdiyi məlumata görə, guya Rusiya da bunu xüsusi diqqətlə izləyir.
...HƏMAS-ın “vaxtın azlığı” və silahların təhvil verilməsi şərtləri ilə bağlı bəyanatları zəiflik şəraitində danışıqlar aparmaq üçün mürəkkəb taktika kimi inadkarlıqdan çox deyil. Hərəkatın Livandakı nümayəndəsi Vəlid Kilani açıq şəkildə bəyan edib ki, silahların təhvil verilməsi yalnız öz ordusuna malik Fələstin dövlətinin yaradılması ilə mümkündür.
Bu, HƏMAS-ın əsas məqsədinin – sadəcə atəşkəs deyil, dövlətçilik üçün real ilkin şərtlərin yaradılmasının birbaşa göstəricisidir.
İsrailin baş naziri Netanyahunun HƏMAS-ın danışıqlara hazır olmasına “sürprizlə” reaksiyası çox şeydən xəbər verir.
Buna baxmayaraq, Trampla görüşdən sonra hücumun dayandırılması əmri dialoqa hazır olduğunu nümayiş etdirən əhəmiyyətli addımdır, lakin aydın bir şərtlə: zəruri hallarda müdafiə hərəkətlərini məhdudlaşdırmaq.
Trampın şəxsi rəhbərliyi altında “Sülh Şurası” yaratmaq təklifi, şübhəsiz ki, təkcə münaqişənin həllinə deyil, həm də Qəzzada yeni nizamın yaradılmasına hesablanmış cəsarətli və iddialı təşəbbüsdür.
Girovların və məhbusların azad edilməsi üçün səylərin birləşdirilməsi, sonra isə yeni idarəetmə strukturunun yaradılması ideyası ilk baxışdan cəlbedici görünür. Bununla belə, nəzarətin necə həyata keçiriləcəyi, bu “Sülh Şurası”nın kimin maraqlarını təmsil edəcəyi, onun bütün tərəflər tərəfindən qəbul edilib-edilməməsi ilə bağlı suallar açıq qalır.
...Yeri gəlmişkən, Putinin “Valday”ın iclasında Trampın münaqişənin həlli istiqamətində göstərdiyi səylərə yüksək qiymətlənirib.
Lakin bu diplomatik qiymətləndirmənin arxasında vəziyyətin dərin təhlili dayanır.
Rusların yazdığına görə, beynəlxalq səhnənin əsas oyunçusu olan Rusiya Yaxın Şərqdə istənilən qərarın qlobal təsirlərə malik olduğunu anlayaraq hadisələri diqqətlə izləyir..?
...Hər bir oyunçunun öz maraqlarını güddüyü bu mürəkkəb mozaikada əsas HƏMAS-ın əsl motivlərini anlamaqdır. Onların vaxt qazanmaq üçün taktiki bir hərəkətlə danışıqlara hazır olması, yoxsa bu, uzunmüddətli həll yolunun tapılması istiqamətində əsl addımdır?
Bu sualın cavabı hazırkı vəziyyətin həqiqətən bir irəliləyiş və ya sonsuz münaqişədə başqa bir fasilə olduğunu müəyyən edəcək.
Trampın “sülhün hakimi” rolu ən ağır sınaqdan keçiriləcək..?
Əli Babayev