...SİA xəbər verir ki, CEPA-nın məlumatına görə, Avropa hakimiyyəti məhdudiyyətlərə məhəl qoymayaraq neft daşıyan Rusiya tankerlərinin “kölgə donanmasına” qarşı sadə sanksiyalardan daha sərt tədbirlərə keçir.
Bu il bir neçə Avropa İttifaqı ölkəsi gəmilərdən sığorta təminatı və qeydiyyat sənədlərini təsdiqləmələrini tələb etməyə başladı.
Məsələn, Finlandiya dekabrın 11-dən özünün eksklüziv iqtisadi zonasında sistematik yoxlamalar aparır.
Almaniya hələ iyul ayında Fehmarn kəmərindən tranzit keçən tankerlərdən neft dağılmalarından sığorta haqqında məlumat vermələrini tələb edirdi.
Bu tədbirlər sübut olunmuş maliyyə öhdəliyi olmayan gəmilərin saxlanılması üçün hüquqi əsas yaradır.
Problem kəskindir: “kölgə” tankerlərinin əksəriyyəti əsas sığortaçılarla əməkdaşlıqdan yayınır, izləmə sistemlərini sıradan çıxarır, sənədləri saxtalaşdırır, köhnəlmiş gəmilərdən istifadə edir, qəzalar və ekoloji fəlakətlər riski yaradır. Sanksiyalardan yayınmaqla yanaşı, bu cür gəmilərin hibrid hücumlar, strateji obyektlərin kəşfiyyatı, hava limanının işini pozmaq və sualtı kabellərə ziyan vurmaq üçün istifadə edildiyi ehtimal edilir.
Son hadisələrdən biri Finlandiya və Estoniya arasında Estlink 2 kabelinin zədələnməsi ilə bağlı olub ki, müstəntiqlərə görə, Eagle S-in lövbəri yedəkləməsi nəticəsində yaranıb.
Zərər 60 milyon avro olaraq qiymətləndirilir. Ekspertlərin fikrincə, “kölgə donanması” təxminən 900 tankerdən ibarətdir ki, bu da qlobal donanmanın altıda birini təşkil edir.
Bu gəmilərin orta yaşı 20 ildən çoxdur ki, bu da onları xüsusilə təhlükəli edir.
Lakin onların yarısından azı Avropa İttifaqı sanksiyalarına məruz qalır.
Yeni, 19-cu sanksiyalar paketinə siyahının əlavə 118 gəmi ilə genişləndirilməsi, Rusiya neft şirkətləri üçün qalan istisnaların aradan qaldırılması və 2027-ci ildən etibarən Rusiya LNG-nin idxalına qadağa qoyulması daxildir.
Bununla belə, ekspertlər xəbərdarlıq edir ki, Rusiya işlənmiş gəmiləri almağa və bayraqları dəyişməyə davam edir, Asiya və Yaxın Şərqdə tələbat isə “kölgə donanmasının” iqtisadi səmərəliliyini dəstəkləyir.
Real uğur üçün Avropaya təkcə nəzarət və resurslar deyil, həm də siyasi qərar lazımdır.
Əli Babayev