...Rusiya hökuməti “pis” və “çox pis” ssenariləri nəzərə alaraq, Ukraynada davam edən hərbi münaqişə fonunda dolanmaq üçün yollar axtarır. Reuters mənbələrinə görə, prezident Vladimir Putinin əksini təmin etməsinə baxmayaraq, yeganə əlverişli variant vergilərin növbəti dəfə artırılmasıdır.
SİA-nın məlumatına görə, “The Bell” üç rəsmiyə istinadən keçən həftə bildirdi ki, hökumət əlavə dəyər vergisini (ƏDV) hazırkı 20 faizdən 22 faizə qaldırmağı müzakirə edir.
Hökumətə yaxın dörd mənbə Reuters-ə təsdiqləyib ki, ƏDV artımı xəzinə kəsirini azaltmaq və fiskal qaydanı qorumaq üçün nəzərdə tutulur.
Maliyyə naziri Anton Siluanov 2026-cı ilin büdcəsinin sıfır ilkin kəsirlə, yəni dövlət borcuna xidmət xərcləri çıxılmaqla tərtib ediləcəyini vəd edib.
...Kəsiri necə azaltmaq və qaydaya əməl etmək olar? Yalnız vergiləri artırmaqla, çünki kəsiləcək heç nə qalmayıb - istər hərbi xərclər, istərsə də sosial xərclər...
Mənbələrdən biri deyib bunu.
...Yaxşı, siz başqa məktəb və ya xəstəxana tikməkdən və ya yolları təmir etməkdən qaça bilərsiniz, lakin bu, xərclərin azaldılması baxımından arzu olunan effekti verməyəcək. Bu, donuz qırxmaq kimidir - çox qışqırıq, az təsir. Əgər belə xərclər olsaydı, biz 1-2 trilyon rubl kəsə bilərdik, amma siz bu cür pulu kəsə bilməzsiniz; hələ də vergi toplamalı deyilsiniz...
Bunu deyən mənbənin sözlərinə görə, xəzinədarlığın ən böyük gəlir mənbəyi ƏDV artımından gəlir, xüsusən də hakimiyyət artıq digər vergiləri qaldırıb.
ƏDV Rusiya xəzinədarlığı üçün əsas vergidir.
Sonuncu dəfə Rusiya hakimiyyəti vergi dərəcəsini 2019-cu ildə 18 faizdən 20 faizə qaldırmışdı. 2024-cü ildə ƏDV bütün federal büdcə gəlirlərinin demək olar ki, 37 faizini və ya 13,5 trilyon rubl təşkil edəcək.
İyun ayında maliyyə naziri Anton Siluanov demişdi ki, büdcənin icrası ilə bağlı çətin vəziyyətə baxmayaraq, hakimiyyətin növbəti vergi düzəlişi ilə bağlı planları yoxdur. Keçən il Rusiya prezidenti Vladimir Putin əsas vergi parametrlərinin 2030-cu ilə qədər sabitləşdirilməsi barədə göstəriş vermiş və sentyabrın əvvəlində hökumətin vergi yükünü artırmadan büdcə gəlirlərini artırmalı olduğunu bildirmişdi.
Avqustun sonunda Reuters agentliyinin mənbəsi növbəti bir neçə il ərzində yeni vergi artımlarını qaçılmaz adlandırıb. ...Əks halda, müdafiə xərclərini azaltmaqla belə, sadəcə olaraq, dolana bilməyəcəyik.
Dörd ildir ki, Ukraynada “xüsusi əməliyyat” keçirən Rusiya bu il birbaşa vergilərin əsas növlərinə – fərdi gəlir vergisi və korporativ mənfəət vergisinə təsir edən genişmiqyaslı vergi islahatına başlayıb.
Bununla belə, Maliyyə Nazirliyi hələ də gəlir problemləri fonunda federal büdcə kəsiri proqnozunu bu yaz 3,8 trilyon rubla və ya ÜDM-in 1,7 faizə çatdırmalı idi.
Lakin bu rəqəm yekun deyil.
Büdcə proqnozları ilə tanış olan mənbə bu ayın əvvəlində Rusiya xəbər agentliklərinə demişdi ki, kəsir bu rəqəmi keçəcək.
Analitiklər ilin sonuna kimi 5-8 trilyon rubl kəsir proqnozlaşdırırlar. Bu fonda gələn il üçün planlaşdırılan 2,2 trilyon rubl və ya ÜDM-in 0,9 faiz kəsir çətin görünür.
...Vergilərin artırılması Moskvaya fiskal dayanıqlığa xələl gətirmədən artan öhdəliklərin öhdəsindən gəlməyə imkan verəcək, lakin inflyasiyanı sürətləndirə, Mərkəzi Bankın əsas faiz dərəcəsinin azaldılmasını ləngidə və artıq gözləniləndən daha sürətlə soyuyan iqtisadiyyata əlavə zərbə vura bilər. Rusiya Bankının məlumatına görə, 2019-cu ildə ƏDV-nin artımı inflyasiyanın 0,6 faiz bəndi sürətlənməsinə səbəb olub. İqtisadi İnkişaf Nazirliyi illik inflyasiyaya töhfəsini 0,8-0,9 faiz bəndi qiymətləndirib.
BCS-nin baş iqtisadçısı İlya Fedorov qeyd edir ki, ƏDV inflyasiyaya meylli vergidir.
...Əgər biz daha sadə yolla getsək - məsələn, Maliyyə Nazirliyi ƏDV-nin artırılmasını ən asan hesab edər - bu, əhəmiyyətli rəqəmdir, idarə etmək asandır və kifayət qədər böyük məbləğ toplana bilər. Bu halda, Rusiya Bankı əsas faiz dərəcəsinin azaldılması tempini yavaşlatmalı olacaq. Gələn il nisbət baza səviyyəsindən 1,0-1,5 faiz bəndi yüksək ola bilər, - Fedorov qeyd edib.
Mərkəzi Bankın sədri Elvira Nabiullina ötən həftənin sonunda açıq şəkildə bildirdi ki, büdcə kəsirinin artırılması ilə ƏDV-nin artırılması arasında seçim nəzərə alınmaqla, tənzimləyici sonuncuya üstünlük verəcək: “Qərar qəbul edərkən bizim üçün büdcənin nə qədər balanslaşdırılmış olduğunu nəzərə almaq vacibdir... Yəni, əlavə xərclər varsa, onların büdcə kəsirini artırmaqdansa, gəlirlər hesabına qarşılanması daha yaxşıdır, çünki büdcə kəsiri zəruri xərcləri ödəmək üçün artarsa, bizim göstəricimiz daha yüksək olacaq”.
Əli Babayev