...Xeops piramidasının yaşı 4500 ildən çoxdur, lakin qədim misirlilərin texnologiyası və işinin təşkili hələ də alimləri heyrətə gətirir. Ola bilsin ki, sonrakı qazıntılar bu əfsanəvi abidənin daha da sirlərini üzə çıxaracaq.
SİA-nın məlumatına görə, məşhur Xeops piramidasını qullar deyil, yüksək ixtisaslı işçilər tikiblər.
Deməli, məşhur misirşünas Zahi Xavasın rəhbərlik etdiyi arxeoloqlar qrupu belə qənaətə gəliblər.
Qizanın Böyük Piramidasının cənubunda aparılan qazıntılar zamanı nadir artefaktlarla inşaatçıların dəfnləri aşkar edilmişdir: daş blokların daşınması prosesini əks etdirən heykəllər və onların statusunu göstərən heroqlif yazılar… Xavassın qeyd etdiyi kimi, tapılan sübutlar piramidaların tikintisi zamanı qul əməyi mifini təkzib edir.
…Əgər bunlar qul olsaydılar, heç vaxt misirlilər üçün müqəddəs olan tikilinin bilavasitə yaxınlığında dəfn olunmazdılar.
Bunu alim vurğulayıb.
Tapılan yazılar arasında inşaatçıların yüksək sosial statusundan xəbər verən “piramida tərəfinə nəzarətçi” və “usta” kimi titullar var.
Tədqiqatlar onu da göstərib ki, işçilər peşəkar komandalar şəklində təşkil olunublar: bəziləri daşın karxanasında, digərləri onun emalı ilə, digərləri isə taxta kirşələrdən istifadə edərək kütləvi blokların çatdırılması ilə məşğul olurmuşlar. İnşaatçıların işi ağır, lakin sistemli idi: onlar bir gün istirahətlə 10 günlük dövrədə işləyirdilər.
Bu kəşflər təkcə qədim Misir cəmiyyəti haqqında təsəvvürümüzü dəyişdirmir, həm də Xeops Piramidasının əsarətdə olan insanların deyil, öz işinin ustalarının əməyinin nəticəsi olduğunu təsdiqləyir.
Əli Babayev