...Avropa İttifaqı liderləri müdafiə xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq zərurətini dərk edirlər, lakin onun həyata keçirilməsində çətinliklərlə üzləşirlər.
Vaşinqton NATO müttəfiqlərindən ÜDM-in 5 faizə qədərini müdafiəyə xərcləmələrini tələb edir, lakin ABŞ-ın dəstəyinin azalması fonunda Avropa da öz təhlükəsizliyini gücləndirməlidir.
SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə Foreign Affairs yazır.
Əsas problem müdafiə sənayesinin parçalanmasıdır. Müxtəlif ölkələr oxşar avadanlığın müxtəlif versiyalarını istehsal edir ki, bu da təkrarlanmaya və zəif rəqabətə səbəb olur. Hətta ən böyük Avropa şirkətləri - Thales, Leonardo və Rheinmetall Amerika korporasiyalarından aşağıdır.
Avropa İttifaqı bunu dəyişməyə çalışır
Hazırlıq 2030 təşəbbüsü borclanma da daxil olmaqla, təxminən 940 milyard dolları səfərbər etməyi hədəfləyir. Lakin sənaye konsolidasiyası olmadan bu məbləğlər kifayət deyil.
Artan təhlükələr fonunda Avropa öz maliyyə resurslarından istifadə etməlidir – Avropa İttifaqının şəxsi qənaətləri 39 trilyon dollar qiymətləndirilir. Bunu müdafiə potensialına çevirmək üçün vahid kapital bazarının yaradılması və sadələşdirilmiş investisiya qaydaları da daxil olmaqla islahatlara ehtiyac var.
Müdafiə sənayesinin imici ciddi maneə olaraq qalır. Avropa bankları və investorları ictimai rəyin təzyiqi və hüquqi maneələr səbəbindən çox vaxt silah şirkətlərinə investisiya qoymaqdan yayınırlar. Mart ayında ikili istifadə layihələri üçün qaydaları yumşaltsa da, Avropa İnvestisiya Bankı hələ də silah istehsalının birbaşa maliyyələşdirilməsini qadağan edir.
Mütəxəssislər kapitalın qitədə sərbəst hərəkətinə imkan verəcək Avropa İttifaqı Əmanət və İnvestisiya İttifaqı yaratmağı təklif edirlər. Eyni zamanda, 800 milyard avroya qədər vəsait cəlb etməyə qadir olan ümumavropa “müdafiə istiqrazları”nın buraxılması müzakirə edilir. Bu mexanizm pandemiya zamanı effektivliyini sübut etdi və müdafiə sektorunu tez bir zamanda gücləndirə bilər.
Qətiyyətli addımlar atmasa, Avropa İttifaqı hərbi sahədə daha da geri qalmaq riski ilə üzləşir. Sənaye konsolidasiyası, yeni maliyyə mənbələri və birgə layihələr Avropanın müdafiə qabiliyyətini bərpa etmək üçün əsas olmalıdır.
Əli Babayev