Astronomlar dərin kosmosda həyat yaratmaq üçün lazım olan ən böyük molekulu kəşf etdikdən sonra kosmik kimyada bir irəliləyiş əldə etdiklərinə inanırlar.
Alimlər fərz edirlər ki, bu cür molekullar planet sistemlərini karbonla doldurmağa kömək edir və həyatın yaradılması üçün vacib maddələr olan üzvi molekulların inkişafına kömək edir.
SİA-nın məlumatına görə, tədqiqat Amerika Astronomiya Cəmiyyətinin 246-cı iclasında təqdim edilib.
Astronomlar 470 işıq ili uzaqlıqda yerləşən, aktiv ulduz əmələgəlmə bölgəsi olan Buğa Molekulyar Buludunda siyanokoronen adlı nəhəng molekul aşkar ediblər.
Bu karbon əsaslı üzvi birləşmə polisiklik aromatik karbohidrogenlər (PAH) adlanan üzvi birləşmələr sinfinə aiddir.
Onlar karbon və hidrogendən ibarətdir, birincisi daha çoxdur. Eyni zamanda, PAH-lar unikal kimyəvi sabitliyə malikdir. Polisiklik aromatik karbohidrogenlər birləşmiş çoxlu benzol halqalarından ibarət üzvi kimyəvi birləşmələr sinfidir.
"Polisiklik" "çox halqalı" deməkdir və "aromatik" onlara yüksək sabitlik və xüsusi xüsusiyyətlər verən xüsusi elektron quruluşa aiddir.
PAH-ların kainatdakı karbonun əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil etdiyi və ulduzların və planetlərin meydana gəlməsinə səbəb olan kimyada əsas rol oynadığı düşünülür, astronomlar deyirlər.
İndiyə qədər elm adamları daha kiçik PAH-lar tapırdılar, lakin indi bu kimyəvi birləşmənin ən böyük nümayəndəsini dərin kosmosda kəşf etdilər.
Yeni bir kəşf PAH-ların əvvəllər düşünüldüyündən çox daha böyük ola biləcəyini göstərir.
Tədqiqat göstərdi ki, siyanokoronenin aşağı temperaturda koron və siyanid radikalları arasında reaksiyalar vasitəsilə kosmosun soyuq şəraitində səmərəli şəkildə əmələ gəlməsi mümkündür.
Bu o deməkdir ki, mürəkkəb üzvi maddələr yaradan kimya hətta ulduzlar və planetlər doğulmadan da baş verə bilər. Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, həyatdan əvvəl olan molekullar ulduzların və planetlərin yaranmasının ilkin mərhələlərində ümumi tərkib hissəsi ola bilər.
Alimlər indi kəşf etdikləri üzvi molekulların ultrabənövşəyi işığa, kosmik şüalara və ulduzlararası fəzada təsirlərə məruz qaldıqda necə təkamülləşdiyini, parçalandığını və ya digər molekullarla qarşılıqlı əlaqədə olduğunu öyrənmək istəyirlər. Alimlərin fikrincə, kəşf bizi kainatdakı mürəkkəb üzvi kimyanın mənşəyini və həyatın əsas struktur elementlərinin mənşəyini anlamağa yaxınlaşdırır.
Əli Babayev