Psixi pozğunluqlar müxtəlif formalarda olur: bəziləri gündəlik həyata çətinliklə müdaxilə edir, digərləri isə başqaları üçün təhlükəli olmasa da, sosial həyatı çox çətinləşdirir.
SİA-nın məlumatına görə,Livescience.com bütün həyatı boyu qeyri-adi halüsinasiyalardan əziyyət çəkən holland qadının hadisəsi haqqında danışıb.
Deməli, 52 yaşlı qadın Haaqadakı psixiatriya klinikasına gəlib və həkimlərə deyib ki, insan sifətlərinə baxanda onların əjdaha sifətlərinə çevrilib. O, həmçinin ətrafda heç kim olmadıqda belə, əjdahaya bənzər üzlərin kortəbii şəkildə göründüyünü görür və varsanılar onun başqaları ilə ünsiyyət qurmasına mane olur.
Xəstə əvvəlcə insan sifətlərinin normal göründüyünü, lakin sonra “qaralaşdığını, uzun qara qulaqları və üzərlərində bir burun, pullu dəri əmələ gəldiyini, gözlərin sarı, yaşıl, mavi və ya qırmızıya çevrildiyini” söyləyib. O əlavə edib ki, uşaqlıqdan bu halüsinasiyalardan əziyyət çəkirmiş.
Klinikada həkimlər qan nümunələri götürüblər, EEQ və əsas nevroloji müayinə aparıblar. Hamısı normaldı. Bununla belə, beyin taraması lentiform nüvənin yaxınlığında bir neçə abses göstərib.
Beynin bu hissəsinin zədələnməsi ayıqlıq və yaddaşın azalması kimi koqnitiv pozğunluqlarla əlaqələndirilir. Bu simptomlar xüsusilə şizofreniya ilə əlaqələndirilir. Beynin ağ maddəsində aşkar edilən abseslər kiçik qan damarlarının yırtılması nəticəsində yarana bilərdi, lakin zədələnmə yaxın vaxtlarda deyildi.
EEG-də heç bir anormallıq olmasa da, həkimlər vizual hallüsinasiyaların beynin rənglərin və üzlərin işlənməsi üçün cavabdeh olan hissələrində anormal elektrik aktivliyi ilə bağlı ola biləcəyindən şübhələnirdilər.
Xüsusilə, beynin arxasında yerləşən ventral oksipitotemporal sulcus. O, obyektin tanınmasında iştirak edir. Skan zamanı aşkar edilən abseslər bu elektrik fəaliyyətinin nəticəsi ola bilərdi və xəstə anadan olandan bəri olub. Kök səbəbi, ehtimal ki, doğumdan dərhal əvvəl və ya sonra oksigen aclığıdır.
Nəhayət, həkimlər qadının insan üzlərinin qavranılmasına təsir edən və üz cizgilərinin təhrif edilməsinə səbəb olan nadir bir xəstəlik olan prosopometamorfopsi formasından əziyyət çəkdiyi qənaətinə gəliblər. Kontekst üçün, son 100 ildə yalnız 81 sənədləşdirilmiş pozğunluq hadisəsi olmuşdur.
Prosopometamorfopsi olan bir çox insan üçün insan üzləri çox böyük və ya çox kiçik görünə bilər; sallana, uzana və ya yanlış yerdə ola bilərlər. Bəzən pozğunluğu olan insanlar insanın üzünün yalnız yarısında, bəzən isə bütün üzündə əyriliklər görürlər. Prosopometamorfopsi beyin strukturunda dəyişikliklər və epilepsiya, miqren və insult kimi beyin funksiyasına təsir edən pozğunluqlarla əlaqələndirilir.
Vəziyyəti müalicə etmək üçün həkimlər nöbetlərin qarşısını alan, miqrenləri asanlaşdıran və bipolyar pozğunluq əlamətlərini müalicə edən antikonvulsant olan valproik turşusunun gündəlik dozalarını təyin etdilər.
Terapiya nəticədə vizual hallüsinasiyaları nəzarət altına almağa kömək edib.
Lakin qısa müddət sonra qadın başqa halüsinasiyalar da yaşamağa başladı: yuxuda tıqqıltı səsləri eşitdi. Həkimlər onu tez-tez Alzheimer və ya Parkinson xəstəliyinin səbəb olduğu demans əlamətlərini müalicə etmək üçün istifadə edilən rivastigmin dərmanına keçirdilər.
Dərman eşitmə halüsinasiyalarını daha az tez-tez etdi və vizual olanları dözülən səviyyəyə qədər asanlaşdırdı. Üç illik müalicədən sonra qadın iş yerində vəziyyətinin sabitləşdiyini və sosial münasibətlərinin yaxşılaşdığını bildirdi.
Nazlı Almuradova