Tramp Kiyevə yeni silahlar göndərməyi əmr edib, AB ən sərt sanksiyaları planlaşdırır
Donald Tramp ABŞ-ın Ukraynaya müdafiə qabiliyyətini gücləndirmək üçün əlavə silah göndərəcəyini açıqlayıb. Onun bəyanatı ABŞ administrasiyasının keçən həftə tədarükün bir hissəsini dayandırmasından sonra verilib və bu, Vaşinqtonun Kiyevə hərbi dəstəyini azaltması ilə bağlı narahatlığı artırıb. Rusiyanın Ukraynada hərbi əməliyyatını davam etdirməsinin qarşısını almaq üçün Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barrot Aİ-nin son üç ilin “ən sərt” sanksiyalarını açıqlayıb. Onlar iyulun 9-da Slovakiya da daxil olmaqla bütün Aİ üzvləri tərəfindən təsdiqlənə bilər.
Pentaqonun sözçüsü Şon Parnel Trampın göstərişi ilə ABŞ Ukraynaya əlavə silah göndərəcəyini bildirib. Söhbət hansı silah növlərindən getdiyini açıqlamayıb. Lakin məlumdur ki, Tramp İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə görüşü zamanı Ukraynanın müdafiə qabiliyyətini gücləndirmək niyyətində olduğunu bəyan edib. “Onlar özlərini müdafiə etməyi bacarmalıdırlar” deyən Tramp diqqətin müdafiə silahlarının tədarükünə veriləcəyini qeyd edib. Eyni zamanda o, bir daha Rusiya liderindən məyus olduğunu bildirib: “Mən prezident Putindən tamamilə narazıyam”.
KİV-in məlumatına görə, Vaşinqton Trampın xüsusi nümayəndəsi Keyt Kelloqun Ukraynanın müdafiə naziri Rustem Umerovla gözlənilən görüşlərindən sonra Kiyevə Amerika hərbi yardımının bir hissəsinin tədarükünü dayandıra bilər. Bunlardan birincisi iyulun 10-11-də Romada Ukraynanın bərpasına dair beynəlxalq konfransda, ikincisi isə bir neçə gündən sonra Kiyevdə keçiriləcək.
Ötən həftə Birləşmiş Ştatlar Ukraynaya Patriot zenit-raket kompleksləri (SAM), insan daşına bilən “Stinger” hava hücumundan müdafiə sistemləri, NASAMS hava hücumundan müdafiə sistemi üçün raketlər və F-16 qırıcıları üçün kəsici raketlərin tədarükünü qismən dayandırıb. Ekspertlərin fikrincə, bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin gücləndirilmiş Rusiya hava hücumlarını dəf etmək qabiliyyətinə zərərli təsir göstərə bilər. Tramp tədarükün bir hissəsinin dondurulmasını sələfi Cozef Baydenin “ölkəni boşaltması” ilə izah edib və indi ABŞ-ın özlərinin kifayət qədər döyüş sursatı olduğundan əmin olması lazımdır.
Ancaq tezliklə NBC News mənbələrə istinadən xəbər verdi ki, təftiş ABŞ-da kəskin silah çatışmazlığı əlamətləri aşkar etməyib. Ukraynaya hərbi yardımı qismən dayandırmaq qərarı Pentaqonun rəhbəri Pit Heqset və onun müavininin şəxsi təşəbbüsü olub. Kanal iddia edir ki, onlar Çini Hind-Sakit Okean regionunda saxlamaq üçün ABŞ resurslarının yönləndirilməsinin tərəfdarıdırlar.
Öz növbəsində, Axios iki mənbəyə istinadən xəbər verir ki, Tramp iyulun 4-də telefon danışığı zamanı Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskiyə “dərhal” Patriot hava hücumundan müdafiə sistemi üçün 10 raket göndərəcəyini vəd edib. Həmin gün Almaniya kansleri Fridrix Merz telefon danışığında Trampı Ukraynaya tədarükün bərpasına çağırıb və hətta Kiyevə çatdırılması üçün Vaşinqtondan Patriot almağı təklif edib.
Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Trampın çərşənbə axşamı Ukraynaya yeni silahların tədarükü ilə bağlı bəyanatını şərh edərkən bildirib ki, hansı silahların müzakirə olunduğunu aydınlaşdırmaq üçün vaxt lazımdır. TASS Peskovdan sitat gətirir: “(ABŞ silahlarının Ukraynaya çatdırılmasının başa çatdırılması və ya dayandırılması barədə yekun məlumat yox idi – çoxlu ziddiyyətli bəyanatlar var idi. "Aydındır ki, tədarüklər davam edir, avropalılar da Ukraynaya silah-sursat vurulmasında fəal iştirak edirlər. Bu hərəkətlər çox güman ki, sülh yolu ilə nizamlanmanı təşviq etmək cəhdlərinə uyğun gəlmir. Bu halda avropalıların seçdiyi xətt açıq şəkildə hərbi əməliyyatların davam etdirilməsinə yardım etmək məqsədi daşıyır". Peskovun sözlərinə görə, Moskva Aİ-nin Rusiyaya qarşı ən sərt sanksiyaları tətbiq etmək planları ilə bağlı vəziyyəti də izləyəcək. "Əlbəttə, biz mümkün olan hər şeyi edəcəyik... bu qeyri-qanuni məhdudiyyətlərin nəticələrini mümkün qədər minimuma endirmək üçün bu illər ərzində öyrəndiklərimizi edəcəyik. Biz çox şey öyrənmişik, bu sahədə kifayət qədər təcrübəmiz var və bundan hər cür istifadə edəcəyik", - o, fransalı nazirin təhdidlərinə cavab olaraq bildirib.
Renndə çıxış edən Jan-Noel Barrot bir gün əvvəl Moskvaya qarşı Qərbin yeni sanksiyalarını elan edib. “Biz istəyirik ki, Vladimir Putin nəhayət atəşkəsə razılaşsın, çünki biz gördük ki, prezident Tramp 30 günlük atəşkəs təklif etdikdən sonra... Rusiyanın Ukraynaya zərbələri 5 dəfə artıb. Barrotun sözlərinə görə, “Rusiyanın resurslarının boşaldılması” üçün nəzərdə tutulan yeni sanksiyalar Fransanın təklifləri əsasında ABŞ senatorları ilə razılaşdırılaraq hazırlanır. Bununla bağlı nazir enerji sektorunu, xüsusilə neft ixracından gələn gəlirləri, həmçinin “Rusiya və digər ölkələrin maliyyə oyunçularını” xatırladıb. 2022-ci ilin fevralında Ukraynada müharibə başlayandan bəri Aİ artıq 17 sanksiya paketi qəbul edib. Rusiya neftinin qiymətinin bir barel üçün 60 dollardan 45 dollara endirilməsini və “Şimal axını” qaz kəmərləri ilə əməliyyatlara qadağa qoyulmasını nəzərdə tutan 18-ci paketin iyunun sonunda təsdiqlənməsi planlaşdırılırdı. Slovakiyanın mövqeyinə görə paket razılaşdırıla bilmədi və təxirə salındı.
İyulun 9-da Brüsseldə Aİ-nin Daimi Nümayəndələr Komitəsi (Coreper) üzv dövlətlərin səfirlərinin Slovakiyanı vetosunu ləğv etməyə inandırmağa ümid etdikləri 18-ci paket layihəsini yenidən nəzərdən keçirəcək. Həmçinin gözlənilir ki, iyul ayında ABŞ Rusiyaya qarşı sanksiyaların “əzilməsi” ilə bağlı ikitərəfli qanun layihəsinə, müəlliflərinin təsvir etdiyi kimi, baxacaq. Sənəd Rusiyadan neft, qaz, uran və digər enerji resurslarını alan bütün ölkələr üçün ABŞ-la ticarətə 500% rüsumun tətbiqini təklif edir.
V.VƏLİYEV