...Astronomlar hesab edirlər ki, nəhəng zərbə Yupiterin qeyri-adi, zəif nüvəsinin səbəbi olmaya bilər və bu quruluşun Yerin nüvəsindən fərqli olaraq necə yarandığına dair nəzəriyyəni şübhə altına alır.
SİA-nın məlumatına görə, tədqiqat Monhly Notices of the Royal Astronomical jurnalında dərc olunub.
Günəş sistemimizin ən böyük planeti olan Yupiter bir çox sirləri özündə saxlayır.
Onlardan biri onun özünəməxsus nüvəsinin formalaşmasıdır. İlk dəfə 2016-cı ildə Juno kosmik gəmisi tərəfindən kəşf edilib.
Bundan əvvəl astronomlar Yupiterin nüvəsinin olub-olmadığını, əgər varsa, onun hansı növ olduğunu bilmirdilər. Əvvəllər alimlər hesab edirdilər ki, Yupiterin nüvəsi Yerin nüvəsinə bənzəyir və dəqiq müəyyən edilmiş sərhədləri var. Lakin NASA zondunun məlumatları göstərdi ki, Yupiterin nüvəsinin dəqiq sərhədi yoxdur və tədricən qaz nəhənginin əsasən hidrogendən ibarət olan xarici təbəqələrinə keçir. Alimlər bu quruluşu zəif nüvə adlandırdılar.
Astronomlar Yupiterin nüvəsinin necə meydana gəldiyini anlamağa çalışırlar. Bu qaya, buz və hidrogen qarışığıdır. Lakin buz və qaya amorfdur.
Əvvəlki tədqiqatlar göstərirdi ki, Yupiterlə Yupiterin nüvəsinin materialının yarısını ehtiva edən planet ölçülü obyekt arasında nəhəng toqquşma qaz nəhənginin nüvəsini tamamilə qarışdıra bilər və bu, planetin nüvəsinin niyə belə olduğunu izah edə bilər.
Yeni tədqiqatın müəllifləri planetar toqquşmaları yenidən yaratmaq üçün superkompüter simulyasiyalarından istifadə etdilər və belə bir toqquşmanın Yupiterin zəif nüvəsini yarada biləcəyini yoxladılar.
Simulyasiyalar göstərdi ki, mümkün planetlərin toqquşması ssenarilərindən heç biri, hətta ən ekstremal şəraitdə belə Yupiterin sabit zəif nüvəsini yarada bilməzdi.
Simulyasiyalar göstərdi ki, başqa bir planetlə toqquşma planetin əsasən hidrogen və helium təbəqəsi ilə aydın sərhədi olan qaya və buz nüvəsini əmələ gətirərdi.
Beləliklə, astronomlar belə qənaətə gəliblər ki, Yupiterin nüvəsinin tək nəhəng zərbə nəticəsində əmələ gəlməsi nəzəriyyəsi yəqin ki, yanlışdır.
Əksinə, Yupiterin zəif nüvəsi böyüyən planetin ağır və yüngül materialları udması nəticəsində əmələ gəldi.
Yupiter Günəş sistemində zəif nüvəyə malik yeganə planet deyil. Günəş sistemində ikinci ən böyük qaz nəhəngi olan Saturn planetində də biri kəşf edilib.
Astronomların fikrincə, Saturnun da zəif nüvəyə malik olması bu nüvələrin çox güman ki, planetlərin böyüməsi və təkamülünün uzun bir prosesində tədricən formalaşması fikrini dəstəkləyir.
Alimlər hesab edirlər ki, bu tədqiqat Günəş sistemindən kənarda yerləşən Yupiter və Saturn ölçüsündə planetlərin daxili quruluşunu anlamağa kömək edə bilər.
Əgər nəhəng təsirlərə görə zəif nüvələr əmələ gəlmirsə, o zaman bəlkə də əksər və ya bütün qaz nəhəngləri mürəkkəb daxili strukturlara malikdirlər.
Nazlı Almuradova