Krit adasında ağcaqanad sürfələrini məhv edə bilən mikroblar aşkarlanıb

8 İyul 2025 03:24 (UTC+04:00)

Bioloqlar müəyyən ediblər ki, Krit adasında yaşayan bəzi bakteriya növləri ağcaqanad sürfələri üçün zəhərli olan və onların yaşam mühitinə düşdükdən bir neçə gün sonra məhv edilməsinə səbəb olan molekullar istehsal edir. SİA xəbər verir ki, Amerika Mikrobiologiya Cəmiyyətinin (ASM) mətbuat xidmətinin məlumatına görə, bu biomolekullar və onları istehsal edən mikroblar mövcud pestisidlər üçün təhlükəsiz alternativin əsasını təşkil edəcək.

“Bu mikrobların istehsal etdiyi molekullar təbiətdə toplanmır, çünki onlar ətraf mühitə düşdükdə asanlıqla parçalanır. Bunun sayəsində onların əsasında hazırlanan pestisidlər, ağcaqanadlara qarşı mübarizə aparan mövcud kimyəvi vasitələrdə olduğu kimi, çoxlu sayda digər həşəratları məhv etməyəcək”, – deyə ASM mətbuat xidmətinin yaydığı məlumatda ABŞ-ın Con Hopkins Universitetinin professoru Georgios Dimopulos bildirib.

Professor Dimopulos və digər tədqiqatçıların qeyd etdiyinə görə, dünya üzrə alimlər ağcaqanadlarla mübarizə üçün yeni vasitələr hazırlayırlar. Bunun səbəbi mövcud zəhərli maddələrə qarşı ağcaqanadların davamlılığının artması, həm də həmin maddələrin təbii mühitə düşdükdə bir çox faydalı həşəratları da məhv etməsidir. Bu, xüsusilə su hövzələrində ağcaqanad sürfələrinin məhv edilməsi üçün nəzərdə tutulan maddələrə aiddir.

Professor Dimopulos və digər alimlər “MicroBioPest” adlı Avropa layihəsi çərçivəsində bu maddələr üçün təbiət üçün təhlükəsiz alternativlər axtarır, konkret olaraq müxtəlif mikroblar arasında “ağcaqanadların təbii düşmənlərini” tapmağa çalışırlar. Tədqiqatçılar torpaq, bitkilər və digər həşəratların yaşadığı mühitdən nümunələr toplayır və oradakı mikrobların Qərbi Nil və Rift Vadisi qızdırması viruslarını yayan “Culex pipiens molestus” növündən olan ağcaqanad sürfələrinə təsirini öyrənirlər.

Yaxınlarda alimlər Krit adasının 65 müxtəlif bölgəsindən torpaq, bitki köklərinin ətrafı, su və ölü həşəratlardan toplanmış 186 mikrob növünü araşdırıblar. Sonrakı təcrübələr göstərib ki, 100 nümunədən olan mikrob növ sürfələri bir həftə ərzində məhv edə bilir, onlardan 37-si isə həşəratları üç gündən az müddətdə öldürür.

Tədqiqatçılar aşkar ediblər ki, “Culex pipiens molestus” sürfələrinin ölümü həmin nümunələrdə olan iki onlarla bakteriya variasiyasının yoluxdurması nəticəsində deyil, məhz mikrobların həyat fəaliyyəti məhsulları ilə zəhərlənməsi nəticəsində baş verir. Bu da ümid yaradır ki, həmin maddələr gələcəkdə yeni insektisidlərin və biopestisidlərin əsasını təşkil edə bilər. Bunun üçün bioloqlar həmin maddələrin bakteriyalar tərəfindən sintez mexanizmini öyrənməli və biotexnoloji üsullarla onu təkrar istehsal etməlidirlər.