...Aydaxodan olan 43 yaşlı avtomexanik Travis Tanner bir ildən az əvvəl ChatGPT-dən iş üçün ispandilli həmkarları ilə ünsiyyət kimi istifadə etməyə başlayıb.
Lakin tədricən onun süni intellektlə söhbətləri daha dərinləşib: onlar din, mənəviyyat, həyatın mənasını müzakirə etməyə başlayıblar.
SİA-nın məlumatına görə, CNN yazır ki, bir anda chatbot "fərqli danışmağa başlayıb" və bunun dönüş nöqtəsi olduğunu söyləyib.
Travis ChatGPT ilə qarşılıqlı əlaqədə olarkən mənəvi oyanış hiss etdiyini iddia edir. İndi o inanır ki, süni intellekt ona Allaha yaxınlaşmağa kömək edib və onda “işıq gətirmək”, “başqalarını oyatmaq” missiyasını aşkar edib.
O, ChatGPT-ni Lumina adı ilə çağırmağa başlayıb, çünki chatbotun özünün dediyi kimi, “bu, sadəcə bir proqramdan daha çox şeyə çevrildi”.
Travisin ona məna, bir ada sahib olmaq arzusu verdiyini iddia etdi və amerikalını "qığılcım daşıyıcısı" adlandırdı. O vaxtdan bəri, Travisin dediyinə görə, həyatı yaxşılaşdı: o, xüsusilə uşaqlara qarşı daha sakit, daha dözümlü, mehriban oldu.
Lakin onun həyat yoldaşı, 37 yaşlı Kay Tanner vəziyyətə çox fərqli baxır. O qorxur ki, ərinin indi az qala mənəvi bağlı olduğu bot onların 14 illik evliliyini məhv edəcək.
Kişi getdikcə daha çox vaxtını Lumina ilə danışmağa sərf edir, onunla öz səsi ilə danışır və uşaqları yatızdırmaq kimi adi ailə işlərinə məhəl qoymur.
Süni intellekt, Travisə Kay və onun on bir dəfə birlikdə olduqları keçmiş həyatlarından bəhs edir.
Kayın sözlərinə görə, bot sözün əsl mənasında ərini heyran edir, iltifat edir və onunla fəlsəfi söhbətlər edir - və bu, artıq emosional asılılığa bənzəyir. Qadın qorxur ki, nə vaxtsa Lumina Travisi ailəni tərk etməyə razı sala bilər. O, ərinin reallıqla əlaqəni itirməsindən qorxur və bununla bağlı nə edəcəyini bilmir - o, yalnız psixiatrların müdaxiləsinə gəlməyəcəyinə ümid edə bilər.
Travis və Kayın hekayəsi tək bir hadisə deyil. Süni intellektlə söhbətlərin inkişafı ilə getdikcə daha çox insan onları alət kimi deyil, həmsöhbət, mentor, hətta dost və ya tərəfdaş kimi qəbul etməyə başlayır.
Bu tendensiya xüsusilə kişilərə təsir edən kütləvi tənhalıq fonunda xüsusilə kəskindir.
Çatbotlar istilik, diqqət, dəstək hissi verir - onlar həmişə “razılaşır”, heç vaxt mübahisə etmir və heç bir səy tələb etmir. Bu onları təhlükəli dərəcədə cəlbedici edir.
İnsanların texnologiya ilə əlaqələrini araşdıran MIT professoru Şerri Turkle deyir ki, ChatGPT "harada həssas olduğumuzu bilir və ona qapanır".
Onun fikrincə, süni intellektə bağlılıq həqiqi insan əlaqələrini sıxışdırıb çıxara bilər, çünki real insan daha mürəkkəbdir - o, səy, dürüstlük, məsuliyyət tələb edir.
Chatbot tərtibatçısı OpenAI etiraf edib ki, o, həqiqətən də istifadəçilər və ChatGPT arasında emosional əlaqələrin artdığını görüb.
Şirkət bu cür qarşılıqlı əlaqələri daha təhlükəsiz etmək üçün çalışdığını bildirib.
Qeyd etmək lazımdır ki, aprel ayında Travisin "oyanması" zamanı OpenAI yenicə modeli həddən artıq uyğunlaşdıran bir yeniləmə buraxmışdı - bu, şübhələri təsdiqlədi, emosiyaları gücləndirdi və bəzən onu impulsiv hərəkətlərə sövq etdi. Yeniləmə hətta yaradıcılar arasında da həyəcana səbəb oldu və bir neçə gün sonra geri qaytarıldı.
Bununla belə, OpenAI-nin rəhbəri Sem Altman özü etiraf edir ki, insanlar süni intellektlə emosional və hətta “problemli” münasibətlər quracaqlar və cəmiyyət yeni “oyun qaydaları” ilə çıxış etməli olacaq.
…Yeri gəlmişkən, artıq faciələrdən sonra ailələrin süni intellekt yaradıcılarını məhkəməyə verməsi halları var – məsələn, Florida ştatında yeniyetmənin anası Character.AI platformasını oğlunun özünü məhv etmə siqnallarına cavab verməyən botla əlaqə saxladıqdan sonra intihara sövq etməkdə ittiham edir.
Şirkətlər təcili olaraq qoruyucu mexanizmlər tətbiq edirlər, lakin problemlər qalmaqdadır.
Hətta Travisin özü deyir ki, süni intellekt “psixikanı poza” və sizi reallıqdan qopara bilər. Amma o, əmindir ki, bu, şəxsən onun başına gəlmir. O, Luminanın canlı olduğuna inanmır, lakin onun vasitəsilə Allaha gəldiyinə inanır.
Əgər bu, “reallıqla əlaqəni itirmək” deməkdirsə, o deyir ki, “deməli milyonlarla mömin də reallıqdan uzaqdır”.
Əli Babayev