"Qənaətçi cəmiyyət daha fərqli yanaşmanı təmsil edir" - İQTİSADÇI EKSPERT ŞƏRH ETDİ

"İqtisadi sistemlərdə cəmiyyətin davranış modeli – yəni daha çox istehlaka, yoxsa qənaətə üstünlük verməsi – iqtisadi sabitlik, sosial rifah və davamlı inkişaf baxımından mühüm rol oynayır. “İstehlakçı” və “qənaətçi” cəmiyyət anlayışları iqtisadiyyatın müxtəlif prioritetlərini əks etdirir və hər bir yanaşmanın həm müsbət, həm də mənfi tərəfləri var". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında iqtisadçı ekspert Asif İbrahimov deyib.

Onun sözlərinə görə, istehlakçı yönümlü cəmiyyətin əsas prinsipi iqtisadi dövriyyəni istehlak üzərindən canlandırmaqdır. Daha çox istehlak daha çox tələb deməkdir, bu isə istehsalın artmasına, yeni iş yerlərinin açılmasına və innovasiyaların sürətlənməsinə səbəb olur: "İstehlakçılıq mədəniyyəti, xüsusilə bazar iqtisadiyyatında, iqtisadi artımın hərəkətverici qüvvəsi sayılır. Çünki insanlar xərclədikcə bizneslər genişlənir, istehsal sahələri inkişaf edir, dövlət büdcəsinə vergi daxilolmaları artır. Bu, həm də texnologiyaların inkişafına və yeni məhsulların bazara çıxmasına şərait yaradır. Lakin aşırı istehlakın riskləri də nəzərə alınmalıdır. Bir çox ölkələrdə yüksək istehlak səviyyəsi borclanma faizini artırır, ailə büdcələrinin tarazlığını pozur və maliyyə böhranları üçün zəmin yaradır. Bundan başqa, istehlakçılığın ekoloji təsirləri də ciddi problemlərə səbəb olur – təbii resursların sürətli tükənməsi, tullantıların artması və iqlim dəyişikliyi bu prosesin nəticələrindəndir.

Qənaətçi cəmiyyət isə daha fərqli yanaşmanı təmsil edir. Bu modeldə insanlar və dövlətlər resurslardan səmərəli istifadə edir, ehtiyac qədər xərcləyir və maliyyə ehtiyatı yaradırlar. Belə yanaşma xüsusilə böhran dövrlərində sabitliyin qorunmasına imkan verir. Fərdi səviyyədə qənaət insanların borclanmadan uzaq qalmasına, milli miqyasda isə ölkənin maliyyə dayanıqlılığının güclənməsinə səbəb olur. Lakin qənaətin həddən artıq olması iqtisadiyyatda dövriyyənin azalmasına, istehsalın zəifləməsinə və işsizlik səviyyəsinin artmasına gətirib çıxara bilər. Nəticə olaraq, ideal iqtisadi model bu iki yanaşmanın balanslaşdırılmış tətbiqini tələb edir. Yəni iqtisadi inkişaf üçün müəyyən səviyyədə istehlak labüddür, amma resursların ağıllı istifadəsi və qənaət prinsipləri olmadan davamlı inkişaf mümkün deyil. Bazar iqtisadiyyatında ən optimal strategiya həm istehlakı təşviq etmək, həm də qənaət və maliyyə intizamını qorumaqdır. Bu, həm qısamüddətli iqtisadi artımı, həm də uzunmüddətli sabitliyi təmin edən əsas şərtdir".