...SİA-nın məlumatına görə, “The Lancet” jurnalında dərc olunan yeni araşdırma, gözlənilən ömür uzunluğunun davamlı artması ilə bağlı ənənəvi müdrikliyə meydan oxuyur. Müəlliflər iddia edirlər ki, 2010-cu ildə intensivləşən xroniki qeyri-infeksion xəstəliklərlə (QİX) mübarizə üzrə qlobal səylər ilkin olaraq ümidverici nəticələr verib, lakin son vaxtlar irəliləyiş səngiyib.
Xroniki xəstəliklər (o cümlədən ürək-damar xəstəlikləri, şəkərli diabet, ağciyər xəstəlikləri, neyrodegenerativ pozğunluqlar, xərçəng və digərləri) bütün ölümlərin 74 faizini təşkil edərək, bütün dünyada ölümün əsas səbəbi olaraq qalır. 2019-cu ildə 57 milyon ölümdən 42 milyonu qeyri-infeksion xəstəliklərin payına düşüb, 27 milyonu 80 yaşdan əvvəl baş verib.
Təxminən 2010-cu ildən bəri bir çox ölkələrin hökumətləri qeyri-infeksion xəstəliklərlə mübarizə proqramlarını fəal şəkildə həyata keçirməyə başlayıblar.
Bununla belə, bu səylərin qlobal təsiri şübhəli olaraq qalır. Yeni bir araşdırma, görülən tədbirlərin qeyri-infeksion xəstəliklərdən ölüm hallarının azaldılmasına həqiqətən töhfə verib-vermədiyini qiymətləndirmək üçün böyük məlumat dəstini təhlil etdi.
Təhlil 2010-cu ildən 2019-cu ilə qədər 185 ölkəni əhatə edərək, ən əhatəli məlumatlara malik 63 ölkə üzərində fokuslanıb. COVID-19 pandemiyası analizdən çıxarılıb. Təhlil göstərir ki, əksər ölkələrdə qeyri-infeksion xəstəliklərdən ölüm halları azalıb, lakin azalma sürəti əvvəlki onillikdən daha yavaş olub.
Bundan əlavə, ölkələr arasında əhəmiyyətli fərqlər müşahidə edilmişdir.
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, Cənubi Koreya, Sinqapur və Danimarka QİÇS-dən ölüm hallarının azaldılmasında ən böyük uğura, ən az uğura isə ABŞ və Almaniya nail olub. Bəzi ölkələrdə, məsələn, Hindistanda 2010-cu ildən sonra müsbət tendensiyalar geri çəkilib.
Bütövlükdə, qeyri-infeksion xəstəliklərlə mübarizədə irəliləyiş bir çox ölkələrdə səngiyib və gözlənilən ömür uzunluğunun əhəmiyyətli dərəcədə artması perspektivləri qeyri-müəyyən olaraq qalır. Bu xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsi üçün səylər gücləndirilməlidir.
Nazlı Almuradova